Χαιρετισμός του Προέδρου του ΝΣΚ στην ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των μελών της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.

Κύριε Υπουργέ, Κύριοι εκπρόσωποι των κομμάτων, Κύριοι βουλευτές, Αγαπητοί φίλοι,

Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να χαιρετίσω τη ΓΣ σας και επιτρέψτε μου να κάνω δύο πολύ σύντομες παρατηρήσεις. Μία για τις αλλαγές στην ποινική δίκη και μια δεύτερη για την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπου το ΝΣΚ έχει ένα κεντρικό ρόλο και για την υπεράσπιση των υποθέσεων και για την εκτέλεση των αποφάσεων του Δικαστηρίου του Στρασβούργου.

Η πρώτη παρατήρηση: Οι νέοι κώδικες έφεραν σαρωτικές αλλαγές στην ποινική δίκη, με τη μετατροπή δεκάδων αδικημάτων σε κατ' έγκληση διωκόμενα εγκλήματα, με την αντικατάσταση του θεσμού του «πολιτικώς ενάγοντα», με αυτόν του παριστάμενου παθόντος μόνο για την υποστήριξη της κατηγορίας, χωρίς προβολή αστικών αξιώσεων, καθώς και με την εισαγωγή των θεσμών της ποινικής συνδιαλλαγής και διαπραγμάτευσης. Ρυθμίστηκε επίσης με το άρθρο 11 παρ. 2 του ν.4637/2019 και ο τρόπος συμμετοχής του Δημοσίου στις συγκεκριμένες διαδικασίες και προβλέφθηκε η συνδρομή του ΝΣΚ μόνο στις σοβαρότερες, κακουργηματικές κυρίως πράξεις, ενώ κατά τα λοιπά, η υποβολή έγκλησης και η συμμετοχή στην ποινική προδικασία γίνεται από τη Διοίκηση. Επισημαίνουμε βέβαια ότι, μετά και την κατάργηση της δυνατότητας προβολής αστικών αξιώσεων στην ποινική δίκη, αναμένουμε και εμείς, ως νομικοί παραστάτες του Δημοσίου, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την εφαρμογή στην πράξη του νέου θεσμού της ποινικής διαπραγμάτευσης και συνδιαλλαγής. Πιστεύουμε ότι, εάν εφαρμοστεί σωστά από όλους τους παράγοντες της ποινικής δίκης, θα συντελέσει, τόσο στην αποσυμφόρηση των ποινικών δικαστηρίων και στη γρήγορη εκκαθάριση των ποινικών υποθέσεων, όσο και στην ταχεία και αποτελεσματική αποκατάσταση της υλικής και ηθικής ζημίας του παθόντος από τις αξιόποινες πράξεις, ειδικά στα οικονομικά εγκλήματα. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό και για το Δημόσιο το οποίο είναι παθόν σε δεκάδες τέτοιες υποθέσεις με τεράστιο οικονομικό αντικείμενο, υποθέσεις που μέχρι σήμερα λιμνάζουν με ορατό τον κίνδυνο της παραγραφής, αλλά και του αποκλεισμού της δυνατότητας ανίχνευσης και είσπραξης του μαύρου χρήματος.

Η δεύτερη παρατήρηση: Ο πολιτικός δικαστής, εκτός από εθνικός και ενωσιακός δικαστής, είναι κατεξοχήν ο δικαστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι ο εγγυητής των ελευθεριών του πολίτη. Προστατεύει την ανθρώπινη αξία που είναι συνταγματική επιταγή, αλλά και επιταγή των διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, οι οποίες αποτελούν εθνικό δίκαιο με υπερνομοθετική ισχύ.

Στο Δικαστήριο του Στρασβούργου εκκρεμούν σήμερα 736 ελληνικές υποθέσεις για επικαλούμενες παραβιάσεις της ΕΣΔΑ και οι μισές αφορούν στις συνθήκες κράτησης στις φυλακές ή έχουν επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα. Ο αριθμός αυτός μπορεί να γίνει διψήφιος, οι αποζημιώσεις που πληρώνει η Ελλάδα μπορούν να ελαχιστοποιηθούν (σήμερα πληρώνει 4 με 5 εκατομμύρια τον χρόνο) και οι υποθέσεις αυτές να αρχειοθετηθούν.

Οι μεγάλες κατηγορίες ανοιχτών υποθέσεων που έχει η Ελλάδα στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι οι εξής: Οι συνθήκες κράτησης στις φυλακές, οι συνθήκες διαβίωσης προσφύγων και μεταναστών σε χοτ σποτ και γενικά η διαδικασία χορήγησης ασύλου, τα περιστατικά αυθαιρεσίας από κρατικά όργανα, η ελευθερία της έκφρασης στο δημόσιο βίο, η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι για τους έλληνες μουσουλμάνους της Θράκης, οι παραβιάσεις περιουσιακών δικαιωμάτων και η μη συμμόρφωση προς τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.

Η λύση είναι απλή. Αν βελτιώναμε τη νομοθεσία με στοχευμένα μέτρα που θα αφορούσαν τις συγκεκριμένες κατηγορίες υποθέσεων, αν είχαμε άμεση συμμόρφωση στις δικαστικές αποφάσεις, όπως σταθερά εμείς συμβουλεύουμε τη Διοίκηση και κυρίως αν θεσπίζαμε ένα εθνικό ένδικο μέσο κυρίως για τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές, θα επιλύαμε με φιλικό διακανονισμό σε εθνικό επίπεδο την πλειοψηφία των διαφορών αυτών, θα επαναπατρίζαμε όλες αυτές τις υποθέσεις και θα αποφεύγαμε τις καταδίκες...

Από τα 47 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, πρώτη με 3.532 καταδίκες από το ΕΔΔΑ είναι η Τουρκία και 8^η η Ελλάδα με 998 καταδίκες. Το 2018 δείτε ποιες είναι οι χώρες με τις περισσότερες αποφάσεις που διαπιστώνουν παράβαση: πρώτα η Ρωσία, μετά η Τουρκία, η Ουκρανία, η Ρουμανία, η Ουγγαρία και αμέσως μετά 6^η η Ελλάδα. Ναι μεν δεν είμαστε το μαύρο πρόβατο - δεν κατέχουμε τα πρωτεία στις παραβάσεις αλλά.... είδατε με ποια κράτη κάνουμε παρέα και αυτό είναι άδικο για την πατρίδα μας. Είναι άδικο γιατί η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου, είναι μια χώρα ελευθερίας, δημοκρατίας και ασφάλειας και σε αυτό έχουν συμβάλλει καθοριστικά οι δικαστές μας. Το παράδειγμα της μη έκδοσης των 8 Τούρκων αξιωματικών, παρά τις πολλαπλές ασφυκτικές πιέσεις, αποτελεί μία ακόμη κορυφαία πράξη ανεξαρτησίας των Ελλήνων Δικαστών. Σας ευχαριστώ.

http://www.nsk.gov.gr/