Του Παναγιώτη Στάθη
Επέκταση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που ψηφίστηκε το 2010 με τίτλο «διαφθορά κρατικών αξιωματούχων» (ν.4022 επί υπουργίας Καστανίδη) -που προβλέπει μεταξύ άλλων ολοκλήρωση της ανάκρισης εντός 4 μηνών, αμετάκλητο βούλευμα από το Συμβούλιο Εφετών και παραπομπή σε δίκη το πολύ εντός 8 μηνών- και στους επίορκους δημοσίους υπαλλήλους θα είναι πιθανότατα η απάντηση της κυβέρνησης στην εξαγγελία Σαμαρά περί «δικών εξπρές» για τους διαφθαρμένους υπαλλήλους. Ο συγκεκριμένος νόμος αφορά μέχρι σήμερα πολιτικά πρόσωπα, αιρετούς και μη, που ασκούν εξουσία στον κρατικό μηχανισμό και όχι χαμηλόβαθμους δημοσίους υπαλλήλους.
Η πρωτοβουλία ανήκει στο υπουργείο Δικαιοσύνης, όμως χθες πληροφορίες έφεραν τον υπουργό, κ,. Αντώνη Ρουπακιώτη, προβληματισμένο. Ο υπουργός θεωρεί, όπως έλεγαν αρμόδιες πηγές, ότι το πρόβλημα είναι συνολικότερο και αφορά και την αδράνεια της δημόσιας διοίκησης. Χαρακτηριστικά πηγές του υπουργείου έλεγαν πώς προφανώς υπάρχουν αδυναμίες στη δικαιοσύνη, αλλά την ίδια στιγμή «η δημόσια διοίκηση έχει καταλογίσει πρόστιμα 650 εκατομμυρίων ευρώ για φοροδιαφυγή ή άλλα αδικήματα και έχει εισπράξει το 0,8%», άρα το πρόβλημα είναι συνολικότερο. Μιλώντας μάλιστα στον Βήμα FΜ ο κ. Ρουπακιώτης είπε:
«Στη δέσμη των δικαιικών και δικαιοπολιτικών ιδεών δεν μου ταιριάζουν ούτε οι δίκες-εξπρές, ούτε οι παραδειγματικές δίκες. Μου ταιριάζουν οι δίκες οι οποίες παράγουν αξιοπιστία. Κατά συνέπεια, πάμε σε δίκες οι οποίες θα γίνονται με τη απαιτούμενη από την ίδια τη Δικονομία ταχύτητα, αλλά και να αντιστοιχούν στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Να κρίνονται σε γρήγορους ρυθμούς πάντα με τη διασφάλιση των δικαιωμάτων εκείνων που κατηγορούνται που αφορούν όσους διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα».
Νέα διαφωνία;
Οι θέσεις Ρουπακιώτη, η παρουσία του οποίου στο υπουργικό Συμβούλιο προτάθηκε από τη ΔΗΜΑΡ, πιθανόν προοιωνίζονται νέα ενδοκυβερνητική διαφωνία:
«Για όσους έχει αποδειχτεί ότι όταν διαχειρίζονταν από το δημόσιο χρήμα ιδιοποιήθηκαν αυτό, είτε εκμεταλλεύτηκαν τη θέση τους για να πλουτίσουν, αναμφισβήτητα εκεί η Δικαιοσύνη, πρέπει να έχει τον σαφή, τον υπεύθυνο, αλλά και τον γρήγορο λόγο. Αλλά ταυτόχρονα όμως πρέπει να λειτουργήσουν με τρόπο αξιόπιστο και ταχύ οι διοικητικές υπηρεσίες».
Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι πώς οι καθυστερήσεις δεν παρατηρούνται μόνο στο σκέλος της ποινικής τιμωρίας, αλλά και στο πειθαρχικό, αφού 5 μήνες μετά την ψήφιση του νέου νόμου (4057/12) αυτός δεν εφαρμόζεται! Ο νόμος προβλέπει την ολοκλήρωση των πειθαρχικών δικογραφιών σε έξι μήνες, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουν κάν συγκροτηθεί τα συμβούλια που θα πρέπει να αποτελούνται από δύο δικαστές και 3διευθυντές του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Αποτέλεσμα; Στα συμβούλια παραμένουν συνδικαλιστές, και οι ποινές παραμένουν χάδι.
