ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΧΩΡΙΣ ΟΞΥΓΟΝΟ

Του Κώστα Σαργιώτη, Εφέτη Αθήνας   

 

Με την πρόσφατη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α’ 90 με ημερομηνία 01.05.2020 και τιτλοφορείται «περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού

COVID-19 και την επάνοδο στην κοινωνική και οικονομική κανονικότητα» και δη με το άρθρο 34, το οποίο φέρει τον τίτλο «ζητήματα οργάνωσης δικαστηρίων», προβλέπεται ότι «Για τα χρονικά διαστήματα από την 1η έως και τις 15 Ιουλίου 2020 και από την 1η έως και τις 15 Σεπτεμβρίου 2020, κατά παρέκκλιση από των οριζομένων στις παρ. 1, 5, 6 και 7 του άρθρου 17 και των παρ. 1 και 7α του άρθρου 14 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ν. 1756/1988, Α’ 35), τα τμήματα εκάστου δικαστηρίου και ο τρόπος συγκρότησής τους, ο αριθμός των δικασίμων και των υποθέσεων κάθε μίας δικασίμου, καθώς και η κατανομή των υποθέσεων στα τμήματα ορίζονται με πράξη του οργάνου διοίκησης εκάστου δικαστηρίου, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των οριζομένων για τα θέματα αυτά στον Κανονισμό του». Με την ρύθμιση αυτή επιχειρείται να παρακαμφθεί η αρμοδιότητα των ολομελειών των δικαστηρίων να καθορίζουν ένα από τα ουσιαστικότερα ζητήματα των κανονισμών που οι ίδιες καταρτίζουν.

Υπάρχει όντως κάποιος λόγος που να σχετίζεται με την πανδημία και να επιβάλει ένα τέτοιο μέτρο; Είναι μήπως η ανάγκη να αποφευχθεί ο συνωστισμός μιας ολομέλειας και ο συνεπαγόμενος κίνδυνος μετάδοσης του ιού αυτό που επιβάλει το συγκεκριμένο μέτρο; Φοβάμαι πως όχι. Ολομέλειες στο Δικαστήρια θα γίνουν κατά το επόμενο χρονικό διάστημα (Μάιο ή Ιούνιο) έτσι και αλλιώς, αφού υπάρχουν θέματα που πρέπει να ρυθμιστούν (πχ συνθέσεις θερινών τμημάτων, καθορισμός ποινικών αποφάσεων που δεν είναι ανάγκη να καθαρογραφούν κατά το 142 παρ. 4 ΚΠΔ, κλπ). Υπάρχουν τρόποι να λάβουν χώρα ολομέλειες με τρόπο που να διασφαλίζεται η αναγκαία αποστασιοποίηση και η υγεία των συμμετεχόντων; Ασφαλώς και υπάρχει. Για παράδειγμα στο Εφετείο Αθηνών υπάρχει η αίθουσα τελετών όπου μπορεί να γίνει ολομέλεια χωρίς να είναι ο ένας δίπλα στον άλλο. Και σε κάθε Δικαστήριο μπορεί να εξευρεθεί κάποια λύση. Δυστυχώς η ρύθμιση αυτή φανερώνει μία αδικαιολόγητη δυσπιστία στην υπευθυνότητα και την ευθυκρισία των Δικαστικών λειτουργών. Και αυτό είναι τεράστιο λάθος. Οι Δικαστές επέδειξαν – και στην τωρινή κρίσιμη περίοδο – την υπευθυνότητά τους. Μέσα σε αντίξοες συνθήκες (έχοντας μικρά παιδιά που έπρεπε να τα διαχειριστούν στην καραντίνα, με προβλήματα υγείας οι ίδιοι ή οι δικοί τους κλπ) δούλεψαν σκληρά δημοσιεύοντας χιλιάδες αποφάσεις, αλλά και δικάζοντας όποια υπόθεση έπρεπε να δικαστεί σε πολύ δύσκολες υγειονομικά συνθήκες με κίνδυνο να εκτεθούν στον ιό.

Η δημοκρατία στο Δικαστικό σώμα δεν είναι απλά μία από τις δυνατές επιλογές. Είναι μονόδρομος για την ορθή λειτουργία της Δικαιοσύνης και την επιτέλεση του καθήκοντός της σε ένα κράτος δικαίου. Το να παραβιάζονται οι δημοκρατικές διαδικασίες οδηγεί πάντα, αργά ή γρήγορα, σε αποτελέσματα που κανένας από όσους την υπηρετούν (ανεξάρτητα θέσης ή αρμοδιότητας) δεν επιθυμεί. Μόνος δρόμος για τις Διοικήσεις των Δικαστηρίων να αποκαταστήσουν την δημοκρατική λειτουργία και τον σεβασμό στους ίδιους τους συναδέλφους τους, είναι να «επιστρέψουν» στις ολομέλειες την συγκεκριμένη αρμοδιότητα και να τις αφήσουν να αποφασίσουν αυτές για το πώς θα συγκροτηθούν τα τμήματα εκάστου δικαστηρίου, τον αριθμό των δικασίμων και των υποθέσεων κάθε μίας δικασίμου, καθώς και για την κατανομή των υποθέσεων στα τμήματα. Δικαιοσύνη χωρίς δημοκρατία και χωρίς εμπιστοσύνη στους Δικαστές είναι ένα άδειο κέλυφος, μια Δικαιοσύνη χωρίς οξυγόνο.