Προτάσεις για την ταχύτητα στην απονομή της Ποινικής δικαιοσύνης.

1)      Προδικασία:

Α.   Κατά την άποψή μου, θα πρέπει να αναχθεί σε βασική αρχή του δικονομικού μας δικαίου ότι η παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο θα πρέπει να συντελείται με την σύμφωνη γνώμη του Εισαγγελέα (που θα αποστέλλει το κατηγορητήριο) και του Προέδρου του αρμοδίου Δικαστηρίου και εφόσον συμφωνούν ότι υπάρχουν ενδείξεις ενοχής και υπάρχει ιδιαίτερο δημόσιο συμφέρον για την παραπομπή στο ακροατήριο. Μόνο σε περίπτωση διαφωνίας τους, θα επιλαμβάνεται το αρμόδιο Δικαστήριο ως Συμβούλιο. Κατά του σχετικού βουλεύματος θα επιτρέπονται ένδικα μέσα μόνο στον εισαγγελέα και εφόσον το δικαστήριο θα αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να γίνει κατηγορία.

Β. Παράλληλα θα πρέπει να περιορισθεί δραστικά η διαδικασία των Δικαστικών Συμβουλίων, μέχρι την ουσιαστική κατάργησή τους.  Από την έως τώρα εμπειρία μου, η διαδικασία των συμβουλίων, συμβάλλει δραματικά στην καθυστέρηση της απονομής της δικαιοσύνης. Πραγματικά δεν μπορώ να αντιληφθώ γιατί σε μια ανθρωποκτονία (που επισύρει ποινή ισόβιας κάθειρξης) απαιτείται βούλευμα για την παραπομπή, ενώ δεν απαιτείται για την παραπομπή σε περίπτωση λ.χ. κακουργηματικής παράβασης του νόμου περί ναρκωτικών (άρθ. 23 Ν.4139/2013), όπου η επαπειλούμενη ποινή είναι επίσης ισόβια.

Γ. Σε μεταβατικό στάδιο, και όπου προβλέπεται η διαδικασία των Δικαστικών Συμβουλίων, να προβλεφθεί νομοθετικά ότι: εφόσον το συμβούλιο συμφωνεί κατ’ αποτέλεσμα με την εισαγγελική πρόταση, θα αναφέρεται υποχρεωτικά σε αυτήν προς αποφυγή ασκόπων επαναλήψεων. Μόνον όταν υπάρχει διαφωνία ως προς το «δια ταύτα» της πρότασης του εισαγγελέα, θα περιλαμβάνεται το σκεπτικό του Συμβουλίου.

Δ. Επανακαθορισμός της καθ’ ύλην αρμοδιότητας των Ποινικών Δικαστηρίων, όχι με βάση την επαπειλούμενη ποινή, αλλά την δυσχέρεια της διάγνωσης της υπόθεσης. (Π.χ. στο γερμανικό μονομελές πηγαίνουν όλα τα πλημμελήματα και όταν η αναμενόμενη ποινή φυλάκισης δεν θα υπερβαίνει τα 2 έτη.

2)      Ποινές

    Έχει παρατηρηθεί το γεγονός, ότι παρά το γεγονός ότι τα ποινικά δικαστήρια επιβάλλουν ποινές, αυτές δεν εκτελούνται είτε λόγω αναστολής εκτέλεσης της ποινής, είτε λόγω μετατροπής της ποινής σε χρηματική, είτε λόγω της αναστέλλουσας δύναμης της έφεσης. Έτσι η δικαιοδοτική κρίση καταντά κενό γράμμα. Κατά τη γνώμη μου, ο νομοθέτης θα πρέπει να κάνει κάτι πάρα πολύ απλό: να προβλέψει την επιβολή σωρευτικά με κάθε ποινή φυλάκισης και την επιβολή χρηματικής ποινής (από 1.000 έως 3.000 ευρώ για τα πλημμελήματα μονομελούς, 3000 εως 10000 ευρώ για πλημμελήματα τριμελούς). Η χρηματική ποινή θα βεβαιώνεται αμέσως στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. με την κατάγνωση της πρωτόδικης απόφασης. Η άσκηση έφεσης, θα είναι παραδεκτή, μόνο με την καταβολή του 50% της επιβληθείσας χρηματικής ποινής. Τυχόν αναγνώριση ελαφρυντικής περίστασης, θα επιφέρει και αντίστοιχη μείωση της χρηματικής ποινής. Ένα τέτοιο μέτρο πέραν του ότι θα επιφέρει σημαντικά έσοδα στο δημόσιο ταμείο, θα λειτουργήσει για ευνόητους λόγους και αποτρεπτικά στην διάπραξη αξιοποίνων πράξεων.

