ΔΕΕ: δυνατό να συνιστά προσβολή του δικαιώματος του δημιουργού η πώληση συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 

 ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ.40/17

Λουξεμβούργο, 26 Απριλίου 2017

Απόφαση στην υπόθεση C-527/15 Stichting Brein

Είναι δυνατό να συνιστά προσβολή του δικαιώματος του δημιουργού η πώληση συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων, η οποία καθιστά δυνατή τη δωρεάν και εύκολη προβολή, σε οθόνη τηλεοράσεως, ταινιών παρανόμως διαθέσιμων στο διαδίκτυο

Η προσωρινή αναπαραγωγή, στην εν λόγω συσκευή, έργου προστατευόμενου από το δικαίωμα του δημιουργού και λαμβανόμενου από μετάδοση σε συνεχή ροή (streaming) δεν εξαιρείται του

δικαιώματος αναπαραγωγής

Ο J. F. Wullems πωλεί στο διαδίκτυο διάφορα μοντέλα μιας συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων με την ονομασία «filmspeler». Πρόκειται για συσκευή που λειτουργεί ως μέσο συνδέσεως μεταξύ μιας πηγής οπτικών και/ή ηχητικών δεδομένων και μιας οθόνης τηλεοράσεως. O J. F. Wullems εγκατέστησε στη συσκευή αυτή ένα λογισμικό ανοιχτής πηγής που καθιστά δυνατή την ανάγνωση αρχείων σε ένα εύχρηστο περιβάλλον διεπαφής μέσω ευρετηρίων. Ενσωμάτωσε, επίσης, διαθέσιμα στο διαδίκτυο συμπληρωματικά αρχεία λογισμικού (πρόσθετα ή add-ons), των οποίων η λειτουργία συνίσταται στη λήψη του επιθυμητού περιεχομένου από ιστοτόπους μεταδόσεως σε συνεχή ροή και στην εκκίνηση προβολής τους με ένα απλό κλικ στη συνδεδεμένη με οθόνη τηλεοράσεως συσκευή ανάγνωσης πολυμέσων. Ορισμένοι από τους ιστοτόπους αυτούς παρέχουν πρόσβαση σε ψηφιακά δεδομένα με την άδεια των δικαιούχων τους, ενώ άλλοι παρέχουν πρόσβαση σε τέτοιου είδους δεδομένα χωρίς την άδεια των δικαιούχων τους. Η συσκευή ανάγνωσης πολυμέσων διαφημίζεται ως παρέχουσα μεταξύ άλλων τη δυνατότητα δωρεάν και εύκολης προβολής, σε οθόνη τηλεοράσεως, οπτικοακουστικού υλικού που βρίσκεται διαθέσιμο στο διαδίκτυο χωρίς την άδεια των φορέων του δικαιώματος του δημιουργού.

Το Stichting Brein, ολλανδικό ίδρυμα για την προάσπιση των συμφερόντων των δημιουργών, ζητεί από το Rechtbank Midden-Nederland (πρωτοβάθμιο δικαστήριο του Midden-Nederland, Κάτω Χώρες) να υποχρεωθεί ο J. F. Wullems να παύσει την πώληση συσκευών ανάγνωσης πολυμέσων ή την προσφορά υπερσυνδέσμων που παρέχουν στους χρήστες παράνομη πρόσβαση σε προστατευόμενα έργα. Το Stichting Brein υποστηρίζει ότι, διά της εμπορίας της συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων, ο J. F. Wullems προέβη σε «παρουσίαση στο κοινό», κατά παράβαση της ολλανδικής νομοθεσίας για το δικαίωμα του δημιουργού, η οποία μεταφέρει την οδηγία 2001/29 ^[1]στην εθνική έννομη τάξη. Το Rechtbank Midden-Nederland αποφάσισε να υποβάλει συναφώς στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως.

Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο επιβεβαιώνει ότι η πώληση συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, συνιστά «παρουσίαση στο κοινό», κατά την έννοια της οδηγίας.

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει συναφώς τη νομολογία του, κατά την οποία η οδηγία έχει ως βασικό σκοπό την καθιέρωση υψηλού επιπέδου προστασίας των δημιουργών. Η έννοια της «παρουσιάσεως στο κοινό» πρέπει να ερμηνεύεται διασταλτικώς. Εξάλλου, το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι η παροχή σε ορισμένο ιστότοπο ενεργοποιούμενων κατ' επιλογή συνδέσμων προς προστατευόμενα έργα, τα οποία έχουν αναρτηθεί χωρίς κανέναν περιορισμό προσβάσεως σε
άλλον ιστότοπο, προσφέρει στους χρήστες του πρώτου ιστοτόπου άμεση πρόσβαση στα εν λόγω έργα ^[2]. Τούτο ισχύει και στην περίπτωση πωλήσεως της επίμαχης συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων.

Κατά τον ίδιο τρόπο, ο J. F. Wullems, έχοντας πλήρη επίγνωση των συνεπειών της συμπεριφοράς του, εγκαθιστά εκ των προτέρων, στη συσκευή ανάγνωσης πολυμέσων, πρόσθετα τα οποία παρέχουν τη δυνατότητα προσβάσεως στα προστατευόμενα έργα και τη δυνατότητα προβολής των έργων αυτών σε οθόνη τηλεοράσεως. Η εν λόγω δραστηριότητα δεν πρέπει να συγχέεται με την παροχή απλώς των υλικών μέσων, για την οποία γίνεται λόγος στην οδηγία. Από τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο προκύπτει συναφώς ότι οι ιστότοποι μεταδόσεως σε συνεχή ροή δεν μπορούν να εντοπιστούν εύκολα από το κοινό και, στην πλειονότητά τους, αλλάζουν συχνά.

