ΓΝΩΜ. ΟΛ.ΕΙΡ. ΠΕΙΡΑΙΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΕΠΟΠΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΔΙΟΡΙΣΜΟ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ

(Κατ’ άρθρο 14 παρ.4 ΚΟΔΚΔΚ)

Πειραιάς, 18/05/2017

Σύμφωνα με την διάταξη του εδ. α’ του άρθρ. 1634 ΑΚ ‹‹Συγχρόνως με το διορισμό του επιτρόπου το Δικαστήριο οφείλει να διορίσει και το εποπτικό συμβούλιο››. Από την διάταξη αυτή σαφώς συνάγεται ότι δεν νοείται η ύπαρξη εποπτικού συμβουλίου πριν τον διορισμό του επιτρόπου, καθώς ‹‹Σύμφωνα με την ΑΚ 1634 § 1 εδ. α', το δικαστήριο διορίζει το εποπτικό συμβούλιο μαζί με το διορισμό επιτρόπου›› (βλ. Παντελίδου σε Απ. Γεωργιάδη, «Σύντομη Ερμηνεία του Αστικού Κώδικα», Τόμος ΙΙ, εκδ. Π.Ν. Σάκκουλα, 2013, σελ. 1051). Πράγματι, ‹‹Το εποπτικό συμβούλιο διορίζεται με την ίδια δικαστική απόφαση με την οποία διορίζεται και ο επίτροπος (ΚΠολΔ 796 § 1)›› (...) Ο διορισμός του εποπτικού συμβουλίου γίνεται για όλο το χρόνο της διάρκειας της επιτροπείας›› (βλ. Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη ‹‹Οικογενειακό Δίκαιο››, εκδ. Σάκκουλα, 1998, Τόμος ΙΙ, σελ. 379). Τούτων δοθέντων, από τη σαφή διατύπωση του Νόμου δεν νοείται η ύπαρξη εποπτικού συμβουλίου σε χρόνο προγενέστερο του διορισμού του επιτρόπου. Στην ίδια κρίση άγεται κανείς και από την λογική ερμηνεία της ανωτέρω διάταξης, καθώς έργο του εποπτικού συμβουλίου είναι κατ' άρθρ. 1642 ΑΚ να εποπτεύει το σύνολο της δράσης του επιτρόπου. Στο πλαίσιο της εποπτείας, πέραν των ειδικών αρμοδιοτήτων του εποπτικού συμβουλίου περί έγκρισης της από μέρους του επιτρόπου παραγωγικής χρήσης των μετρητών χρημάτων που περιέρχονται στον ανήλικο (άρθρ. 1613 ΑΚ), λογοδοσίας του επιτρόπου ενώπιόν του (άρθρ. 1626 ΑΚ) κλπ, το εποπτικό συμβούλιο μπορεί να ζητά από τον επίτροπο πληροφορίες για την άσκηση της επιτροπείας, να τον συμβουλεύει και να τού δίνει οδηγίες της δράσης του αυτής (για όλα τα ανωτέρω, βλ. αναλυτικά σε Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, ό.π., σελ. 383-384). Επομένως, πριν τον διορισμό επιτρόπου, το εποπτικό συμβούλιο δεν έχει κανένα απολύτως αντικείμενο να εποπτεύσει· συνεπώς, είναι αδύνατον να υφίσταται ως μη έχον εκ του Νόμου καμία απολύτως αρμοδιότητα, καθώς αυτό είναι όργανο η ύπαρξη του οποίου δεν νοείται πριν τον διορισμό του επιτρόπου.

Περαιτέρω, η διάταξη του άρθρ. 1635 ΑΚ ορίζει τα όργανα που αναπληρώνουν το εποπτικό συμβούλιο, όπως και τα όργανα που ασκούν αρμοδιότητες εποπτικού συμβουλίου στις περιπτώσεις που δεν προβλέπεται από το Νόμο η συγκρότηση εποπτικού συμβουλίου. Σύμφωνα με την διάταξη αυτή ‹‹Όταν ως επίτροπος, προσωρινός ή οριστικός, ενεργεί η κοινωνική υπηρεσία, καθώς και όταν δεν προβλέπεται ή δεν συγκροτηθεί ακόμη εποπτικό συμβούλιο, τα έργα του εποπτικού συμβουλίου ασκεί ο ειρηνοδίκης. Το ίδιο ισχύει και όταν διορίζεται από το δικαστήριο ειδικός επίτροπος, σύμφωνα με τα άρθρα 1517 και 1521››. Η διάταξη αυτή, παραπέμποντας στο άρθρ. 1517 ΑΚ, καλείται σε εφαρμογή, μεταξύ άλλων περιπτώσεων, και όταν συγκρούονται τα συμφέροντα γονέων και τέκνων (όπως στην περίπτωση προσβολής της πατρότητας), καθώς στην περίπτωση αυτή διορίζεται μεν ειδικός επίτροπος από το Δικαστήριο, πλην όμως δεν προβλέπεται από το Νόμο η συγκρότηση εποπτικού συμβουλίου. Ωστόσο, και στις περιπτώσεις στις οποίες αναφέρεται η διάταξη του άρθρ. 1635 ΑΚ απαραίτητη προϋπόθεση για να αναλάβει το έργο του το μονομελές ή συλλογικό όργανο που, αναλόγως την υπόθεση, αναπληρώνει ή υποκαθιστά το εποπτικό συμβούλιο, είναι να έχει προηγουμένως διοριστεί επίτροπος, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση, το όργανο αυτό, για τους ίδιους ανωτέρω λόγους, δεν θα έχει αντικείμενο δραστηριότητας ούτε αντικείμενο δράσης του επιτρόπου να εποπτεύσει.

