Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ για τον τομέα της δικαιοσύνης

Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ για τον τομέα της δικαιοσύνης: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διευρύνει την εμβέλεια της ανάλυσης την οποία διενεργεί με αντικείμενο τα συστήματα απονομής δικαιοσύνης των κρατών μελών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα ένα νέο εργαλείο σύγκρισης, το οποίο αποσκοπεί στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, κατ’ επέκταση, στην τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Ο «Πίνακας αποτελεσμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη» θα παρέχει αντικειμενικά, αξιόπιστα και συγκρίσιμα στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Η βελτίωση της ποιότητας, της ανεξαρτησίας και της αποτελεσματικότητας των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης αποτελεί ήδη μια συνιστώσα της διαδικασίας συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η οποία αποσκοπεί στο να τεθούν τα θεμέλια για μια επάνοδο στην ανάπτυξη και στη δημιουργία απασχόλησης.

Η αντιπρόεδρος Viviane Reding, Επίτροπος της ΕΕ αρμόδια για θέματα Δικαιοσύνης, δήλωσε για το θέμα τα εξής: «Η ελκυστικότητα μιας χώρας ως τόπου πραγματοποίησης επενδύσεων και ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας ενισχύεται αναμφίβολα από την ύπαρξη ενός ανεξάρτητου και αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον, αφενός, είναι σημαντικό να εκδίδονται προβλέψιμες, έγκαιρες και εκτελεστές νομικές αποφάσεις και, αφετέρου, οι μεταρρυθμίσεις των εθνικών δικαιοδοτικών συστημάτων αναγορεύτηκαν σε σπουδαία διαρθρωτική συνιστώσα της οικονομικής στρατηγικής της ΕΕ. Ο νέος «Πίνακας αποτελεσμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη» θα λειτουργεί ως σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και θα συνδράμει την ΕΕ και τα κράτη μέλη στις προσπάθειες που καταβάλλουμε για την επίτευξη ενός πιο αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεών μας.»

Ο Olli Rehn, αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις και το Ευρώ, δήλωσε τα εξής: «Η ύπαρξη ενός υψηλής στάθμης, ανεξάρτητου και αποτελεσματικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης συμβάλλει καθοριστικά σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη. Ο νέος αυτός πίνακας αποτελεσμάτων θα βοηθήσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να θωρακίσουν τα νομικά τους συστήματα, ενισχύοντας τις προσπάθειες που καταβάλλουν για τόνωση των επενδύσεων και της δημιουργίας απασχόλησης.»

Η ύπαρξη αποτελεσματικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης έχει καθοριστική σημασία για την ανάπτυξη: η πεποίθηση ότι το κράτος δικαίου γίνεται απολύτως σεβαστό μεταφράζεται σε εμπιστοσύνη για επενδύσεις στην οικονομία. Εξάλλου, επειδή τα εθνικά δικαστήρια διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο για τη συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ, η αποτελεσματικότητα των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης έχει επίσης θεμελιώδη σημασία για την αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ. Τυχόν αδυναμίες των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης δεν αποτελούν, κατά συνέπεια, πρόβλημα μόνον για το εκάστοτε κράτος μέλος. Είναι, επίσης, ικανές να επηρεάσουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και την εφαρμογή των μέσων της ΕΕ τα οποία στηρίζονται στην αμοιβαία αναγνώριση και συνεργασία, καθώς επίσης να υπονομεύσουν την προστασία την οποία πολίτες και επιχειρήσεις είναι δυνατό να αναμένουν κατά την άσκηση των δικαιωμάτων που τους αναγνωρίζονται βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων για τον τομέα της δικαιοσύνης του 2013 επικεντρώνεται στις παραμέτρους ενός συστήματος απονομής δικαιοσύνης οι οποίες συμβάλλουν στη βελτίωση του επιχειρηματικού και επενδυτικού κλίματος. Ειδικότερα, εξετάζει ορισμένους δείκτες αποτελεσματικότητας όσον αφορά τις αστικές και τις εμπορικές υποθέσεις, οι οποίοι έχουν σημασία για την επίλυση διαφορών εμπορικής φύσεως. Επίσης καλύπτει τη λειτουργία των διοικητικών δικαστηρίων, δεδομένου ότι αυτά επιτελούν σημαντικό ρόλο σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον, παραδείγματος χάρη σε σχέση με τη χορήγηση αδειών ή την επίλυση διαφορών που ανακύπτουν με τις φορολογικές αρχές ή με εθνικούς ρυθμιστικούς φορείς.