Το Δικαστήριο επισημαίνει επίσης ότι, κατά το αιτούν δικαστήριο, η συσκευή ανάγνωσης πολυμέσων αγοράστηκε από αρκετά σημαντικό αριθμό προσώπων. Περαιτέρω, η παρουσίαση αφορά το σύνολο των δυνητικών αγοραστών της συσκευής αυτής που διαθέτουν σύνδεση στο διαδίκτυο. Επομένως, η παρουσίαση αυτή απευθύνεται σε απροσδιόριστο αριθμό δυνητικών αποδεκτών και αφορά σημαντικό αριθμό προσώπων. Εξάλλου, η παροχή της συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων γίνεται με σκοπό το κέρδος, το δε τίμημα αγοράς της καταβάλλεται ιδίως για την άμεση πρόσβαση στα προστατευόμενα έργα, τα οποία είναι διαθέσιμα σε ιστοτόπους μεταδόσεως σε συνεχή ροή χωρίς την άδεια των δικαιούχων τους.

Το Δικαστήριο αποφαίνεται, επίσης, ότι οι πράξεις προσωρινής αναπαραγωγής, στη συγκεκριμένη συσκευή ανάγνωσης πολυμέσων, έργου προστατευόμενου από το δικαίωμα του δημιουργού και λαμβανόμενου μέσω «streaming» από ιστότοπο τρίτου, στον οποίο έχει αναρτηθεί το έργο αυτό χωρίς την άδεια του δικαιούχου του, δεν εξαιρούνται του δικαιώματος αναπαραγωγής.

Κατά την οδηγία ^[3], μια πράξη αναπαραγωγής εξαιρείται του δικαιώματος αναπαραγωγής μόνον εάν πληροί πέντε προϋποθέσεις, ήτοι όταν: (1) η πράξη αυτή είναι προσωρινή· (2) είναι μεταβατική ή παρεπόμενη· (3) αποτελεί αναπόσπαστο και ουσιώδες τμήμα μιας τεχνολογικής μεθόδου· (4) έχει ως αποκλειστικό σκοπό να επιτρέψει την εντός δικτύου μετάδοση μεταξύ τρίτων μέσω διαμεσολαβητή ή τη νόμιμη χρήση ενός έργου ή άλλου προστατευομένου αντικειμένου και (5) η εν λόγω πράξη δεν έχει καμία ανεξάρτητη οικονομική σημασία. Οι προϋποθέσεις αυτές πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς υπό την έννοια ότι, εάν δεν πληρούται έστω και μία εξ αυτών, η πράξη αναπαραγωγής δεν μπορεί να εξαιρεθεί. Περαιτέρω, η εξαίρεση εφαρμόζεται μόνο σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις, οι οποίες δεν αντίκεινται στην κανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλου προστατευομένου αντικειμένου, ούτε θίγουν αδικαιολογήτως τα έννομα συμφέροντα του δικαιούχου.

Εν προκειμένω και λαμβανομένου, ιδίως, υπόψη του περιεχομένου των διαφημίσεων της συσκευής ανάγνωσης πολυμέσων και του γεγονότος ότι το βασικό ελκυστικό χαρακτηριστικό της έγκειται στα πρόσθετα που περιέχει, το Δικαστήριο εκτιμά ότι ο αγοραστής μιας τέτοιας συσκευής αποκτά σκοπίμως και εν γνώσει του δωρεάν και άνευ αδείας πρόσβαση σε προστατευόμενα έργα.

Επιπροσθέτως, οι πράξεις προσωρινής αναπαραγωγής, στην επίμαχη συσκευή ανάγνωσης πολυμέσων, προστατευόμενων από το δικαίωμα του δημιουργού έργων αντίκεινται στην κανονική εκμετάλλευση των έργων αυτών και θίγουν αδικαιολογήτως τα έννομα συμφέροντα των δικαιούχων, καθόσον συνεπάγονται συνήθως μείωση των νομίμων συναλλαγών που αφορούν τα συγκεκριμένα προστατευόμενα έργα.

ΥΠΟΜΝΗΣΗ: Η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Ανεπίσημο έγγραφο προοριζόμενο για τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA από την ημερομηνία

δημοσιεύσεώς της

Επικοινωνία: Estella Cigna-Αγγελίδη @ (+352) 4303 2582

---

^[1] Οδηγία 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαίου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας (ΕΕ 2001, L 167, σ. 10), και ειδικότερα το άρθρο 3 της οδηγίας αυτής.

^[2] Απόφαση του Δικαστηρίου της 13ης Φεβρουαρίου 2014, Svensson κ.λπ., C-466/12, βλ. επίσης ανακοινωθέν τύπου αριθ. 20/14, διάταξη του δικαστηρίου της 21ης Οκτωβρίου 2014, Best Water International, C-348/13 , απόφαση του Δικαστηρίου της 8ης Σεπτεμβρίου 2016, GS Media, C-160/15, βλ. επίσης ανακοινωθέν τύπου αριθ. 92/16.

^[3] Άρθρο 5, παράγραφος 1, της οδηγίας.