Χαιρετισμός της Προέδρου της ΕνΔΕ, Μαργαρίτας Στενιώτη, Εφέτη, στο συνέδριο με θέμα: "Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Ελληνική Δικαιοσύνη: Ένας αναγκαίος διάλογος".

 

Χαιρετισμός της Προέδρου της ΕνΔΕ, Μαργαρίτας Στενιώτη, Εφέτη, στο συνέδριο με θέμα: "Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Ελληνική Δικαιοσύνη: Ένας αναγκαίος διάλογος".

 Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων σας καλωσορίζει στην επιστημονική εκδήλωση που συνδιοργανώνει με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Ένωση Επιστημόνων Ευρωπαϊκών Σπουδών, την Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του Συμβουλίου της Επικρατείας, την Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του Ελεγκτικού Συνεδρίου, την Ένωση Διοικητικών Δικαστών και το  Εφετείο Αθηνών, το οποίο και μας φιλοξενεί σήμερα και ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον Πρόεδρο και τα μέλη του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου για την άμεση ανταπόκριση προς επίλυση του προβλήματος που παρουσιάστηκε.

Η πρόταση συνδιοργάνωσης της ημερίδας υπεβλήθη από  το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η αποδοχή αυτής εκ μέρους μας ήταν δεδομένη, καθότι η Πανεπιστημιακή Κοινότητα απόψε θα συνομιλήσει και θα κάνει διάλογο με όλους τους κλάδους της Δικαιοσύνης για έναν άλλο διάλογο, γι’ αυτόν που πρέπει να γίνεται ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο και την Ελληνική Δικαιοσύνη, αυτός ο διάλογος άλλωστε αποτελεί τη θεματολογία του συνεδρίου μας "Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Ελληνική Δικαιοσύνη: Ένας αναγκαίος διάλογος".

Στο ερώτημα γιατί είναι αναγκαίος αυτός ο διάλογος, η απάντηση είναι εύκολη.

Η διείσδυση του Ενωσιακού Δικαίου στις εθνικές έννομες τάξεις και κατ’ επέκταση στην καθημερινότητά μας είναι τόσο δραστική, ώστε είναι πλέον αδιανόητο να μπορεί κάποιος να αντιληφθεί ικανοποιητικά την πραγματικότητα που τον περιβάλλει χωρίς να διαθέτει βασικές γνώσεις αναφορικά με τον τρόπο που το εν λόγω δίκαιο παράγεται, ερμηνεύεται και εφαρμόζεται στην πράξη.

 Η συνεχής εισδοχή ενωσιακών κανόνων στο εθνικό μας δίκαιο έχουν δημιουργήσει μια νέα νομική πραγματικότητα, σύμφωνα με την οποία ο εκάστοτε νομοθέτης, εφαρμοστής ή ερμηνευτής του δικαίου υποχρεούται να δίδει σαφή προτεραιότητα και υπεροχή στο  ενωσιακό δίκαιο έναντι του εθνικού.

Οι προβληματισμοί του εκάστοτε ερμηνευτή του ελληνικού δικαίου και η μεθοδολογία, που καλείται αυτός να εφαρμόσει στους τομείς που το ελληνικό δίκαιο συγκαθορίζεται ή / και συγκρούεται με τους κανόνες του ενωσιακού δικαίου είναι θέματα που θα απασχολήσουν την αποψινή μας εκδήλωση.

 Η Ευρωπαϊκή Ένωση που δεσμεύεται για τη διαφύλαξη της  ελευθερίας, της δημοκρατίας, της κοινωνικής ισότητας, του  κράτους δικαίου, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Ένωση  των 447 εκατομμυρίων ανθρώπων, με  τη μεγαλύτερη συνδυασμένη οικονομία στον κόσμο και μ’ ένα πολύ υψηλό ποσοστό ανθρώπινης ανάπτυξης αποτελεί μία έννομη τάξη. Η έννομη αυτή τάξη αποτελείται από το πρωτογενές δίκαιο, που κατέχει στην ενωσιακή έννομη τάξη θέση κειμένου συνταγματικής  αξίας, δηλαδή τις Συνθήκες και τις γενικές αρχές του Δικαίου της Ένωσης, από το  παράγωγο δίκαιο, τους κανονισμούς, πράξεις γενικής ισχύος, δεσμευτικές ως προς όλα τα μέρη της, που ισχύουν άμεσα και τις οδηγίες,  δεσμευτικές για κάθε κράτος μέλος στο οποίο απευθύνονται, όσον αφορά το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα,  με την επιλογή του τύπου και των μέσων, όμως, να επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των εθνικών αρχών, καθότι απαιτείται πράξη μεταφοράς της στο εθνικό δίκαιο, δηλαδή «εθνικό εφαρμοστικό μέτρο» από τον εθνικό νομοθέτη, με τον οποίο η εθνική νομοθεσία προσαρμόζεται στους στόχους που θέτει η οδηγία. Η αρχή δε  της υπεροχής του δικαίου της Ένωσης, για την οποία γίνεται πολύς λόγος, αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της έννομης τάξης της Ένωσης και αποσκοπεί στη διασφάλιση της ενότητας και της συνοχής του δικαίου της Ένωσης. Συνεπώς, το δίκαιο της ΕΕ επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα τη νομοθεσία των κρατών μελών της και γίνεται μέρος της έννομης τάξης κάθε κράτους μέλους.  Η ένταξη των ενωσιακών κανόνων στα εθνικά δικαιικά συστήματα, που αποτελούν συγκερασμό και αποτέλεσμα σύγκλισης ιδεών και αντιλήψεων των κρατών μελών, χαρακτηρίζονται επομένως από ιδιαίτερο δυναμισμό, και στη συνέχεια, η ερμηνεία και εφαρμογή τους από τα εθνικά δικαστήρια υπό το φως της νομολογίας του ΔΕΕ, οδηγούν σε στενή σχέση με τους εθνικούς κανόνες, αναπτύσσοντας ουσιαστικά μια οιονεί καθοδηγητική λειτουργία.  Άρα, όπως είναι αναμενόμενο, το ενωσιακό δίκαιο συνεχώς αλληλεπιδρά με το εθνικό, δίνοντας και υιοθετώντας στοιχεία. Επομένως, καθίσταται επιτακτική ανάγκη η μελέτη της έννοιας και της λειτουργίας του πρώτου.

