Οι προτάσεις μας για τους Ειρηνοδίκες

 

Εκτός των οριζοντίων ζητημάτων, τα οποία θίγουμε στο πρόγραμμα μας και αφορούν όλους τους βαθμούς Δικαστικών και Εισαγγελικών Λειτουργών, παρουσιάζουμε σήμερα κάποιες εξειδικευμένες προτάσεις  μας για θέματα Ειρηνοδικών.
Ι) Αναστολή επικείμενης νομοθετικής πρωτοβουλίας για τα υπερχρεώμενα νοικοκυριά- Δράσεις προς επίλυση του ζητήματος που ανέκυψε 
Τοποθετηθήκαμε από την πρώτη στιγμή στο ζήτημα του επίμαχου νομοσχεδίου, επισημαίνοντας τα συνταγματικά και νομικά του προβλήματα και τις συνέπειες, που θα έχει για τους Ειρηνοδίκες, ανεξάρτητα από το Δικαστήριο, που υπηρετούν και για τους χρόνους απονομής της Δικαιοσύνης συνολικά, η διπλή δέσμευση του προσδιορισμού εντός του 2021 των 37.000 εκκρεμών αποφάσεων και η έκδοση απόφασης επ αυτών εντός έξι μηνών.  Η πρόταση μας είναι ξεκάθαρη από την αρχή και περιλαμβάνει δύο στάδια:

• Πρώτον, με ενέργειες της η προσωρινή Διοίκηση της ΕνΔΕ να ζητήσει από το Υπουργείο Δικαιοσύνης την αναστολή της νομοθετικής πρωτοβουλίας.
• Δεύτερον, στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα μέχρι την τελική κατάθεση του σχεδίου νόμου στη Βουλή η Ένωση να οργανώσει και να διατυπώσει τη θέση της πάνω σε δύο άξονες : i)Την έκφραση της πάγιας θέσης του Σώματος, ότι δεν αποτελεί λύση η μετακύλιση στους Δικαστές του βάρους της επίλυσης σε ασφυκτικούς χρόνους ενός οικονομικού θέματος, που δημιούργησαν οι εσφαλμένες πολιτικές της εκτελεστικής εξουσίας και οι συστηματικές συμπεριφορές περισσότερων παραγόντων με διαφορετικά κίνητρα, που επένδυσαν στην τεχνική της μακροχρόνιας εκκρεμοδικίας. ii) Την ανάδειξη της ανάγκης να αντιμετωπιστεί το ζήτημα προεχόντως, ως οικονομικό, με την έννοια της επίδρασης του συνολικού αποτελέσματος των δικαστικών αποφάσεων στους τραπεζικούς ισολογισμούς και την εξ αυτού του λόγου ανάγκη εμπλοκής του Υπουργείου Οικονομικών στην καταγραφή των επιπτώσεων και στην ανεύρεση λύσης δημοσιονομικής κατεύθυνσης και όχι δικαστικής.

Η πρόταση μας κινούμενη σε αυτούς τους άξονες υποστηρίζει :
α) την θέσπιση υποχρεωτικής διαδικασίας διαμεσολάβησης, μέσω της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, η οποία θα αναλάβει χρέη διαμεσολαβητή,
β) τη νομοθέτηση συνδυασμού κινήτρων υπέρ των διαδίκων για την επίτευξη του συμβιβασμού και αντικινήτρων για την περίπτωση αποτυχίας του, εις βάρος αντίστοιχα του υπαίτιου διαδίκου (κατά προσαρμογή του αντίστοιχου μηχανισμού που είχαμε προτείνει στην Δικαστική Μεσολάβηση),
γ) τη νομοθέτηση ειδικών εργαλείων, όπως η χρήση αλγορίθμου για τον υπολογισμό της οικονομικής δυνατότητας του οφειλέτη, με βάση τη νομολογία των δικαστηρίων, ώστε να είναι σε κάποιο βαθμό προβλέψιμη από τους διαδίκους η τύχη της αίτησης κατά το χρόνο της διαμεσολάβησης, γεγονός το οποίο θα μπορεί να δράσει θετικά στην κατεύθυνση της συμβιβαστικής επίλυσης της διαφοράς.

