ΑΠΟΛΥΣΗ ΥΦ’ ΟΡΟ – ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Ή ΑΠΛΗ ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ;

EDITORIAL

ΑΠΟΛΥΣΗ ΥΦ’ ΟΡΟ – ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Ή ΑΠΛΗ ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ;

Αφορμή του παρόντος άρθρου έγινε η «εξέγερση» των Γάλλων συναδέλφων (http://dikastis.blogspot.com/2011/02/blog-post_2262.html), λόγω των επικρίσεων που δέχθηκαν από τον Γάλλο Πρόεδρο επειδή ο κύριος ύποπτος της δολοφονίας μιας 18χρονης είχε καταδικαστεί για βιασμό και αποφυλακίστηκε χωρίς να τεθεί υπό την επιτήρηση αρμόδιου υπαλλήλου.

      Σύμφωνα με το άρθρο 105 §4 ΠΚ «Στην περίπτωση που συντρέχουν σωρευτικά περισσότερες ποινές, ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί υπό όρο, αν έχει εκτίσει το άθροισμα των τμημάτων των ποινών, που προβλέπεται στην παράγραφο 1. Σε κάθε περίπτωση ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί αν έχει εκτίσει είκοσι πέντε έτη και όταν το παραπάνω άθροισμα υπερβαίνει το όριο αυτό», ενώ στο 106 §1 ΠΚ ορίζεται ότι «Η απόλυση υπό όρο χορηγείται ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ, εκτός αν κριθεί με ειδική αιτιολογία ότι η διαγωγή του καταδίκου, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΈΚΤΙΣΗ της ποινής του, καθιστά απολύτως αναγκαία τη συνέχιση της κράτησής του για να αποτραπεί η τέλεση από αυτόν νέων αξιόποινων πράξεων.». Επίσης κατά το άρθρο 69 §4 του Ν. 2776/1999 «Σωφρονιστικός Κώδικας» : « Οι πειθαρχικές ποινές του παρόντος άρθρου διαγράφονται από το ατομικό δελτίο πειθαρχικού ελέγχου του κρατουμένου και δεν λαμβάνονται υπόψη για τη χορήγηση τακτικής άδειας και απόλυσης υπό όρον ως εξής: α) στην περίπτωση της παραγράφου 1α μετά δύο έτη από την επιβολή της, β) στην περίπτωση της παραγράφου 1β μετά ένα έτος από την επιβολή της και γ) στην περίπτωση της παραγράφου 1γ μετά πάροδο έξι μηνών από την επιβολή της.».

Υπόθεση εργασίας: ο κύριος Χ που είναι 25 χρονών, μία ημέρα εισέρχεται σε ένα δημοτικό σχολείο, σκοτώσει τους 5 δασκάλους και βιάζει 20 ανήλικα κάτω των 10 ετών. Εν συνεχεία, πηγαίνει στο διπλανό λύκειο και πωλεί στους μαθητές περί τα 200 κιλά ηρωίνης. Συλλαμβάνεται, δικάζεται και καταδικάζεται με τις μέγιστες ποινές και χωρίς ελαφρυντικά:

α) ανθρωποκτονία με πρόθεση κατά συρροή (άρθρο 299 §1 ΠΚ): ισόβια * 5

β) βιασμός κατά συρροή (άρθρο 336 §1 ΠΚ): κάθειρξη 20 ετών * 20

γ) αποπλάνηση ανηλίκου μικρότερου των 12 ετών κατά συρροή (άρθρο 339 §1 ΠΚ): κάθειρξη 20 ετών * 20

δ) πώληση ναρκωτικών ουσιών κατ’ επάγγελμα (άρθρο 23 Ν. 3459/2009): ισόβια

Κατά τον υπολογισμό της συνολικής ποινής, μετά από συγχώνευση των πρόσκαιρων στερητικών ποινών της ελευθερίας, επιβάλλονται: 20 έτη κάθειρξης (ως ποινή βάσης) και 15 έτη κάθειρξης από τις συντρέχουσες ποινές = 605 έτη, εκ των οποίων εκτιτέα, κατ’ άρθρο 94 §1 ΠΚ, είναι μόνον τα 25 έτη (ΑΠ 1714/2007 ΠοινΧρον 2008/546).

Εν τέλει ο κύριος Χ (αφού απορρίπτονται η έφεση και η αναίρεσή του), εκτίει ποινή 6 φορές ισόβια και 605 ετών κάθειρξης.

Στη φυλακή ο κύριος Χ κάθε άλλο παρά ήσυχος είναι. Συστηματικά τιμωρείται με πειθαρχικές ποινές διότι αρνείται να υπακούσει σε νόμιμες εντολές του προσωπικού του καταστήματος, ασκεί βία και απειλή βίας κατά μελών του προσωπικού του καταστήματος, συνελήφθη να έχει κατασκευάσει αυτοσχέδια εγχειρίδια, παρασκευάζει αυτοσχέδια οινοπνευματώδη ποτά, κατέχει κινητό τηλέφωνο, απειλεί τους συγκρατουμένους του, οργανώνει τυχερά παίγνια. Μάλιστα τρία έτη πριν συμπληρώσει 25ετή κράτηση, χειροδικεί σε βάρος του αρχιφύλακα των φυλακών.

