Πρόκειται για κάτι παραπάνω από απλό μιθριδατισμό

Eυστάθιου Βεργώνη
Αντεισαγγελέα Εφετών
Β΄Αντιπρόεδρου  της Ένωσης
Δικαστών και Εισαγγελέων

 

Τον τελευταίο καιρό πυκνώνουν σε όλο το φάσμα του τύπου, θεσμικά ενοχλητικές αναφορές στην Δικαιοσύνη, είτε σχετικά με την πρόβλεψη δικαιοδοτικών κρίσεων, όπως η άσκηση ποινικών διώξεων, είτε με την πρόβλεψη κάλυψης θέσεων, όπως των δημιουργούμενων με την θέσπιση της ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, είτε με την επιλογή ειδικών Εισαγγελέων, όπως Διαφθοράς ή οικονομικού Εγκλήματος, με βάση επιθυμίες της εκτελεστικής εξουσίας. Η ενόχληση προκαλείται από το ότι εμφανίζονται οι επιλογές αυτές, των μεν πράξεων ως ενταγμένων στην πολιτική προεκλογική διαμάχη, των δε προσώπων ως επιλογές της εκτελεστικής εξουσίας. Δεν ξέρει κανείς να διαπιστώσει τι είναι πιο ενοχλητικό ή και επικίνδυνο. Η αγνόηση της θεσμικής συγκρότησης της Δικαιοσύνης, με βάση την συνταγματική προάσπιση της ανεξαρτησίας της, ή η εκκωφαντική σιωπή απέναντι στην γενικά διατυπωνόμενη γνώμη, ότι δικαιοσύνη και Εκτελεστική εξουσία ταυτίζονται.

Ίσως πρόκειται για κάτι παραπάνω από απλό Μιθριδατισμό, με την έννοια ότι η κοινωνία σιγά σιγά αποδέχεται και ανέχεται μικρές κάμψεις της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, γεγονός που δεν πρόκειται βέβαια να σώσει την κοινωνία και την  δημοκρατία, από τυχόν σοκ πλήρους ελέγχου της Δικαιοσύνης.

Είναι απαραίτητο να υπενθυμιστεί ότι η χώρα είναι μια συντεταγμένη φιλελεύθερη αντιπροσωπευτική, έννοια ευρύτερη της κοινοβουλευτικής, δημοκρατία, με βασικό θεμέλιο την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας από την νομοθετούσα εκτελεστική εξουσία. Η ανεξαρτησία αυτή σκοπό έχει η ερμηνεία και η εφαρμογή των νόμων να γίνεται από ανεξάρτητα όργανα που η βούλησή τους δεν μπορεί να ταυτίζεται με την εκτελεστική εξουσία. Διαφοροποίηση από αυτό το δεδομένο, με την ένταξη της Δικαιοσύνης στον πολιτικό σχεδιασμό και σκοπό της εκτελεστικής εξουσίας, είναι ξεκάθαρος και γνήσιος  ολοκληρωτισμός.

Η ανεξαρτησία αυτή διαφυλάσσεται και υλοποιείται από μια σειρά συνταγματικών και κοινών νομοθετικών διατάξεων, το περιεχόμενο των οποίων δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να λησμονάται από τους μετέχοντες στο δημόσιο διάλογο τον σχετικό με τα θέματα αυτά. 

Έτσι η επιλογή δικαστικών λειτουργών για την άσκηση ειδικού δικαιοδοτικού ‘έργου, όπως είναι ο Εισαγγελέας Διαφθοράς και ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος, γίνεται σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους, που προβλέπουν τους θεσμούς αυτούς, από όργανο που αποτελείται αποκλειστικά από τυχαία επιλεγμένους ανώτατους Δικαστές, με κλήρωση σε προγενέστερο χρονικό διάστημα, δηλαδή από το ανώτατο δικαστικό συμβούλιο, όργανο προβλεπόμενο από το Σύνταγμα και τον Οργανισμό των Δικαστηρίων. Το Συμβούλιο αποφασίζει κατά πλειοψηφία μετά από εισήγηση μέλους του, οριζόμενου από το πρόεδρο αυτού.

Οι νομοθετικές αυτές ρυθμίσεις δυστυχώς δεν επεκτάθηκαν και στην προετοιμασία της επιλογής, δηλαδή στην πρόβλεψη γνωστοποίησης της διαδικασίας στους έχοντες τα προσόντα που θέτει ο νόμος, και κλήσης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, υποβολής υποψηφιοτήτων, ώστε να υπάρξει σύγκριση φακέλων και πραγματικά συγκριτικής, δηλαδή αξιοκρατικής επιλογής, με αποτέλεσμα η επιλογή να είναι θέμα του εισηγητή, τυχόν δε επιφυλάξεις να μην  μπορούν να εκφραστούν ολοκληρωμένα.

Για τους λόγους αυτούς η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων μετά και τις επιλογές των τελευταίων ετών, πρότεινε κατά την διαδικασία τροποποίησης του Κώδικα Οργανισμού των Δικαστηρίων, στα πλαίσια της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, την εισαγωγή νομοθετικής πρόβλεψης με την ανακοίνωση της διαδικασίας επιλογής, την κλήση για υποβολή υποψηφιοτήτων και την δυνατότητα προσφυγής στην ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ώστε η επιλογή να έχει όλες τις εγγυήσεις για την ακεραιότητα και ανεξαρτησία της τελικής επιλογής. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την επιτροπή, αδικαιολόγητα. Οι ρυθμίσεις όμως αυτές, στηριζόμενες στο συνταγματικό δικαίωμα της ακροάσεως, μπορούν να εφαρμοσθούν, όπως άλλωστε έχει γίνει για όλες τις παρόμοιες αποσπάσει δικαστών και εισαγγελέων. Ακόμη και αν δεν ακολουθηθεί πριν την συζήτηση στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, το ίδιο το Συμβούλιο μπορεί να κρίνει ότι η διαδικασία επιλογής θα πρέπει να γίνει με παρόμοιο τρόπο.

Πρόσφατα είχα γράψει ότι οι λύσεις για την διασφάλιση της δικαστικής ανεξαρτησίας ως κοινωνικής βεβαιότητας, μπορούν και πρέπει να δοθούν από τους Έλληνες Δικαστές σήμερα, αποτελώντας την σημαντικότερη προσφορά στην Ελληνική κοινωνία, εν όψει και του ότι οι κρίσιμες επιλογές θα γίνουν το αμέσως προσεχές διάστημα. Γιατί ο μιθριδατισμός δεν μπορεί να είναι το μέλλον..   

https://www.tanea.gr