ΙΙ. Τρέχοντα Θέματα

• Αμεση κάλυψη οργανικών κενών Ειρηνοδικών και Πταισματοδικών

Ο στόχος μας είναι η Ένωση να παρακολουθεί από κοντά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του μέτρου για την κάλυψη των υφιστάμενων κενών, ώστε να καταστεί εφικτή η άμεση πρόσληψη των νέων Ειρηνοδικών από τον πίνακα και η εμφάνιση τους στα Δικαστήρια εντός του φθινοπώρου 2020. Επίσης, ο στόχος μας είναι η υποστήριξη προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης κάθε χρόνο του αιτήματος για την έγκαιρη έναρξη της διαδικασίας πρόσληψης των νέων Ειρηνοδικών, ώστε να είναι εφικτή η τοποθέτηση τους στο ΑΔΣ του Μαΐου και η εμφάνιση τους στα Δικαστήρια το Σεπτέμβριο κάθε έτους.

• Άμεση έναρξη διαδικασιών λειτουργίας της κατεύθυνσης Ειρηνοδικών στην  Εθνική Σχολή Δικαστών

Με την ψήφιση του ν. 4689/2020 ιδρύθηκε η Κατεύθυνση Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών. Η εξέλιξη αυτή είναι απόλυτα θετική και αποτελεί το επιστέγασμα της πολυετούς προσπάθειας της Ομάδας μας που ξεκίνησε από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, είχε ως ενδιάμεσα βήματα την θεσμοθέτηση της επιμόρφωσης των Ειρηνοδικών στη Σχολή Δικαστών με τους νόμους 3659/2008 (άρθρο 47) και 3689/2008 (άρθρο 34) και αποτέλεσε βασική επιλογή του ενωτικού προεδρείου, που προέκυψε από τις εκλογές του 2016 και του 2018. Ο στόχος είναι πλέον να δρομολογηθούν όλες οι απαιτούμενες προπαρασκευαστικές ενέργειες για την έναρξη της λειτουργίας της κατεύθυνσης τον Σεπτέμβριο 2021 με εισαγωγή σπουδαστών από τον Πίνακα Επιτυχόντων για την κάλυψη των ετήσιων κενών του επόμενου έτους, πρακτική ,που θα πρέπει να συστηματοποιηθεί μέχρι την διενέργεια νέου διαγωνισμού. 

• Επιμόρφωση των Ειρηνοδικών στη Σχολή Δικαστών

Μετά την ίδρυση κατεύθυνσης Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών ο στόχος μας είναι να οργανώνονται σε σταθερή βάση περιοδικά θεματικά σεμινάρια επί επικαίρων νομικών θεμάτων.

• Απόδοση μισθολογικής προαγωγής στις αποδοχές του Προέδρου Εφετών για τους Ειρηνοδίκες Α΄ Τάξης έπειτα από υπηρεσία τριάντα ετών