Σύμφωνα με τον Βαθρακοκοίλη (‹‹ΕΡΝΟΜΑΚ››) στην ερμηνεία του άρθρ. 1517 ΑΚ (σελ. 916 παρ. 11) αναφέρεται ότι ‹‹Για τον διορισμό ειδικού επιτρόπου απαιτείται γνωμοδότηση του εποπτικού συμβουλίου (1634 ΑΚ) γιατί διασφαλίζονται περισσότερο τα συμφέροντα του τέκνου, ή αν δεν έχει συγκροτηθεί αυτό, του ειρηνοδίκη, ο οποίος εκτελεί τα έργα του εποπτικού συμβουλίου (1635), του οποίου η γνωμοδότηση δεν είναι δεσμευτική, πλην όμως η έλλειψή της εμποδίζει τη συζήτηση της αίτησης και, γι’ αυτό, το δικαστήριο πρέπει να αναβάλει τη συζήτηση››. Ωστόσο, η άποψη αυτή παραβλέπει ως προς το μεν πρώτο σκέλος της, ότι στις περιπτώσεις του άρθρ. 1517 ΑΚ ουδόλως προβλέπεται από το νόμο η συγκρότηση εποπτικού συμβουλίου (βλ. και Πεδιαδίτη σε Καράκωστα ‹‹Αστικός Κώδικας Ερμηνεία - Σχόλια - Νομολογία››, Τόμος όγδοος, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, 2012, σελ. 810), ως προς το  δε δεύτερο σκέλος της, ότι το έργο του ειρηνοδίκη εκκινεί με τον διορισμό του ειδικού επιτρόπου και όχι πριν από τον διορισμό αυτόν, για τους λόγους που ανωτέρω εκτέθηκαν. Σημειώνεται ότι οι αποφάσεις στις οποίες παραπέμπει το ανωτέρω σύγγραμμα αφορούν σε περιπτώσεις όπου ο ήδη διορισθείς επίτροπος παρέλειψε να λάβει την γνώμη του εποπτικού συμβουλίου (βλ. ενδεικτικά παραπομπή στην ΑΠ 1179/89 ΕΕΝ 1990/410,  η οποία απέρριψε άσκηση εμπράγματης αγωγής από τον επίτροπο χωρίς να έχει προηγηθεί απόφαση του εποπτικού συμβουλίου.)

Συνεπώς, η άποψη αυτή, δεν βρίσκει έρεισμα σε νομική διάταξη καθώς επίτροπος και εποπτικό συμβούλιο (ή το όργανο που καλείται στην θέση του εποπτικού συμβουλίου, όπως ο Ειρηνοδίκης) συμβαδίζουν χρονικά, με αποτέλεσμα να μην νοείται ύπαρξη εποπτικού συμβουλίου ή οργάνου που το υποκαθιστά, όπως ο Ειρηνοδίκης στην περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων γονέων - τέκνων, πριν τον διορισμό επιτρόπου.

Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω το αίτημα για χορήγηση γνωμοδότησης από τον Ειρηνοδίκη, ως προς την καταλληλότητα προσώπου ενόψει του διορισμού του ως ειδικού επιτρόπου, το οποίο υποβάλλεται, προτού να έχει χωρήσει διορισμός (γενικού ή ειδικού, μόνιμου ή προσωρινού) επιτρόπου δυνάμει δικαστικής απόφασης πρέπει να απορρίπτεται ως μη νόμιμο.

Το παρόν κείμενο, αφού εκτυπώθηκε και αναγνώστηκε και ακολούθησε διαλογική συζήτηση, έγινε ομόφωνα δεκτό.

Πειραιάς, 19/05/2017

Ακριβές απόσπασμα Πρακτικών της από 19^ης-05-2017 Ολομέλειας του Ειρηνοδικείου Πειραιά