Τα σημαντικότερα πορίσματα του πρώτου πίνακα αποτελεσμάτων περιλαμβάνουν τα εξής:

• Η χρονική διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από το ένα κράτος μέλος της ΕΕ στο άλλο, καθώς στο ένα τρίτο των κρατών μελών η διάρκεια των διαδικασιών είναι τουλάχιστον διπλάσια από αυτήν που ισχύει στην πλειονότητα των κρατών μελών. Τα προβλήματα ενίοτε οξύνονται στις περιπτώσεις όπου ο χαμηλός ρυθμός εκδίκασης των υποθέσεων συνεπάγεται διόγκωση του αριθμού εκκρεμών υποθέσεων.
• Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση συμβάλλουν στην ταχύτερη και ποιοτικά ανώτερη απονομή δικαιοσύνης. Μολονότι τα πλείστα κράτη μέλη διαθέτουν ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης, ορισμένα κράτη μέλη εμφανίζουν υστέρηση σε αυτόν τον τομέα.
• Οι εναλλακτικές μέθοδοι επίλυσης διαφορών, π.χ. η διαμεσολάβηση, επιτρέπουν την ελάφρυνση του φόρτου εργασίας των δικαστηρίων. Οι μέθοδοι αυτές θα ήταν σκόπιμο να χρησιμοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό.
• Σε μεγάλο βαθμό διαφέρουν επίσης οι αντιλήψεις για την ανεξαρτησία των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης. Παρά το γεγονός ότι αρκετά κράτη μέλη συγκαταλέγονται στις κορυφαίες δέκα χώρες παγκοσμίως σε ό,τι αφορά την αντίληψη για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, σε ορισμένα κράτη μέλη καταγράφεται μάλλον περιορισμένη βεβαιότητα για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης από την πλευρά των επιχειρηματικών τελικών χρηστών του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.

Επόμενα βήματα

Τα ζητήματα που επισημαίνονται στον φετινό πίνακα αποτελεσμάτων θα ληφθούν τώρα υπόψη για την εκπόνηση των επερχόμενων ειδικών ανά χώρα αναλύσεων, οι οποίες εντάσσονται στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, που συμπεριλαμβάνει ανοικτό διάλογο με τα κράτη μέλη. Η διαδικασία αυτή ενδέχεται να οδηγήσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, στην έκδοση από την Επιτροπή ειδικών ανά χώρα συστάσεων τον Μάιο, οι οποίες ακολούθως διαβιβάζονται στους ηγέτες της ΕΕ προς έγκριση κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενσωματώσουν τις εν λόγω κατευθύνσεις πολιτικής στους δικούς τους ετήσιους προϋπολογισμούς και στη λοιπή νομοθεσία.

Με βάση τον πίνακα αποτελεσμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τώρα τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλους τους ενδιαφερομένους να συμμετάσχουν σε ανοικτό διάλογο σχετικά με το πώς μπορεί να συνεχισθεί η βελτίωση των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στην ΕΕ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι ευρωπαίοι υπουργοί Δικαιοσύνης, κατά το Συμβούλιο Δικαιοσύνης της 8ης Μαρτίου, πραγματοποίησαν ήδη μια πρώτη συζήτηση σχετικά με το πώς η ύπαρξη αποτελεσματικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης μπορεί να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη (MEMO/13/173). Η Επιτροπή θα δρομολογήσει επίσης ευρύτερη διαβούλευση σχετικά με τον ρόλο της Δικαιοσύνης στην ΕΕ, αρχής γενομένης με ένα συνέδριο υψηλού επιπέδου, με τίτλο «Assises de la Justice», στις 21-22 Νοεμβρίου 2013.