Ο νόμος κατά της διαφθοράς
Ο νόμος πάντως 4022 (εφαρμόζεται π.χ. στην περίπτωση Τσοχατζόπουλου), η επέκταση του οποίου μελετάται για τους δημοσίους υπαλλήλους, εφαρμόζεται σε περιπτώσεις αδικημάτων που δεν υπάγονται στο νόμο περί ευθύνης υπουργών και διαπράττουν «υπουργοί ή υφυπουργοί, γενικοί και ειδικοί γραμματείς Υπουργείων, διοικητές, υποδιοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ή διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δημοσίων επιχειρήσεων, δημοσίων οργανισμών και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το κράτος, καθώς και αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, εφόσον αυτά υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου». Υπάγονται επίσης «κακουργήματα ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος, εφόσον υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, ο δε χαρακτηρισμός της υπόθεσης ως ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος γίνεται με πράξη από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου».
Η ανάκριση υποχρεωτικά διαρκεί από 4-6 μήνες και το αργότερο η παραπομπή σε δίκη πρέπει να γίνεται εντός 8 μηνών με τελεσίδικο βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών.
Επέκταση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που ψηφίστηκε το 2010 με τίτλο «διαφθορά κρατικών αξιωματούχων» (ν.4022 επί υπουργίας Καστανίδη) -που προβλέπει μεταξύ άλλων ολοκλήρωση της ανάκρισης εντός 4 μηνών, αμετάκλητο βούλευμα από το Συμβούλιο Εφετών και παραπομπή σε δίκη το πολύ εντός 8 μηνών- και στους επίορκους δημοσίους υπαλλήλους θα είναι πιθανότατα η απάντηση της κυβέρνησης στην εξαγγελία Σαμαρά περί «δικών εξπρές» για τους διαφθαρμένους υπαλλήλους. Ο συγκεκριμένος νόμος αφορά μέχρι σήμερα πολιτικά πρόσωπα, αιρετούς και μη, που ασκούν εξουσία στον κρατικό μηχανισμό και όχι χαμηλόβαθμους δημοσίους υπαλλήλους.
Η πρωτοβουλία ανήκει στο υπουργείο Δικαιοσύνης, όμως χθες πληροφορίες έφεραν τον υπουργό, κ,. Αντώνη Ρουπακιώτη, προβληματισμένο. Ο υπουργός θεωρεί, όπως έλεγαν αρμόδιες πηγές, ότι το πρόβλημα είναι συνολικότερο και αφορά και την αδράνεια της δημόσιας διοίκησης. Χαρακτηριστικά πηγές του υπουργείου έλεγαν πώς προφανώς υπάρχουν αδυναμίες στη δικαιοσύνη, αλλά την ίδια στιγμή «η δημόσια διοίκηση έχει καταλογίσει πρόστιμα 650 εκατομμυρίων ευρώ για φοροδιαφυγή ή άλλα αδικήματα και έχει εισπράξει το 0,8%», άρα το πρόβλημα είναι συνολικότερο. Μιλώντας μάλιστα στον Βήμα FΜ ο κ. Ρουπακιώτης είπε:
«Στη δέσμη των δικαιικών και δικαιοπολιτικών ιδεών δεν μου ταιριάζουν ούτε οι δίκες-εξπρές, ούτε οι παραδειγματικές δίκες. Μου ταιριάζουν οι δίκες οι οποίες παράγουν αξιοπιστία. Κατά συνέπεια, πάμε σε δίκες οι οποίες θα γίνονται με τη απαιτούμενη από την ίδια τη Δικονομία ταχύτητα, αλλά και να αντιστοιχούν στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Να κρίνονται σε γρήγορους ρυθμούς πάντα με τη διασφάλιση των δικαιωμάτων εκείνων που κατηγορούνται που αφορούν όσους διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα».
Νέα διαφωνία;
Οι θέσεις Ρουπακιώτη, η παρουσία του οποίου στο υπουργικό Συμβούλιο προτάθηκε από τη ΔΗΜΑΡ, πιθανόν προοιωνίζονται νέα ενδοκυβερνητική διαφωνία:
«Για όσους έχει αποδειχτεί ότι όταν διαχειρίζονταν από το δημόσιο χρήμα ιδιοποιήθηκαν αυτό, είτε εκμεταλλεύτηκαν τη θέση τους για να πλουτίσουν, αναμφισβήτητα εκεί η Δικαιοσύνη, πρέπει να έχει τον σαφή, τον υπεύθυνο, αλλά και τον γρήγορο λόγο. Αλλά ταυτόχρονα όμως πρέπει να λειτουργήσουν με τρόπο αξιόπιστο και ταχύ οι διοικητικές υπηρεσίες».
Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι πώς οι καθυστερήσεις δεν παρατηρούνται μόνο στο σκέλος της ποινικής τιμωρίας, αλλά και στο πειθαρχικό, αφού 5 μήνες μετά την ψήφιση του νέου νόμου (4057/12) αυτός δεν εφαρμόζεται! Ο νόμος προβλέπει την ολοκλήρωση των πειθαρχικών δικογραφιών σε έξι μήνες, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουν κάν συγκροτηθεί τα συμβούλια που θα πρέπει να αποτελούνται από δύο δικαστές και 3διευθυντές του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Αποτέλεσμα; Στα συμβούλια παραμένουν συνδικαλιστές, και οι ποινές παραμένουν χάδι.
Ο νόμος κατά της διαφθοράς
Ο νόμος πάντως 4022 (εφαρμόζεται π.χ. στην περίπτωση Τσοχατζόπουλου), η επέκταση του οποίου μελετάται για τους δημοσίους υπαλλήλους, εφαρμόζεται σε περιπτώσεις αδικημάτων που δεν υπάγονται στο νόμο περί ευθύνης υπουργών και διαπράττουν «υπουργοί ή υφυπουργοί, γενικοί και ειδικοί γραμματείς Υπουργείων, διοικητές, υποδιοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ή διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δημοσίων επιχειρήσεων, δημοσίων οργανισμών και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το κράτος, καθώς και αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, εφόσον αυτά υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου». Υπάγονται επίσης «κακουργήματα ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος, εφόσον υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, ο δε χαρακτηρισμός της υπόθεσης ως ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος γίνεται με πράξη από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου».
Η ανάκριση υποχρεωτικά διαρκεί από 4-6 μήνες και το αργότερο η παραπομπή σε δίκη πρέπει να γίνεται εντός 8 μηνών με τελεσίδικο βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών.
==============
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ
ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ. 4022 (ΦΕΚ Α΄ 219/03.06.2011)
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκδίκαση πράξεων διαφθοράς Πολιτικών και Κρατικών Αξιωματούχων, υποθέσεων
μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος και μείζονος Δημοσίου Συμφέροντος και άλλες
διατάξεις.
Αρθρο 2
Ποινική δίωξη - Ανάκριση
1. Ο εισαγγελέας όταν λάβει τη μήνυση, την έγκληση ή την αναφορά, για την
τέλεση πράξης του προηγούμενου άρθρου, ενεργεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο
άρθρο 43 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και ασκεί την ποινική δίωξη
παραγγέλλοντας ανάκριση. Μπορεί να διαταχθεί και προκαταρκτική εξέταση, η
οποία διενεργείται αποκλειστικά από εισαγγελέα πρωτοδικών και ολοκληρώνεται
μέσα σε προθεσμία δύο μηνών.
2. «Η ανάκριση ενεργείται από πρόεδρο πρωτοδικών ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις από πρωτοδίκη,
ο οποίος ορίζεται ειδικά γι` αυτή, από το όργανο που διευθύνει το δικαστήριο. Σε δυσχερείς
υποθέσεις, μπορεί να ορισθούν επιπλέον μέχρι δύο ανακριτές και μέχρι ένας εισαγγελέας
πρωτοδικών.»
Η ανάκριση διενεργείται κατ` απόλυτη προτεραιότητα και ολοκληρώνεται μέσα σε προθεσμία
τεσσάρων μηνών. Το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο μπορεί με βούλευμα ειδικά αιτιολογημένο να
παρατείνει την προθεσμία ολοκλήρωσης της ανάκρισης εφάπαξ μέχρι δύο (2) το πολύ μήνες αν
συντρέχουν σοβαροί λόγοι. Το ίδιο συμβούλιο διατάσσει το χωρισμό της ανάκρισης για πράξεις
και πρόσωπα, όταν τούτο επιβάλλεται από ιδιαίτερους λόγους που αφορούν την ασφαλέστερη
διάγνωση της αλήθειας ή την ταχύτερη εκδίκαση της υπόθεσης.
*** Τα δύο πρώτα εδάφια της παραγράφου 2 αντικαταστάθηκαν ως άνω
με το άρθρο 37 παρ.5 Ν.4055/2012,ΦΕΚ Α 51/12.3.2012.
`Εναρξη ισχύος από 2 Απριλίου 2012.
