ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΤΑΙΣΜΑΤΩΝ-ΠΤΑΙΣΜΑΤΟΔΙΚΕΙΩΝ.

Προτάσεις της Ακριβής Ερμίδου, Ειρηνοδίκη Αθηνών, Υπεύθ.Διαχ.Οικονομικών της ΕΔΕ, που κατατέθηκαν στο Δ.Σ. της 28.3.2019.

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ                                     ΠΤΑΙΣΜΑΤΩΝ-ΠΤΑΙΣΜΑΤΟΔΙΚΕΙΩΝ.

                            -------------     

Με την ΥΑ  38882/18-05-2015,( ΦΕΚ ΥΟΔΔ 375/26.5.2015) , απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπως αυτή τροποποιήθηκε με όμοιες πράξεις  συστήθηκε  και συγκροτήθηκε επιτροπή για τη σύνταξη σχεδίου νέου Ποινικού Κώδικα.  Σύμφωνα με αυτήν μέλη της επιτροπής ορίσθηκαν   καθηγητές  Νομικών Σχολών,  εκπρόσωποι  της Ενωσης Ελλήνων Ποινικολόγων , εκπρόσωπος της Ελληνικής Εταιρείας Ποινικού Δικαίου ,εκπρόσωπος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, Δικαστές και Εισαγγελείς   ως εκπρόσωποι  των δικαστηρίων του Αρείου Πάγου ,  των Εφετείων και των Πρωτοδικείων, όχι όμως των Ειρηνοδικείων. Η ως άνω νομοπαρασκευαστική επιτροπή  συνέταξε  σχέδιο νέου ποινικού κώδικα ,  το οποίο παραδόθηκε  πριν λίγες ημέρες στον κ. Υπουργό  Δικαιοσύνης ,  ο οποίος εν συνεχεία δήλωσε   ότι ,προσδοκώντας  έναν γόνιμο και δημιουργικό διάλογο ,   θα απευθύνει προσκλήσεις προς την ακαδημαϊκή κοινότητα, τους Δικηγορικούς Συλλόγους, τις Ενώσεις Δικαστών και Εισαγγελέων, προς όλα τα κόμματα και τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να καταθέσουν τις προτάσεις τους,  και με σκοπό  να ολοκληρωθεί το μεγάλο έργο της αναμόρφωσης των ποινικών κωδίκων.