Ο κύριος Χ συμπληρώνει 25 έτη κράτησης. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΚ (βλ. ανωτέρω) και του άρθρου 40 του Ν. 3459/2009, πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις για να ζητήσει την υφ’ όρο απόλυσή του. Η υπόθεση έρχεται προς συζήτηση στο συμβούλιο το οποίο πρέπει να κρίνει αν ο κύριος Χ είναι ένα άτομο που μετάνιωσε για τις πράξεις του και που μπορεί να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο. Όμως ο ΠΚ απαγορεύει στο συμβούλιο να λάβει υπόψιν του τα αδικήματα για τα οποία τιμωρήθηκε. Επίσης ο σωφρονιστικός κώδικας (βλ. ανωτέρω) απαγορεύει στο συμβούλιο να λάβει υπόψιν του τη διαγωγή του κυρίου Χ εντός των φυλακών, καθόσον τα παραπτώματα για τα οποία τιμωρήθηκε πειθαρχικά έχουν πλέον παραγραφεί. Επομένως, το συμβούλιο είναι ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟ να κρίνει ότι ο κύριος Χ πληροί και της ουσιαστικές προϋποθέσεις του νόμου.

Έτσι ο κύριος Χ, πλέον 50 ετών, αφού σκότωσε 5 ανθρώπους, βίασε 20 παιδιά, πώλησε ηρωίνη σε ένα λύκειο, υπήρξε ο φόβος και ο τρόμος της φυλακής κατά το χρόνο της κράτησής του, αποδίδεται στην κοινωνία. Τότε ο μέσος πολίτης, ο οποίος δε γνωρίζει τις διατάξεις που ισχύουν, υποκινούμενος και από ορισμένους εκπροσώπους της «τετάρτης εξουσίας», κατηγορεί ποιους άλλους: μα φυσικά τους δικαστές οι οποίοι άφησαν ένα ΤΕΡΑΣ να κυκλοφορεί ελεύθερο στους δρόμους.

Στο σημείο αυτό τελειώνει ο μύθος και αρχίζει ο προβληματισμός. Τελικά μπορεί το συμβούλιο να κρίνει ότι οι ανωτέρω διατάξεις (και δη του σωφρονιστικού κώδικα ή του νεαρού Ν. 3904/2010) είναι αντισυνταγματικές, καθώς στην ουσία  επιτάσσουν – επιβάλουν στο δικαστή μία κρίση η οποία είναι προφανώς πέρα και έξω από κάθε έννοια δικαίου, προσβάλλοντας έτσι την προσωπική του ανεξαρτησία; Είναι δυνατόν ένας κρατούμενος που εμφανίζει διαρκώς αντικοινωνική συμπεριφορά στη φυλακή, να πρέπει  να αφεθεί ελεύθερος διότι τα τρία τελευταία χρόνια της 25ετίας ήταν «καλό παιδί»;. Αν αυτή δεν είναι κατ’ επίφαση καλή διαγωγή τότε ποια είναι; Και με ποιο τρόπο εξυπηρετούνται οι σκοποί της ειδικής και γενικής πρόληψης, τόσο εκτός όσο και εντός των φυλακών. Με άλλα λόγια, τη στιγμή που τα δικαστήρια, με βάση το ποινικό μητρώο, λαμβάνουν υπόψιν τους τον πρότερο βίο του κατηγορουμένου, ακόμα και αν έχουν παρέλθει 3 ή 8 έτη από την τελευταία ποινή που του επιβλήθηκε, την ίδια στιγμή τα δικαστικά συμβούλια δεν μπορούν να λάβουν υπόψιν τους τη συμπεριφορά του κρατουμένου, όταν αυτή απέχει το πολύ 2 έτη από το χρόνο της κρίσης (για ήσσονος σημασίας πειθαρχικά αδικήματα ο χρόνος παραγραφής είναι μικρότερος). Έτσι όμως, τα δικαστικά συμβούλια μεταβάλλονται σε «απλούς διεκπεραιωτές», οι οποίοι αφού ελέγξουν το δελτίο πειθαρχικών ποινών και αν έχει παραγραφεί η τυχόν επιβληθείσα πειθαρχική ποινή, απονέμουν το ευεργέτημα της απόλυσης με τον όρο της ανάκλησης.

Είναι κατανοητό ότι το πρόβλημα έγκειται στην αδυναμία της πολιτείας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον υπερπληθυσμό των φυλακών. Τούτο όμως δεν μπορεί να οδηγήσει στο σημείο να περιστέλλεται η ουσιαστική κρίση του δικαστή, προκειμένου να μειωθεί ο πληθυσμός των κρατουμένων.

dikastis.gr