3. Οι δικαστικοί λειτουργοί των προηγούμενων παραγράφων ΑΠΑΛΛΑΣΣΟΝΤΑΙ ΟΛΩΝ
ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ τους και υποστηρίζονται στο έργο τους από αριθμό
γραμματέων και ειδικών επιστημόνων ή πραγματογνωμόνων που κρίνεται αναγκαίος
για την ολοκλήρωση της ανακριτικής Διαδικασίας μέσα στον προβλεπόμενο γι`
αυτήν χρόνο. Τους γραμματείς ορίζει το όργανο που διευθύνει το δικαστήριο και
τους ειδικούς επιστήμονες ο εισαγγελέας εφετών που έχει την ανώτατη διεύθυνση
της ανάκρισης με πράξη του, μεταξύ αυτών που υπηρετούν στον ευρύτερο δημόσιο
τομέα, εφαρμοζομένων αναλόγως ως προς τους τελευταίους των διατάξεων των
άρθρων 188 έως 193 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. 0 ορισμός των
πραγματογνωμόνων γίνεται από τον ανακριτή σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων
183 και επόμενων του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Μερικές παρατηρήσεις επί του ανωτέρω άρθρου:
ΑπάντησηΔιαγραφή1) η ανάκριση των υποθέσεων που εμπίπτουν στο Ν. 4022/2011, διενεργείται από Πρόεδρο Πρωτοδικών ή σε εξαιρετικές από Πρωτοδίκη ο οποίος απαλλάσσεται όλων των άλλων καθηκόντων του. Δηλαδή, σε ένα πρωτοδικείο όπως η Ηγουμενίτσα, με ένα Πρόεδρο Πρωτοδικών, οι επιλογές είναι δύο: ή ο Πρόεδρος Πρωτοδικών αναλαμβάνει την υπόθεση και τότε ΟΛΑ τα καθήκοντά του (και η διοίκηση) ασκούνται από τον αρχαιότερο Πρωτοδίκη ή η υπόθεση ανατίθεται σε Πρωτοδίκη ο οποίος απαλλάσσεται πλήρως των υπολοίπων καθηκόντων του, με συνέπεια οι υπόλοιπο Πρωτοδίκες (2 με 3 μαζί με τον ανακριτή, αν δεν απατώμαι) προσπαθήσουν να τηρήσουν τις προθεσμίες του 4055/2012. Σκεφθείτε ο νόμος να επεκταθεί σε όλους του ΔΥ. Τότε αν στην Ηγουμενίτσα έλθουν 2 υποθέσεις, τότε ή το Πρωτοδικείο θα «κατεβάσει ρολά» ή θα αποσπαστούν Πρωτοδίκες από άλλο δικαστήριο, αν βέβαια και εκεί δεν υπάρχει το ίδιο πρόβλημα.
2) Στο θέμα των γραμματέων και των ειδικών επιστημόνων, μάλλον πρόκειται περί πληθυντικού της ευγενείας, διότι γραμματείς δεν υπάρχουν ούτε για την τακτική ανάκριση, ενώ οι ειδικοί επιστήμονες αποφεύγουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.
3) Η περάτωση της ανάκρισης σε 4 ή 6 μήνες, ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό. Θα αποδειχθεί περίτρανα από την υπόθεση του γνωστού προφυλακισμένου πολιτικού.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: η επέκταση του Ν. 4022/2011 σε όλους τους ΔΥ όχι μόνον δεν θα επιταχύνει την εκδίκαση των υποθέσεων, αλλά θα «βαλτώσει» τα Πρωτοδικεία με τη δέσμευση έμψυχου δυναμικού. Και πολύ ορθά ο κ. Υπουργός Δικαιοσύνης δηλώνει προβληματισμένος και επιφυλακτικός σε τέτοιου είδους νομοθετήματα, καθώς τελικά η πολύ επιτάχυνση επιφέρει τον εκτροχιασμό (όπως πλειστάκις έχει υποθεί)
Είναι εξάλλου τόσο μεγάλη πρακτικά η συμβολή του Ν.4022/2011 στην επιτάχυνση της εκδίκασης πράξεων διαφθοράς...
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατά τα άλλα μια υπόθεση για ένα εξάμηνο - εαν τελικά ψηφιστεί και εφαρμοστεί ο νόμος - η οποία τελικά μπορεί να είναι και "φούσκα"...
Επιπλέον, πού είναι αυτοί οι ειδικοί επιστήμονες; Εκτός αν συγχέονται με τους αποσπασμένους στη Βουλή... Γιατί εγώ στα δικαστήρια δεν είδα ποτέ κανέναν ειδικό επιστήμονα...