Η Ελληνική Δικαιοσύνη από την πλευρά της, ο Έλληνας Δικαστής καλείται να εφαρμόζει το Ενωσιακό Δίκαιο είτε δια της οδού της αμέσου εφαρμογής/αποτελέσματος, είτε δια της οδού της σύμφωνης ερμηνείας, ανάλογα με τις εκάστοτε περιστάσεις, δηλαδή καλείται να προβαίνει σε ερμηνεία μίας εθνικής διάταξης,  η οποία να είναι σύμφωνη με το ενωσιακό δίκαιο και  κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται η ενότητα κατά την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου, η εναρμόνιση ενωσιακού και εθνικού Δικαίου καθώς και η αποτελεσματικότητά του. Σύμφωνα με απόφαση του ΔΕΕ  «το εθνικό δικαστήριο, εφαρμόζοντας το εθνικό δίκαιο και ιδίως τις διατάξεις εθνικού νόμου που έχει θεσπιστεί ειδικά για την εκτέλεση της Οδηγίας... οφείλει να ερμηνεύει το εθνικό του δίκαιο υπό το φως των διατάξεων και του στόχου της οδηγίας, προκειμένου να επιτευχθεί το αποτέλεσμα στο οποίο αναφέρεται το άρθρο 189, παράγραφος 3 της Συνθήκης (νυν άρθρο 288 ΣΛΕΕ), δηλαδή η δεσμευτικότητα της Οδηγίας έναντι του κράτους». Μάλιστα, επειδή η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει η ίδια μηχανισμούς εφαρμογής του δικαίου της στα κράτη – μέλη  «ενωσιακός δικαστής είναι πρωτίστως ο εθνικός δικαστής». Χαρακτηριστικά λέγεται ότι: «Ο εθνικός δικαστής έχει ρόλο όχι μόνο τιμητή αλλά και διορθωτή της αντιενωσιακής συμπεριφοράς των άλλων εθνικών οργάνων». Σημαντική δε νομική δυνατότητα του εθνικού Δικαστή, μέσω της οποίας επιτελείται μια σχέση αμφίδρομης επικοινωνίας αυτού με τον ενωσιακό δικαστή, με απώτερο στόχο την διασφάλιση της ομοιόμορφης εφαρμογής και ερμηνείας του ενωσιακού δικαίου είναι η προδικαστική παραπομπή. Για την προδικαστική παραπομπή, για την οποία θα ακολουθήσει σχετική εισήγηση,  έχει γραφτεί ότι «Η συνεργασία μεταξύ δικαστών είναι σε τελική ανάλυση, η ιστορία της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης». Κλείνοντας και αναμένοντας να ακούσουμε τις εισηγήσεις των υψηλού κύρους εισηγητών μας πρέπει να τονιστεί ότι ο ρόλος  του Εθνικού Δικαστή είναι πολύ σημαντικός και τούτο διότι ο παραγωγός και ο βασικός εφαρμοστής του δικαίου βρίσκονται σε διαφορετικές έννομες τάξεις και πρέπει ο τελευταίος να διασφαλίσει μέσω των αποφάσεων του την απόλαυση από τους πολίτες των δικαιωμάτων, που το ίδιο το ενωσιακό δίκαιο τους παρέχει, μέσω της συμμόρφωσης του κράτους μέλους στο ενωσιακό δίκαιο και να συμβάλλει στην προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου ως βάσης της ισότητας, της ανεκτικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης και βέβαια στην ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής καθώς και της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποτελεί, άλλωστε,  και τον κυριότερο λόγο δημιουργίας της. 

 Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας.

 

 

https://ende.gr/%cf%87%ce%b1%ce%b9%cf%81%ce%b5%cf%84%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%80%cf%81%ce%bf%ce%ad%ce%b4%cf%81%ce%bf%cf%85-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%b5%ce%bd%ce%b4%ce%b5-%ce%bc%ce%b1%cf%81/