ΙΙΙ. Εκσυχρονισμός του θεσμού Ειρηνοδικών
 Η πρόταση μας έχει ως στόχο την αναβάθμιση του θεσμού των Ειρηνοδικών και παράλληλα τον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής Δικαιοσύνης με βάση το πρότυπο της εξειδίκευσης του Δικαστικού Σώματος, κατά το δυνατόν, σε τομείς του Δικαίου για την αποδοτικότερη λειτουργία του Δικαστικού Συστήματος.
Η πρόταση μας επικεντρώνεται στο σχέδιο της ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, για το οποίο η συζήτηση έχει ξεκινήσει στο τέλος της δεκαετίας του 1990. Για το σκοπό αυτό είχε παρακαμφθεί από την Αναθεωρητική Βουλή του 2001 το σχετικό συνταγματικό κώλυμα με την εισαγωγή στο άρθρο 88 του Συντάγματος Ερμηνευτικής Δήλωσης. Έχοντας τους ανωτέρω στόχους, θεωρούμε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να εξετασθεί η πρόταση να μετατραπούν τα Ειρηνοδικεία σε Πρωτοδικεία και Εφετεία Ειδικών Διαδικασιών (ενδεικτικά Οικογενειακό Δίκαιο), στα οποία θα υπηρετούν οι Ειρηνοδίκες, ως Πρόεδροι Εφετών, Εφέτες, Πρόεδροι Πρωτοδικών και Πρωτοδίκες, κατά την αρχαιότητα τους, απαρτίζοντας χωριστή επετηρίδα Δικαστών Ειδικών Διαδικασιών, η οποία θα λειτουργεί παράλληλα με την επετηρίδα των λοιπών Δικαστών Ποινικής και Πολιτικής Δικαιοσύνης. Αντίστοιχη ρύθμιση, προτείνουμε, να  ισχύσει και για τους Πταισματοδίκες, κατά το πλαίσιο των καθηκόντων τους και με ενδεχόμενο να τους ανατεθεί η εκδίκαση ορισμένων πλημμελημάτων που τιμωρούνται με προσφορά κοινωφελούς εργασίας. Η πρόταση αυτή της οποίας το περίγραμμα παρουσιάζεται και οι παράμετροι θα εξειδικευθούν μέσα από διάλογο λαμβάνει υπόψη της τα ακόλουθα δεδομένα :
α) Οι Ειρηνοδίκες, σήμερα, ασχολούνται με το ίδιο νομικό αντικείμενο με τους πρωτοδίκες και εφέτες
β) Ο χωρισμός της καθ’ ύλην αρμοδιότητας μεταξύ Ειρηνοδικείου και Πρωτοδικείου, εκτός του ότι είναι απολύτως προσχηματικός, δεν εξυπηρετεί κανένα ιδιαίτερο λόγο ουσιαστικής απονομής του δικαίου.
γ) Η κατάρτιση των Ειρηνοδικών, έτσι όπως η νομολογία μέχρι τώρα καταδεικνύει, η επικείμενη έναρξη εκπαίδευσης στην Σχολή Δικαστών των νεοεισερχομένων και η συστηματική επιμόρφωση των ήδη υπηρετούντων, αποτελούν επαρκείς παράγοντες για την επιτυχία της μεταρρύθμισης
δ) Η εξειδίκευση των Ειρηνοδικών στην εκδίκαση των υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών κατέδειξε την επάρκεια του θεσμού να αντιμετωπίσει σοβαρά κοινωνικά ζητήματα και να επιλύσει  με τη νομολογία αστοχίες της νομοθεσίας.
ε) Η ύπαρξη μισθολογικών διαφορών μεταξύ Δικαστών για την άσκηση όμοιων καθηκόντων κάτω από όμοιες συνθήκες δεν μπορεί να αποτελεί αποδεκτή πρακτική σήμερα.
στ) Η υπηρεσιακή εξέλιξη με την διατήρηση δύο διαφορετικών επετηρίδων αίρει οποιονδήποτε ενδοιασμό είχε στο παρελθόν διατυπωθεί.

Με την υιοθέτηση ενός τέτοιου σχεδίου, του οποίου οι εξειδικευμένες ρυθμίσεις, ο τρόπος υλοποίησης και κάθε άλλη λεπτομέρεια πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο περαιτέρω μελέτης και ευρύτατου διαλόγου, αναβαθμίζεται συνολικά το Δικαστικό Σώμα, δεδομένου, ότι η εξειδίκευση του Δικαστή θα συμβάλει θετικά στην ποιότητα του δικαιοδοτικού έργου και στην καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας.

Βασίλης Πορτοκάλλης                 Μαίρη Μπουτάκη                    Στάθης Βεργώνης

               Εφέτης Αθηνών                   Πρωτοδίκης Αθηνών            Αντεισαγγελέας Εφετών Αθηνών

                                            Ελευθερία Κώνστα                                  Δημήτρης Φούκας

Εφέτης Λάρισας                             Πρόεδρος Πρωτοδικών Αθηνών

Παναγιώτης Λυμπερόπουλος

Εφέτης Αθηνών