3)      Αυτόφωρα

   Μεγάλο μέρος των καθηκόντων μας αναλίσκεται στην εκδίκαση αυτόφωρων πλημμελημάτων. Έτσι έχουμε συνθέσεις αυτοφώρων τριμελούς και μονομελούς πλημμελειοδικείου (ανάλογα με την βαρύτητα του εκάστοτε αδικήματος). Προτείνω λοιπόν  όλα αυτόφωρα πλημμελήματα, να εκδικάζονται από  «Αυτόφωρο Δικαστήριο» μονομελούς συνθέσεως. Δικαιολογητικός λόγος: η αυτόφωρη διαδικασία είναι κατά βάση συνοπτική διαδικασία. Εξάλλου στα αυτόφωρα κακουργήματα, ένας ανακριτής και ένας εισαγγελέας αποφασίζουν για την επιβολή ή όχι προσωρινής κράτησης, εγγυοδοσίας και άλλων περιοριστικών όρων. Φυσικά, όταν το «Αυτόφωρο Δικαστήριο» θα παραπέμπει στην Τακτική Διαδικασία, θα παραπέμπει ταυτοχρόνως και στο καθ’ ύλην αρμόδιο Δικαστήριο.  Αποτέλεσμα μιας τέτοιας ρύθμισης, θα είναι η απελευθέρωση ολόκληρων συνθέσεων και η ελάφρυνση πολλών συναδέλφων. Ένδικα μέσα κατά αποφάσεων του Δικαστηρίου αυτού θα υπόκεινται σε αυστηρές προϋποθέσεις, όπως π.χ. προκαταβολή δικαστικών εξόδων, μεγάλο ύψος ποινής κλπ. και θα εκδικάζονται από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο.

  

4)      Ανάκριση

Έχει παρατηρηθεί το γεγονός, ότι κατά την κύρια ανάκριση πολλοί κατηγορούμενοι κάνουν επανειλημμένες και άσκοπες αιτήσεις και προσφυγές, με αποτέλεσμα να καθυστερεί συχνά η ανάκριση. Έτσι συχνά διεξάγεται αγώνας δρόμου προκειμένου να προλάβουμε το «18μηνο» ή άλλες προθεσμίες Θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναπροσαρμοσθεί ο θεσμός της κύριας ανάκρισης. Προσφυγές και αιτήσεις του κατηγορουμένου είτε θα εξετάζονται από τον ανακριτή και τον εισαγγελέα είτε θα υπόκεινται σε αυστηρές προϋποθέσεις όπως η καταβολή παραβόλου.

Εφέσιμη ποινή

Πολλές φορές, όταν επιβάλλεται η ποινή, το Δικαστήριο «ρωτά» τον κατηγορούμενο, εάν θέλει «εφέσιμη ποινή». Κατά την γνώμη, σε τέτοιες περιπτώσεις, δείχνουμε ότι και οι ίδιοι αμφιβάλλουμε για την ίδια μας της απόφαση. Εξάλλου έτσι έχουμε ανακύκλωση των υποθέσεων, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση όλων μας.

5)      Κύρια διαδικασία

Α. Ποινική Συνδιαλλαγή

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, το Δικαστήριο εξηγεί προ πάσης ενάρξεως της αποδεικτικής διαδικασίας στον κατηγορούμενο, ότι εάν ομολογήσει την πράξη του, θα τύχει ευνοϊκότερης μεταχείρισης. Στην περίπτωση αυτή, θα παραλείπεται η αποδεικτική διαδικασία, και ως «επιβράβευση» θα επιβάλλονται μειωμένα δικαστικά έξοδα, όπως και χρηματική ποινή μειωμένη κατά  το ήμισυ ή το ένα τέταρτο.

Β. Αναβολές

  Θα θυμίσω ότι σε προηγμένες χώρες της Ευρώπης, η αναβολή είναι είδος προς εξαφάνιση, και δεν δικαιολογείται ούτε σε περιπτώσεις αποχής ή απεργίας των δικηγόρων ή των δικαστικών υπαλλήλων. Το προσωπικό ασφαλείας υπάρχει και γι΄ αυτές τις περιπτώσεις.  

Γ. Παράσταση δια πληρεξουσίου

  Και πάλι μία ελληνική πρωτοτυπία. Σε όλες τις χώρες του κόσμου (προηγμένες και μη), απαιτείται η αυτοπρόσωπη εμφάνιση του κατηγορουμένου. Αν αυτή δεν είναι δυνατή, π.χ. λόγω ασθένειας ή γήρατος, καταργείται η δίκη (Υπόθεση Χόνεκερ). Τα τελευταία χρόνια, έχει παρατηρηθεί το γεγονός, κατηγορούμενοι για χρέη προς το δημόσιο (και για μεγάλα ποσά), παρίστανται δια συνηγόρου στις σχετικές δίκες. Τα δικαστήρια επιβάλλουν μεν μεγάλες ποινές, οι οποίες λόγω της απουσίας του κατηγορουμένου παραμένουν κενό γράμμα. Μερικές φορές, αναγνωρίζονται και ελαφρυντικές περιστάσεις, χωρίς το Δικαστήριο να έχει δει τον κατηγορούμενο ούτε καν στο πρόσωπο.

Δημήτριος Ζιγκόλης

Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Ροδόπης

Ανεξάρτητος Υποψήφιος

για το Διοικητικό Συμβούλιο

της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων