ΕνΔΕ: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ: «Σύσταση Δικαστικής Αστυνομίας και λοιπές επείγουσες διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης».

                  

   

 

 

 

 ΕΝΩΣΗ                                                          

   ΔΙΚΑΣΤΩΝ   &   ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ                                

        ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

          ΚΤΙΡΙΟ 6 –ΓΡΑΦΕΙΟ 210

 ΤΗΛ: 213 2156114 -  FAX 210 88 41 529

                   Τ.Κ. 101. 71

       e- mail: endikeis@otenet.gr                                                          

                                                                                  

Αθήνα, 22-7-2022

Αρ. Πρωτ. : 322

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ

 ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ: «Σύσταση Δικαστικής Αστυνομίας και λοιπές επείγουσες διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης».

 

Με το Σχέδιο Νόμου ικανοποιείται το πάγιο αίτημα της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων περί ίδρυσης Δικαστικής Αστυνομίας, δηλαδή ενός αυτοτελούς Σώματος, στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών έννομων τάξεων, για τη υποβοήθηση σε πολλαπλά επίπεδα του έργου των Δικαστικών Λειτουργών και των Δικαστικών Υπαλλήλων, συμβάλλοντας στη βελτίωση των όρων και των συνθηκών απονομής της Δικαιοσύνης. Η πρόβλεψη ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι θα παρέχουν ειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις σε ζητήματα επί εκκρεμών δικών, επικουρώντας, ουσιαστικά, τους Δικαστές και τους Εισαγγελείς στο έργο τους και παράλληλα η πρόβλεψη αυτονομίας της Δικαιοσύνης ως προς τη φύλαξη των δικαστικών μεγάρων και  των δικαστικών αιθουσών, την εκτέλεση των εκκρεμών ποινικών καταδικαστικών αποφάσεων και των επιδόσεων των δικογράφων θα επιφέρει επιτάχυνση της Δικαιοσύνης.

Σημαντική παρατήρηση αποτελεί ότι το σχέδιο νόμου δεν επαναλαμβάνει τη σύσταση της Δικαστικής Αστυνομίας, όπως είχε προβλεφθεί στο άρθρο 36 Ν. 2145/1993, και η οποία  είχε περιορισμένες αρμοδιότητες προς  υποβοήθηση του εισαγγελέα πρωτοδικών στα καθήκοντα του αλλά διευρύνει τις αρμοδιότητες αυτής. Εξ αυτού του λόγου, θεωρούμε ότι θα ήταν σκόπιμο, στο νομοσχέδιο να μην τίθενται γενικές αρχές και τα  επιμέρους θέματα να ρυθμίζονται με προεδρικά διατάγματα  αλλά εξαρχής να υπάρχει ένας συνολικός σχεδιασμός ανά κλάδο Δικαιοσύνης. 

 Επίσης, θεωρούμε ότι σκοποί  που επιδιώκονται με το σχέδιο νόμου δεν θα επιτευχθούν, εάν δεν υπάρξει ευρεία εφαρμογή του νεοεισαχθέντος θεσμού και περιοριστεί στην ίδρυση τμημάτων Δικαστικής Αστυνομίας μόνο στα μεγάλα Δικαστήρια της χώρας π.χ. Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Συνεπώς, προτείνουμε να υπάρξει ρητή πρόβλεψη  λειτουργίας αυτών σ’ όλες της Εφετειακές περιφέρειες της Πολιτικής - Ποινικής Δικαιοσύνης στην έδρα του Εφετείου και τούτο, διότι οι περιφερειακές διευθύνσεις  μπορούν να οργανωθούν καλύτερα και να στελεχωθούν με επαρκή αριθμό  ειδικών επιστημόνων, που θα υποβοηθούν αποτελεσματικότερα  το έργο των Δικαστικών Λειτουργών. Στα πλαίσια αυτά θεωρούμε σημαντικό να επισημάνουμε ότι στο άρθρο 3 § 2 περιγράφεται με πρωτοφανή ασάφεια η διάρθρωση της υπηρεσίας. Καθώς προβλέπεται μία Διεύθυνση Δικαστικής Αστυνομίας, η οποία εδρεύει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης με αρμοδιότητες διοικητικής μέριμνας και ένας αόριστος αριθμός περιφερειακών υπηρεσιών, χωρίς να υπάρχει ρητή πρόβλεψη για το που θα έχουν την έδρα τους  οι εν λόγω υπηρεσίες, ειδικώς δε εάν θα λειτουργούν τέτοιες υπηρεσίες σε όλα τα Εφετεία της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης και της Διοικητικής Δικαιοσύνης.  Η ουσιαστική επιτυχία του εγχειρήματος συνδέεται με την στελέχωση των δικαστικών σχηματισμών με εξ υπαρχής διορισμένα επιστημονικά ή αστυνομικά στελέχη, αφού η δημιουργία σταθερών και μόνιμων δεσμών των στελεχών της νέας υπηρεσίας με την Δικαιοσύνη, τους λειτουργούς της και τους δικαστικούς υπαλλήλους, εκτιμάται ότι συμβάλει ουσιαστικά στην αναβάθμιση των δικαστικών υπηρεσιών.

Σύμφωνα με το άρθρο 31 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας «- Γενικοί και ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι: 1. Η προανάκριση και η προκαταρκτική εξέταση διενεργούνται ύστερα από παραγγελία του εισαγγελέα πλημμελειοδικών και υπό τη διεύθυνσή του: α) από τους πταισματοδίκες και όπου δεν υφίσταται ειδικό πταισματοδικείο από τους ειρηνοδίκες, β) από τους αρμόδιους βαθμοφόρους της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος, που ορίζονται στους αντίστοιχους οργανισμούς ως γενικοί ανακριτικοί υπάλληλοι και γ) από δημοσίους υπαλλήλους, όπου αυτό προβλέπεται σε ειδικούς νόμους, που ορίζονται ως ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι.» Ακολούθως, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 4 του σχεδίου: « Οι αρμοδιότητες της Διεύθυνσης και των περιφερειακών υπηρεσιών της Δικαστικής Αστυνομίας της παρ. 2 δεν καταργούν τις διατάξεις, που αναθέτουν όμοιες ή αντίστοιχες αρμοδιότητες στην ΕΛ.ΑΣ. και στα λοιπά δημόσια όργανα και ρυθμίζουν τη σχέση τους με τις δικαστικές ή εισαγγελικές αρχές».  Είναι προφανές ότι η εν λόγω νομοθετική διάταξη ρυθμίζει τις σχέσεις της Δικαστικής Αστυνομίας, των οργάνων της ΕΛΑΣ, του Λιμενικού κλπ με τις δικαστικές αρχές, κάτι που ρητώς αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου ώστε «να αποφευχθεί η επικαλυπτόμενη και αντικρουόμενη δράση της Δικαστικής Αστυνομίας και της ΕΛ.ΑΣ. και να διασφαλιστεί η αρμονική και λειτουργική τους συνεργασία σε ζητήματα που άπτονται της καταπολέμησης του εγκλήματος και της απονομής της δικαιοσύνης». Η άνω παρατήρηση είναι αναγκαία, προκειμένου να αρθεί οποιαδήποτε αμφιβολία διατυπώνεται ως προς τον περιορισμό των αρμοδιοτήτων των Πταισματοδικών.

            Τέλος, με τη σύσταση του πολιτικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας προβλέπεται η πρόσληψη εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού, το οποίο θα παρέχει τις εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις του και θα συντάσσει  γραπτές εκθέσεις  επί ζητημάτων εκκρεμών υποθέσεων, οι οποίες  αποτελούν, ανάλογα με τη φύση των διαφορών, αποδεικτικά μέσα κατά την έννοια, μεταξύ των άλλων, και του άρθρου 339 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Εκ των ανωτέρω, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Δικαστική Αστυνομία δεν θα περιορίζεται στην υποβοήθηση της ποινικής Δικαιοσύνης, αλλά θα συνεπικουρεί και την πολιτική Δικαιοσύνη (όπως και την διοικητική), επιταχύνοντας και διευκολύνοντας ουσιαστικά το έργο της απονομής τους, με συνέπεια να γεννώνται ζητήματα εποπτείας των περιφερειακών υπηρεσιών της Δικαστικής Αστυνομίας. Η επιλογή δημιουργίας και πολιτικού τμήματος στην Δικαστική Αστυνομία προφανώς επιδιώκει να καλύψει τις διαρκείς και αυξανόμενες ανάγκες  των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών  με εξειδικευμένες επιστημονικές ή τεχνικές γνώσεις από στελέχη με υψηλή κατάρτιση και αποκλειστική απασχόληση. Ειδικά ως προς εν λόγω ζήτημα, θα πρέπει να παρατηρηθούν τα ακόλουθα: Από την περιγραφή των αρμοδιοτήτων της Δικαστικής Αστυνομίας στην παράγραφο 4 του νομοσχεδίου προκύπτει ότι ο πολιτικός τομέας είναι αρμόδιος για: αα) τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, προανάκρισης και ανακριτικών πράξεων κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας ή παραγγελίας του ανακριτή. αβ) την παροχή επιστημονικής και τεχνικής συνδρομής στους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς επί θεμάτων των οποίων η μελέτη και ανάλυση απαιτεί ειδικές γνώσεις. Ειδικότερα, κατόπιν σχετικών γραπτών αιτημάτων από δικαστικές ή εισαγγελικές αρχές ή προδικαστικών αποφάσεων ή διατάξεων δικαστηρίων, οι υπάλληλοι του πολιτικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας συντάσσουν γραπτές εκθέσεις επί επιστημονικών ή τεχνικών θεμάτων. αγ) την υποβοήθηση των αρμοδίων δικαστικών και εισαγγελικών αρχών στην εκτέλεση αιτημάτων δικαστικής συνδρομής. β) Ο αστυνομικός τομέας είναι αρμόδιος για: βα) την επίδοση δικογράφων και διαδικαστικών εγγράφων, ββ) την εκτέλεση των αποφάσεων των ποινικών δικαστηρίων, βγ) την ευταξία των δικαστικών συνεδριάσεων και τη φύλαξη των δικαστικών καταστημάτων, βδ) τη συνδρομή προς τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς κατά τη διενέργεια ανακριτικών πράξεων ή κατά την εκτέλεση αιτημάτων δικαστικής συνδρομής, καθώς και προς τους υπαλλήλους του πολιτικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας, όταν αυτοί διενεργούν προκαταρκτική εξέταση ή προανάκριση, βε) την εντός και εκτός δικαστηρίων φύλαξη δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, όταν κρίνεται από τον εποπτεύοντα την περιφερειακή υπηρεσία ότι συντρέχουν λόγοι ασφαλείας που συνδέονται με την άσκηση των καθηκόντων τους. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι μόνο ένα τμήμα των αρμοδιοτήτων ήτοι αυτό της διενέργειας προκαταρκτικής εξέτασης, προανάκρισης και της εκτέλεσης  ποινικών αποφάσεων άπτονται των εισαγγελικών αρμοδιοτήτων. Σημειώνεται ότι ο Διευθύνων το δικαστήριο της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης ανέκαθεν είχε και έχει μέχρι και σήμερα πέραν της διοίκησης των υπηρεσιών του (γραμματεία Πρωτοδικείων και Ειρηνοδικείων),  την ευθύνη της λειτουργίας των δικαστικών μεγάρων και της ασφάλειας αυτών.  Δηλαδή, ο Διευθύνων  δικαστικός λειτουργός της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης, είτε ο Πρόεδρος Πρωτοδικών είτε ο Πρόεδρος Εφετών, ως επιφορτισμένος με την λειτουργία των δικαστικών μεγάρων και ως διευθύνων τις γραμματείες που άπτονται και της δικαστικής αστυνομίας (ανακριτικά γραφεία, πταισματοδικεία) είναι εκείνος που διαχρονικά γνωρίζει τα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν. Ειδικά ο Πρόεδρος Εφετών της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης, προεδρεύει της Επιτροπής Κτηρίου που εδρεύει στο δικαστικό μέγαρο της έδρας του  νομού.  Συνεπώς, θεωρούμε σκόπιμο η εποπτεία της Δικαστικής Αστυνομίας πρέπει να ανατεθεί στον Διευθύνοντα τον δικαστικό σχηματισμό της Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης.

Ευελπιστούμε σε μια ευρεία και επαρκή ανάπτυξη της Δικαστικής Αστυνομίας, ώστε πράγματι να αποτελέσει ιδανικό οδηγό για το μέλλον αλλά και για να στηρίξει το έργο των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών. Τέλος, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το επίπονο έργο των συναδέρφων-μελών της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, που με την εργασία τους και την επιστημονική τους συνεισφορά συνέβαλαν στο να καταστεί εφικτή η νομοθέτηση ενός νέου θεσμού για την ελληνική δικαιοσύνη.

             

Η Πρόεδρος   Μαργαρίτα Στενιώτη           Εφέτης

Η Γενική Γραμματέας   Ελευθερία Κώνστα Εφέτης

                                 

ΠΗΓΗ ΕνΔΕ