Η ΨΗΦΙΑΚΗ «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ» ΚΑΤΕΛΑΒΕ ΚΑΙ ΤΗ... ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

 

ΑΝΤΩΝΗ Π.ΑΡΓΥΡΟΥ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΑΠ

Στην μακρά δικαστηριακή μου εμπειρία , δεν ήταν λίγες οι φορές που έβλεπα στα πρακτικά συνεδριάσεων των δικαστηρίων σε σημαντικές υποθέσεις ,να καταγράφονται πράγματα που ούτε είχαν λεχθεί από τους μάρτυρες και τους δικηγόρους , αλλά ακόμα είχαν διαστρεβλωθεί και όχι μόνον. Δεν είμαι σε θέση να αποδώσω δόλια συμπεριφορά των συντακτών, μπορώ να βεβαιώσω τη κόπωση των πολύωρων συνεδριάσεων ,αλλά και ακόμη  την αδυναμία να αντιληφθούν ζητήματα και επιστημονικούς όρους. Η κατάσταση αυτή ήταν απαράδεκτη και αφορούσε την ορθή απονομή της δικαιοσύνης σε όλους τους βαθμούς. Το ζήτημα  της χειρόγραφης αποτύπωσης των Πρακτικών στα Δικαστήρια αποτελεί τριτοκοσμική κατάσταση που δεν απαντάται σε καμμιά απολύτως πολιτισμένη Χώρα του Κόσμου.

 Η νομοθετική πρόβλεψη τήρησης πρακτικών δικών με φωνοληψία χρονολογείται για τις αστικές δίκες από το έτος 2001, με τη θέσπιση του Π.Δ. 326/2001, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 256 παρ. 3 Κ.Πολ.Δ. όπως ίσχυε τότε, πριν από την τροποποίησή του με το ν.4055/2012, το οποίο προέβλεπε την τήρηση πρακτικών με φωνοληψία για τις υποθέσεις των Πρωτοδικείων. Με το άρθρο 9 ν. 3346/2005 θεσπίστηκε το άρθρο 142 Α Κ.Ποιν.Δ., το οποίο προέβλεπε ως δυνητική την τήρηση πρακτικών με φωνοληψία, χωρίς ωστόσο να ορίζει προϋποθέσεις εφαρμογής του,ετσι η κατάσταση συνεχίσθηκε μέχρι σήμερα, παρά την θέσπιση του ν. 4055/2012, στο άρθρο 33 παρ. 1. Ένα νέο κεφάλαιο για την ποινική δικαιοσύνη σηματοδοτεί η λειτουργία του συστήματος ηχογράφησης – αποηχογράφησης στα ποινικά δικαστήρια που επιτέλους άρχισε να λειτουργεί. Το νέο σύστημα, με το οποίο θα καταγράφεται ψηφιακά όλη η ακροαματική διαδικασία στα ποινικά δικαστήρια, όπως συμβαίνει ήδη στις πολιτικές δίκες.

Η αρχή γίνεται πλέον  από το Πρωτοδικείο της Αθήνας, το μεγαλύτερο δικαστήριο της χώρας, στα τριμελή πλημμελειοδικεία, στα μικτά ορκωτά δικαστήρια και στο δικαστήριο ανηλίκων, ενώ στο αμέσως προσεχές διάστημα θα επεκταθεί η λειτουργία του συστήματος στο Εφετείο της Αθήνας, τα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά και σταδιακά και σε άλλα ποινικά ακροατήρια της περιφέρειας.

Το νέο σύστημα, με το οποίο θα καταγράφεται ψηφιακά όλη η ακροαματική διαδικασία στα ποινικά δικαστήρια, όπως συμβαίνει ήδη στις πολιτικές δίκες.

 Η πανδημία της νόσου COVID-19 έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη για επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της δικαιοσύνης. Έχει καταστεί σαφές ότι οι εφαρμοστές του δικαίου,  επιχειρήσεις και οι πολίτες πρέπει να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη και ηλεκτρονικά, από τον φορητό υπολογιστή τους στο σπίτι τους. Μέχρι σήμερα, πολλές δικαστικές διαδικασίες, , εξακολουθούν να διεξάγονται σε έγχαρτη μορφή και με αυτοπρόσωπη παρουσία. Στις 23 Νοεμβρίου 2020, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε δύο προτάσεις με στόχο τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων δικαιοσύνης στην ΕΕ.

Επιτέλους είναι καιρός για τον ηλεκτρονικό φάκελο κάθε υπόθεσης μέσα στον οποίο θα υπάρχει το σύνολο κάθε δικογραφίας ηλεκτρονικά και θα είναι διαθέσιμος στους εφαρμοστές του δικαίου ρου έχουν την δυνατότητα ενημέρωσης στην συγκεκριμένη υπόθεση, χωρίς καμμιά εξαίρεση. Οι ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων επιτρέπουν την εύκολη αναζήτηση πληροφοριών, ελαχιστοποιούν το κόστος για τους χρήστες και είναι ανθεκτικές σε κρίσεις. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η δίκη από απόσταση αποτελεί παράδοση, με το δικαστικό σύστημα της Αυστρίας, για παράδειγμα, να χρησιμοποιεί από το 2011 συστήματα τηλεδιάσκεψης. Στη Μεγάλη Βρετανία, όπου η τηλεδιάσκεψη χρησιμοποιείται ευρέως, υπολογίζεται ότι ο χρόνος που απαιτείται για την προκαταρκτική εξέταση μειώνεται σε δύο ώρες, ενώ εξοικονομούνται, ετησίως, περίπου 14,3 εκατ. ευρώ.

Η "e –Δικαιοσύνη" στην Ελλάδα  άργησε χαρακτηριστικά κοστίζοντας, χρόνο, χρήμα και ανάπτυξη και κυρίως αφόρητη ταλαιπωρία και αίσθημα αδικίας στους πολίτες. Σκοπός, βέβαια, δεν θα πρέπει να είναι να υποκαταστήσουμε τον ανθρώπινο παράγοντα από μηχανές, αλλά να κάνουμε τη Δικαιοσύνη αποτελεσματικότερη, με διασφάλιση όλων των εγγυήσεων του κράτους δικαίου και της δίκαιης δίκης, διατηρώντας πάντοτε τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της.