Ιστορικό

Η βελτίωση της ποιότητας, της ανεξαρτησίας και της αποτελεσματικότητας των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης αποτελεί ήδη μια συνιστώσα της διαδικασίας συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Το 2012, για έξι χώρες της ΕΕ, κρίθηκε ότι αντιμετώπιζαν προκλήσεις στον συγκεκριμένο τομέα (Βουλγαρία, Ιταλία, Λετονία, Πολωνία, Σλοβενία και Σλοβακία), ιδίως σε σχέση με τη χρονική διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών και την οργάνωση του δικαστικού σώματος. Οι εθνικές μεταρρυθμίσεις του δικαιοδοτικού συστήματος ήταν αναπόσπαστο μέρος των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, τη Λετονία και την Πορτογαλία.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη αποσκοπεί στην παροχή συστηματικής επισκόπησης της λειτουργίας των εθνικών συστημάτων απονομής δικαιοσύνης, ως στοιχείο το οποίο λαμβάνεται υπόψη κατά την κατάρτιση των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που απορρέουν από την ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης. Με τον τρόπο αυτό, ο πίνακας αποτελεσμάτων θα βοηθά τόσο την ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη για την επίτευξη αποτελεσματικότερων συστημάτων απονομής δικαιοσύνης για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση των στρατηγικών για την ανάπτυξη στις οικείες χώρες, αλλά και στην ΕΕ συνολικά.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη του 2013 παρέχει στοιχεία σχετικά με τον χρόνο που απαιτείται για τη δικαστική επίλυση υποθέσεων, τον ρυθμό επίλυσης των υποθέσεων, τους αριθμούς των υποθέσεων που εκκρεμούν, τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων στο πλαίσιο της διαχείρισης των υποθέσεων, την προσφυγή σε εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, την επιμόρφωση που παρέχεται στους δικαστές και τους πόρους που έχουν στη διάθεσή τους τα δικαστήρια. Η απονομή δικαιοσύνης από μόνη της δεν αρκεί, αλλά πρέπει επιπλέον να αποκομίζουν οι πολίτες την αντίληψη ότι απονέμεται· για τον λόγο αυτό, ο πίνακας αποτελεσμάτων παρέχει επίσης στοιχεία σχετικά με την υποκειμενική αντίληψη για την ανεξαρτησία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης, με βάση τα πορίσματα του World Economic Forum και του World Justice Project.

Καίτοι ο πίνακας αποτελεσμάτων περιλαμβάνει σύγκριση επιμέρους δεικτών, σκοπός του δεν είναι η κατάρτιση μιας συνολικής και ενιαίας σειράς κατάταξης ούτε η προώθηση ενός συγκεκριμένου τύπου συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Ειδικότερα, ο πίνακας αποτελεσμάτων για τον τομέα της δικαιοσύνης στοχεύει στο να χρησιμεύει ως εργαλείο το οποίο σέβεται τα διαφορετικά νομικά συστήματα και τις παραδόσεις των κρατών μελών.

Για περισσότερες πληροφορίες

MEMO/13/288

Φάκελος Τύπου: Πίνακας αποτελεσμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή δικαιοσύνη 2013 / Δελτία ανά χώρα – Στοιχεία που παρέχονται από τα κράτη μέλη στη CEPEJ:

http://ec.europa.eu/justice/newsroom/news/130327_en.htm

Ιστοσελίδα της Αντιπροέδρου Viviane Reding, Επιτρόπου της ΕΕ για θέματα Δικαιοσύνης:

http://ec.europa.eu/reding

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Διάγραμμα: Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης (αντίληψη – υψηλότερη τιμή σημαίνει καλύτερη αντίληψη)
(πηγή: World Economic Forum)

πηγη: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-285_el.htm