Η εκτέλεση ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης πρέπει να αναβάλλεται όταν συντρέχει πραγματικός κίνδυνος απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχειρίσεως λόγω των συνθηκών κρατήσεως του οικείου προσώπου στο κράτος μέλος εκδόσεως του εντάλματος

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 36/16

Λουξεμβούργο, 5 Απριλίου2016

Απόφαση στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-404/15 και C-659/15 PPU

Pal Aranyosi και Robert Caldararu

Αν εντός ευλόγου χρόνου δεν είναι δυνατό να αποκλειστεί ότι υφίσταται τέτοιος κίνδυνος, τότε η αρχή που είναι αρμόδια για την εκτέλεση του εντάλματος πρέπει να αποφασίσει αν οφείλει να

τερματίσει τη διαδικασία παραδόσεως

Στην υπόθεση C-404/15 Ούγγρος ανακριτής εξέδωσε δύο ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης για τον Pal Aranyosi, Ούγγρο υπήκοο, προκειμένου να ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη για δύο κλοπές με διάρρηξη τις οποίες διέπραξε στην Ουγγαρία.

Στην υπόθεση C-659/15 PPU ρουμανικό δικαστήριο εξέδωσε ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης για τον Robert Caldararu προκειμένου να εκτελεσθεί στη Ρουμανία ποινή φυλακίσεως ενός έτους και οκτώ μηνών για οδήγηση χωρίς άδεια οδηγήσεως.

Οι άντρες αυτοί εντοπίστηκαν στη Γερμανία, συνεπώς στις γερμανικές αρχές απόκειται να εξετάσουν τα εντάλματα.

Το Hanseatisches Oberlandesgericht in Bremen (ανώτατο περιφερειακό δικαστήριο της Βρέμης, Γερμανία), εξετάζοντας το ζήτημα αν τα εντάλματα αυτά πρέπει να εκτελεσθούν, διαπίστωσε ότι οι συνθήκες κρατήσεως στις οποίες ενδέχεται να υποβληθούν ο P. Aranyosi και ο R. Caldararu στις ουγγρικές και τις ρουμανικές φυλακές, αντίστοιχα, προσβάλλουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και ειδικότερα αντιβαίνουν στη διάταξη του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία απαγορεύει απάνθρωπες ή εξευτελιστικές ποινές ή μεταχείριση. Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στις αποφάσεις που εξέδωσε στις 10 Ιουνίου 2014 και στις 10 Μαρτίου 2015 έκρινε ότι η Ρουμανία και η Ουγγαρία προσέβαλαν τα θεμελιώδη δικαιώματα λόγω του υπερπληθυσμού στα σωφρονιστικά τους ιδρύματα ^[1].

Το γερμανικό δικαστήριο ερωτά το Δικαστήριο αν υπό τις συνθήκες αυτές μπορεί ή οφείλει να αρνηθεί την εκτέλεση των ευρωπαϊκών ενταλμάτων σύλληψης ή να την εξαρτήσει από την παροχή, εκ μέρους του κράτους μέλους εκδόσεως των ενταλμάτων, πληροφοριών βάσει των οποίων μπορεί να κριθεί ότι οι συνθήκες κρατήσεως δεν προσβάλλουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Λόγω του ότι ο R. Caldararu τελεί υπό κράτηση στη Γερμανία, η υπόθεσή του υπήχθη στην επείγουσα προδικαστική διαδικασία που προβλέπεται από τον Κανονισμό Διαδικασίας του Δικαστηρίου. Η υπόθεση του P. Aranyosi δεν υπήχθη στη διαδικασία αυτή, διότι ο P. Aranyosi δεν κρατείται. Δεδομένου, όμως, ότι οι δύο υποθέσεις αφορούν το ίδιο ζήτημα, το Δικαστήριο αποφάσισε να τις συνεκδικάσει.

Με τη σημερινή του απόφαση το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η απόλυτη απαγόρευση απάνθρωπων και εξευτελιστικών ποινών και μεταχειρίσεως αποτελεί μέρος των θεμελιωδών δικαιωμάτων που προστατεύονται από το δίκαιο της Ένωσης. Έτσι, όταν η αρχή που είναι αρμόδια για την εκτέλεση του εντάλματος διαθέτει στοιχεία από τα οποία προκύπτει πραγματικός κίνδυνος απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχειρίσεως προσώπων τα οποία κρατούνται στο κράτος μέλος εκδόσεως του εντάλματος, πρέπει να λάβει υπόψη τον κίνδυνο αυτό πριν αποφασίσει την παράδοση του οικείου προσώπου.

Όταν ο κίνδυνος αυτός προκύπτει από τις γενικές συνθήκες κρατήσεως στο εν λόγω κράτος μέλος, τότε η διαπίστωση του κινδύνου δεν αρκεί αφεαυτής για την άρνηση εκτελέσεως του εντάλματος. Απαιτείται, ειδικότερα, να καταδειχθεί ότι συντρέχουν σοβαροί και αποδεδειγμένοι λόγοι να θεωρηθεί ότι το οικείο πρόσωπο θα διατρέξει πραγματικά έναν τέτοιο κίνδυνο λόγω των συνθηκών κρατήσεως που πρόκειται να ισχύσουν στην περίπτωσή του.

Για να μπορέσει να κρίνει αν υφίσταται τέτοιος κίνδυνος στην περίπτωση του συγκεκριμένου προσώπου, η αρχή που είναι αρμόδια για την εκτέλεση του εντάλματος πρέπει να ζητήσει από την αρχή που το εξέδωσε να της παράσχει επειγόντως όλες τις αναγκαίες πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες κρατήσεως.

Αν, βάσει των πληροφοριών που προσκομίζονται ή κάθε άλλης πληροφορίας που διαθέτει, η αρχή που είναι αρμόδια για την εκτέλεση του εντάλματος διαπιστώνει ότι στην περίπτωση του προσώπου για το οποίο έχει εκδοθεί το ένταλμα συντρέχει πραγματικός κίνδυνος απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης, η εκτέλεση του εντάλματος πρέπει να αναβάλλεται έως ότου προκύψουν συμπληρωματικές πληροφορίες που αποκλείουν έναν τέτοιο κίνδυνο. Αν εντός ευλόγου χρόνου δεν είναι δυνατό να αποκλειστεί ότι υφίσταται τέτοιος κίνδυνος, τότε η αρχή αυτή πρέπει να αποφασίσει αν οφείλει να τερματίσει τη διαδικασία παραδόσεως.

---

^[1] Για τη Ρουμανία πρόκειται για τις υποθέσεις Vociu κατά Ρουμανίας, αριθ. 22015/10· Bujorean κατά Ρουμανίας, αριθ. 13054/12· Mihai Laurentiu Marin κατά Ρουμανίας, αριθ. 79857/12 και Constantin Aurelian Burlacu κατά Ρουμανίας, αριθ. 51318/12.

Για την Ουγγαρία πρόκειται για τις υποθέσεις Varga κ.λπ. κατά Ουγγαρίας, αριθ. 14097/12, 45135/12, 73712/12, 34001/13, 44055/13 και 64586/13.