Οπως προκύπτει από το  άρθρο 18  του  ως άνω σχεδίου του νέου Ποινικού Κώδικα , που  ορίζει ότι « Οι αξιόποινες πράξεις διακρίνονται σε κακουργήματα και πλημμελήματα» ,  γίνεται σαφές ότι καταργείται η  μέχρι σήμερα ισχύουσα διάκριση των αξιοποίνων πράξεων σε πταίσματα , ενώ    κατ΄ακολουθίαν και  προς εναρμόνιση της  νέας αυτής προτεινόμενης ρύθμισης,  το νέο σχέδιο  του κώδικα της ποινικής δικονομίας - η επιτροπή  για την σύνταξη του οποίου εργαζόταν παραλλήλως, με εκείνη του ποινικού κώδικα- απάλειψε απο την ήδη ισχύουσα  ρύθμιση του άρθρου 3 του ΚΠοινΔ, τα πταισματοδικεία ως ποινικά δικαστήρια., ενώ επι πλέον στο  νέο άρθρο 31 του σχεδίου  ΚΠοινΔ  με τίτλο  «  Γενικοί και ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι», ορίζεται ότι:    «1. Η αυτεπάγγελτη προανάκριση και η προκαταρκτική εξέταση διενεργούνται ύστερα από παραγγελία του εισαγγελέα πλημμελειοδικών και υπό τη διεύθυνσή του: α) από τους πταισματοδίκες και ειρηνοδίκες, β) από τους αρμόδιους βαθμοφόρους της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος, που ορίζονται στους αντίστοιχους οργανισμούς ως γενικοί ανακριτικοί υπάλληλοι, και γ) από δημοσίους υπαλλήλους, όπου αυτό προβλέπεται σε ειδικούς νόμους, που ορίζονται ως ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι». Εν όψει των ανωτέρω προτεινομένων ρυθμίσεων γεννώνται αναμφίβολα προβληματισμοί ως προς το ζήτημα της κατάργησης των πταισμάτων και συνακόλουθα των πταισματοδικείων , ενώ συγχρόνως διατηρείται η ιδιότητα του «πταισματοδίκη» ως ανακριτικού υπαλλήλου. Κατ΄αρχήν θα ήταν χρήσιμο  και σε κάθε περίπτωση θεωρώ αναγκαίο να πληροφορηθούμε μέσα απο την δημοσιοποίηση των πρακτικών  των συνεδριάσεων της επιτροπής αλλά και της αιτιολογικής έκθεσης του σχεδίου του νέου Ποινικού Κώδικα,  τους λόγους   που οδήγησαν την νομοπαρασκευαστική επιτροπή  στην κατάργηση των πταισμάτων.. Θα μπορούσε ενδεχομένως να διατυπωθεί η άποψη ότι η  παύση της διάκρισης αυτής των αξιόποινων πράξεων σε πταίσματα   αποτελεί ζήτημα αναμόρφωσης και εκσυγχρονισμού  του δικαιικού μας συστήματος, αν ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι στα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαικής Ενωσης δεν υπάρχει  η  συγκεκριμένη διάκριση των εγκλημάτων σε πταίσματα, ενώ όπου ακόμη υφίσταται, παρατηρείται  τάση αποποινικοποίησης των σχετικών αδικημάτων και μετατροπή τους σε διοικητικές παραβάσεις.Υπό το πρίσμα αυτό   πιστεύουμε ότι οι προτεινόμενες με το  νέο  ποινικό κώδικα διατάξεις αναφορικά με την αποποινικοποίηση των πταισμάτων, κινούνται  προς θετική κατεύθυνση .Ωστόσο δεν πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι το μέχρι σήμερα ισχύον σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης  και η πληθώρα μέχρι τώρα των ποινικών αδικημάτων   σε βαθμό πταίσματος, που και ο ίδιος ο νομοθέτης  επαύξησε με την παρέμβασή του κατά το πολύ πρόσφατο παρελθόν( ν. 4055/2012),   είχε  καταστήσει αναγκαίο την ίδρυση και λειτουργία των ειδικών πταισματοδικείων, με συνέπεια  μεγάλος αριθμός  συναδέλφων ειρηνοδικών να  ασκούν τα καθήκοντα του πταισματοδίκη  επι επίσης μεγάλο χρονικό διάστημα ,ακόμη και καθ΄ όλο τον υπηρεσιακό τους βίο.  Επομένως γίνεται σαφές ότι η όποια αναμόρφωση –μεταρρύθμιση    θα   πρέπει να λάβει υπόψη το ανωτέρω γεγονός,   κατά την διατύπωση των σχετικών προτάσεων   και την διαμόρφωση των νέων ποινικών διατάξεων, στο συγκεκριμένο ζήτημα , ώστε να αποφεύγονται ή να αποφευχθούν στο μέλλον αιφνίδιες    και μη  ευχερώς προσαρμόσιμες θεσμικές μεταβολές . Προς το σκοπό αυτό  προτείνω  όπως   το υπάρχον δυναμικό των πταισματοδικών  αξιοποιηθεί κατ΄αρχήν για την   καλύτερη και ταχύτερη διενέργεια των προανακριτικών πράξεων  ,εν όψει της νομικής τους κατάρτισης και της πολύχρονης εμπειρίας τους στο εν λόγω αντικείμενο, πλην όμως  φρονώ ότι πρέπει να προσδιορίζονται ως  «  πταισματοδίκες-προανακριτές» και όχι ως « ανακριτικοί υπάλληλοι», ώστε  να οριοθετηθεί με σαφήνεια   η διάκρισή τους απο τους λοιπούς  ανακριτικούς υπαλλήλους .Περαιτέρω  προτείνω  να μην απαλειφθεί ο όρος « πταισματοδικεία»  από την διάταξη του άρθρου 3 ΚΠοινΔ ,αντίθετα να διατηρηθεί και συγχρόνως να διερευνηθεί η δυνατότητα όπως ανατεθεί στα πταισματοδικεία  η   αποκλειστική αρμοδιότητα να εκδικάζουν  υπό την μορφή αντιρρήσεων , προσφυγές κατά των επιβαλλομένων  διοικητικών προστίμων απο ένα χρηματικό ποσό  και πάνω, ώστε συγχρόνως να μην στερηθεί και ο πολίτης την δυνατότητα της ευχερούς και μη δαπανηρής πρόσβασης σε κάποιο δικαστικό σχηματισμό, όταν αισθάνεται  ή έχει την πεποίθηση  πως συντρέχουν λόγοι μείωσης  του προστίμου ή και πλήρους απαλλαγής του, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι ανάλογη  διαδικασία  συναντάται   και σε άλλα κράτη-μελη της Ε.Ε.