ΣτΕ 518/2018: Ιδιωτικός βίος – Προσωπικά δεδομένα – Α.Μ.Κ.Α.

(Α) Η απονομή Α.Μ.Κ.Α., ως αριθμού εργασιακής και ασφαλιστικής ταυτοποίησης όλων των πολιτών της χώρας, αποβλέπει, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση του ν. 3655/2008, στην ολοκλήρωση του έργου δημιουργίας Εθνικού Γενικού Μητρώου ασφαλισμένων και συνταξιούχων και Εθνικού Γενικού Μητρώου εργοδοτών, που καθιερώθηκε με το άρθρο 64 του ν. 2084/1992, όπως ισχύει. Ειδικώτεροι σκοποί του έργου αυτού είναι, κατά την εν λόγω εισηγητική έκθεση, η ποιοτική βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών κοινωνικής ασφαλίσεως σε όλους τους πολίτες και η
ταχύτερη εξυπηρέτησή τους στις κάθε είδους συναλλαγές τους με τους ασφαλιστικούς φορείς, η ευχέρεια επικοινωνίας και ανταλλαγής στοιχείων μεταξύ των φορέων, η εξάλειψη του φαινομένου της μη νόμιμης πολλαπλής ασφάλισης ή συνταξιοδότησης του ίδιου ατόμου σε/από διαφορετικούς φορείς, ο έλεγχος του φαινομένου εισφοροδιαφυγής και εισφοροαποφυγής, η παροχή πληροφοριών στους κοινοτικούς εταίρους για τους εργαζόμενους που διακινούνται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, για την ταχύτερη ασφάλιση και συνταξιοδότησή τους, η αντικατάσταση των Αριθμών Μητρώων (ΑΜ) που χορηγούσαν οι Ασφαλιστικοί Φορείς στους ασφαλισμένους και συνταξιούχους τους από τον ΑΜΚΑ, καθώς και η παροχή έγκυρων και αξιόπιστων στοιχείων στα κέντρα λήψης αποφάσεων (Πολιτική Ηγεσία, Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Ασφάλισης, Διοικήσεις Φορέων) – Για την εκπλήρωση των ανωτέρω σκοπών, ο Α.Μ.Κ.Α., ο οποίος παραμένει αμετάβλητος καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής των φυσικών προσώπων και είναι ανεξάρτητος από κάθε μεταβολή των στοιχείων τα οποία είχαν δηλωθεί μέχρι την 1.6.2009, καθιερώνεται δε από την ημερομηνία αυτή ως προαπαιτούμενο στοιχείο για την έναρξη απασχολήσεως και ασφαλίσεως, την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, την έκδοση ή ανανέωση βιβλιαρίων ασθενείας, την απονομή και καταβολή των συντάξεων και γενικότερα των πάσης φύσεως παροχών, επιδομάτων και βοηθημάτων, είναι δε υποχρεωτική η αναγραφή του επί όλων των αντίστοιχων παραστατικών – Ο αριθμός αυτός, ο οποίος είναι μοναδικός για κάθε υπόχρεο, αποδίδεται σε όλους τους ασφαλισμένους και συνταξιούχους, καθώς επίσης και σε κάθε πρόσωπο που εργάζεται ή πρόκειται να αναλάβει εργασία εντός των ορίων της χώρας – Ειδικώτερα, όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο Α.Μ.Κ.Α. είναι ένας 11ψήφιος αριθμός, ο οποίος αποτελείται από τρία τμήματα, από τον συνδυασμό των οποίων προκύπτει και η μοναδικότητά του: (α) το πρώτο τμήμα είναι εξαψήφιο και δηλώνει την ημερομηνία γεννήσεως (ημέρα/μήνας/έτος) του συγκεκριμένου υπόχρεου, (β) το δεύτερο τμήμα είναι τετραψήφιο και δηλώνει τον αύξοντα αριθμό καταχωρίσεως στο οικείο Εθνικό Μητρώο του υπόχρεου (για τους άνδρες ο αριθμός αυτός είναι περιττός, ενώ για τις γυναίκες άρτιος) και (γ) το τρίτο τμήμα είναι μονοψήφιο και αποτελεί χαρακτήρα ελέγχου που δίδεται από τη μηχανογράφηση
(Β) Η κατά το άρθρο 9Α του Συντάγματος προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δεν εξικνείται μέχρι της πλήρους απαγορεύσεως της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων, αλλά είναι δυνατή η θέσπιση όρων και προϋποθέσεων, υπό τις οποίες είναι επιτρεπτή η επεξεργασία τους, προς προστασία των δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών των φυσικών προσώπων και ιδίως της ιδιωτικής ζωής – Για τον σκοπό, άλλωστε αυτόν, όπως έχει κριθεί (Ολ ΣτΕ 2280, 2282/2001), προκειμένου τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα να τύχουν νόμιμης επεξεργασίας, απαιτείται σε κάθε περίπτωση, ασυνδέτως δηλαδή προς συγκεκριμένο πρόσωπο, να συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις του άρθρου 4 παρ. 1 του ν. 2472/1997, που, μεταξύ άλλων, ορίζει ότι τα δεδομένα πρέπει να συλλέγονται και να υφίστανται επεξεργασία κατά τρόπο θεμιτό και νόμιμο, για σαφείς και νόμιμους σκοπούς – Συνεπώς, όταν εκτελείται επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, πρέπει αυτή να προβλέπεται ειδικώς από διάταξη νόμου, σύμφωνη με το Σύνταγμα, άλλως η επεξεργασία είναι μη νόμιμη και επιβάλλεται η διακοπή της, ανεξάρτητα από τυχόν παρέμβαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα – Εφόσον δε συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 4 παρ.1 του ν. 2472/1997 (νόμιμη συλλογή και επεξεργασία δεδομένων για σαφείς και νόμιμους σκοπούς), εξετάζεται περαιτέρω αν συντρέχουν και οι προϋποθέσεις της διατάξεως του άρθρου 5 παρ. 2 του ν. 2472/2997, κατά την οποία η επεξεργασία των δεδομένων επιτρέπεται κατ' αρχήν μόνον εάν το υποκείμενο έχει δώσει τη συγκατάθεσή του, κατ' εξαίρεση δε και χωρίς τη συναίνεση αυτού, όταν η επεξεργασία είτε είναι αναγκαία για την εκπλήρωση υποχρεώσεως του εκάστοτε υπευθύνου επεξεργασίας, η οποία επιβάλλεται από τον νόμο, είτε είναι αναγκαία για την εκτέλεση έργου δημοσίου συμφέροντος ή έργου που εμπίπτει στην άσκηση δημόσιας εξουσίας και εκτελείται από δημόσια αρχή ή έχει ανατεθεί από αυτή είτε στον υπεύθυνο επεξεργασίας είτε σε τρίτο, στον οποίο γνωστοποιούνται τα δεδομένα
(Γ) Ο Α.Μ.Κ.Α., υπό την προπεριγραφείσα μορφή του, συνιστά δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα κατά την έννοια των διατάξεων του ν. 2472/1997, καθόσον από την επεξεργασία του μπορεί να προσδιορισθεί η ταυτότητα του υποκειμένου του – Ειδικώτερα, από το πρώτο τμήμα του ενδεκαψήφιου αριθμού που τον συνθέτει, το οποίο, όπως προελέχθη, συγκροτείται από τα έξι ψηφία της ημεροχρονολογίας γεννήσεως του κατόχου του, δύναται να προσδιορισθεί η ηλικία αυτού, η οποία επίσης συνιστά δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα – Η κατά τον ανωτέρω τρόπο επεξεργασία του Α.Μ.Κ.Α, ως δεδομένου προσωπικού χαρακτήρα, εις ό,τι αφορά το ανωτέρω πρώτο εξαψήφιο τμήμα αυτού, παρίσταται νόμιμη και θεμιτή, κατά την έννοια του άρθρου 4 παρ. 1 του ν. 2479/1997, διότι στοιχεί προς τους προεκτεθέντες δημόσιους σκοπούς που θάλπει ο ν. 3655/2008, οι οποίοι είναι σαφείς και θεμιτοί συνταγματικώς, εφόσον κατατείνουν στην εκπλήρωση της ευθέως προβλεπόμενης από το Σύνταγμα (άρθρο 22 παρ. 5) υποχρέωσης παροχής αποτελεσματικών υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης – Περαιτέρω δε, η εν λόγω επεξεργασία, παρίσταται νόμιμη, κατά την έννοια του άρθρου 5 παρ. 2 του ν. 2479/1997, ακόμη και χωρίς την συγκατάθεση του υποχρέου, εφόσον ήταν αναγκαία για την εκπλήρωση της υποχρεώσεως του υπεύθυνου επεξεργασίας, η οποία θεμιτώς, κατά τα αμέσως ανωτέρω, προβλέπεται και επιβάλλεται από τον νόμο
(Δ) Η κατά τον προεκτεθέντα τρόπο επεξεργασία του Α.Μ.Κ.Α. δικαιολογείται από την ανάγκη ικανοποιήσεως των προαναφερθέντων, θεμιτών, κατά τα ανωτέρω, επιδιωκόμενων με τον ν. 3655/2008 δημόσιων σκοπών, ιδίως δε της ποιοτικής βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης όλων των πολιτών και της ταχύτερης εξυπηρέτησής τους στις κάθε είδους συναλλαγές τους με τους ασφαλιστικούς φορείς, και, συνεπώς, τελεί σε αναλογία προς τους σκοπούς αυτούς – Ο προεκτεθείς δε τρόπος σύλληψης και δημιουργίας του ΑΜΚΑ, κατά το επίμαχο πρώτο τμήμα του, παρίσταται, κατ’ αρχήν, και πρόσφορος, λαμβανομένης υπόψη και της πρόδηλης χρηστικότητάς του για τον ίδιο τον υπόχρεο, που πιο εύκολα δύναται να συγκρατήσει στη μνήμη του έναν απαραίτητο για διάφορες χρήσεις 11ψήφιο αριθμό, του οποίου τα 6 πρώτα ψηφία τού είναι αυτομάτως γνωστά, καθόσον συμπίπτουν με την ημερομηνία γέννησής του, δεδομένου και του ότι χρειάζεται να θυμάται ταυτόχρονα για τις πρακτικές του ανάγκες και καθημερινές συναλλαγές του περισσότερους αριθμούς (αριθμό αστυνομικής ταυτότητας, ΑΦΜ, κωδικούς χρήσης τραπεζικών καρτών κλπ) – Άλλωστε, η ηλικία του προσώπου είναι εύκολα διακριβώσιμη και από άλλα δημόσια παραστατικά που χρησιμοποιεί ο πολίτης στις καθημερινές του συναλλαγές (ταυτότητα, διαβατήριο κλπ), επί των οποίων αναγράφεται ευθέως η ημερομηνία γεννήσεώς του – Συναφώς, απαραδέκτως προβάλλεται, ως πλήσσων τον ανωτέρω τεχνικό τρόπο συνθέσεως του Α.Μ.Κ.Α., ο ειδικότερος ισχυρισμός της αιτούσας ότι θα μπορούσε να είχε επιλεγεί προσφορότερος τρόπος συγκροτήσεως του Α.Μ.Κ.Α. και, συγκεκριμένα, ότι το επίμαχο εξαψήφιο τμήμα του, που αποκαλύπτει την ηλικία του υποχρέου, θα μπορούσε να μην είναι αναγνώσιμο αλλά αλγοριθμικά κρυμμένο

http://www.humanrightscaselaw.gr/