ΑΠ (ποιν) 476/2021: συνήγορος που διορίσθηκε στην προδικασία είναι αντίκλητος μέχρι περάτωσης της δίκης

 

 

 

 

 Απόφαση 476 / 2021    (ΣΤ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)

Αριθμός 476/2021

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ' Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γρηγόριο Κουτσοκώστα, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, (σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 18/2021 πράξη της Προέδρου του Αρείου Πάγου), Πηνελόπη Παρτσαλίδου - Κομνηνού, Μαριάνθη Παγουτέλη (σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 20/2021 πράξη της Προέδρου του Αρείου Πάγου), Μαρία Λεπενιώτη (σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 20/2021 πράξη της Προέδρου του Αρείου Πάγου) και Άννα Φωτοπούλου - Ιωάννου - Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.

Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημα του στις 16 Μαρτίου 2021, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ιωάννη Κωνσταντινόπουλου, (κωλυομένου του Εισαγγελέως) και του Γραμματέως Χαράλαμπου Αθανασίου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου L. M. του L., κρατουμένου στο Κατάστημα Κράτησης ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Αλέξανδρο - Ηλία Γκουλέτσο, για αναίρεση της υπ' αριθμ. 1908/2019 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης.
Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος, ζητάει την αναίρεση της αποφάσεως αυτής για τους λόγους που αναφέρονται στην από 28-12-2020 αίτησή του, που καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με αριθμό 73/2021.

Αφού άκουσε Τον Εισαγγελέα ο οποίος πρότεινε να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης και τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη από 28.12.2020 αίτηση του L. M. του L. και της E., για αναίρεση της 1908/2019 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα, περιέχει δε σαφείς και ορισμένους λόγους αναίρεσης και δη αυτούς της παράνομης απόρριψης της έφεσης ως ανυποστήρικτης, σχετικής ακυρότητας, αρνητικής υπέρβασης εξουσίας, έλλειψης ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, απόλυτης ακυρότητας [άρθρ.510 παρ.1 στοιχ. Η', Β', Θ', Δ' και Α' ΚΠΔ]. Επομένως, είναι παραδεκτή και πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω.
Από τις διατάξεις των άρθρων 500 εδ. γ', 501 παρ. 1 και 340 παρ. 3 του ΚΠΔ, προκύπτει ότι, αν ο εκκαλών, κατά τη συζήτηση της υπόθεσης δεν εμφανισθεί αυτοπροσώπως ή δια συνηγόρου, το κατ' έφεση δικάζον δικαστήριο οφείλει να εξετάσει, αν ο εκκαλών κλητεύθηκε νομίμως και εμπροθέσμως και σε περίπτωση που διαπιστώσει νομότυπη και εμπρόθεσμη, σύμφωνα με το άρθρο 166 παρ. 1 του ΚΠΔ, κλήτευση, απορρίπτει την έφεση, ως ανυποστήρικτη. Αν όμως ο εκκαλών δεν κλητευθεί καθόλου ή νομίμως και εμπροθέσμως κατά τα εκτεθέντα και δεν εμφανισθεί στο ακροατήριο του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, πρέπει το τελευταίο να κηρύξει απαράδεκτη τη συζήτηση της εφέσεως, αλλιώς, αν δηλαδή προχωρήσει και απορρίψει την έφεση ως ανυποστήρικτη, ιδρύεται ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η' του ΚΠΔ λόγος αναιρέσεως με τη μορφή της παράνομης απόρριψης της έφεσης. Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 154 παρ. 2 και 155 παρ. 1, 2 του ΚΠΔ., η επίδοση κλήσεως στον κατηγορούμενο, αν δεν βρεθεί στην κατοικία ο ενδιαφερόμενος ή ο σύνοικος ή οικιακή βοηθός ή θυρωρός, γίνεται με θυροκόλληση. Η επίδοση δε αυτή με θυροκόλληση είναι έγκυρη, μόνον όταν επακολουθεί νομότυπη κλήτευση και του τυχόν διορισθέντος αντικλήτου του κατηγορουμένου. Σε αυτήν την περίπτωση τα αποτελέσματα της επίδοσης αρχίζουν από την επίδοση στον αντίκλητο. Αν δεν γίνει νομότυπη επίδοση και στον αντίκλητο, η επίδοση στον εκκαλούντα μόνο δεν παράγει αποτελέσματα. Αντίθετα, δεν απαιτείται για το νομότυπο της κλητεύσεως του κατηγορουμένου η επίδοση στον τυχόν διορισθέντα αντίκλητο του, όταν η επίδοση της κλήσης δεν έγινε με θυροκόλληση, αλλά με έναν από τους τρόπους που ορίζονται περιοριστικά στην παρ. 1 του άρθρου 155 ΚΠΔ. Ο διορισμός αντικλήτου μπορεί να γίνει και με την απολογία του κατηγορουμένου και ισχύει μέχρι πέρατος της δίκης. Η μη τήρηση δε των πιο πάνω διατυπώσεων κατά την επίδοση, συνεπάγεται ακυρότητα αυτής, σύμφωνα με το άρθρο 154 παρ.2 ΚΠΔ (ΑΠ 1341/2015). Το στοιχείο αυτό (εγκυρότητα επίδοσης) συνιστά διαδικαστική προϋπόθεση και ερευνάται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο για την αξιολόγηση του παραδεκτού της έφεσης. Ο δε Άρειος Πάγος, όταν εξετάζει λόγο αναίρεσης για άκυρη επίδοση, παραδεκτά επισκοπεί το περιεχόμενο του σχετικού αποδεικτικού και των λοιπών σχετικών εγγράφων της δικογραφίας, προκειμένου να αξιολογήσει την εγκυρότητα της επίδοσης και τη βασιμότητα του λόγου αναίρεσης (ΑΠ 956/2015).
Στην προκειμένη υπόθεση, με την υπ' αριθμό 1061/2018 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, ο αναιρεσείων καταδικάστηκε για τις αξιόποινες πράξεις της απόπειρας ληστείας από κοινού από δράστες που είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους και για παράνομη οπλοφορία, με χρόνο τέλεσης τις 4.8.2013, σε ποινή κάθειρξης πέντε ετών για την πρώτη και σε ποινή φυλάκισης έξι μηνών για τη δεύτερη πράξη και συνολική ποινή κάθειρξης πέντε ετών και τριών μηνών. Κατά της ως άνω απόφασης ο αναιρεσείων άσκησε την υπ' αριθμ.491/2018 έφεσή του, προσδιορίστηκε δε δικάσιμος η 16.10.2019. Στην ως άνω έφεσή του δήλωσε ως διεύθυνση κατοικίας του την οδό ... στη ..., χωρίς να προβεί σε διορισμό αντικλήτου δικηγόρου κατά την άσκηση έφεσης. Από την προσβαλλόμενη 1908/17.10.2019 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης και τα πρακτικά της, προκύπτει ότι κατά τη συζήτηση της εφέσεώς του στις 17/10/2019 ο αναιρεσείων δεν εμφανίσθηκε στο ακροατήριο. Το ως άνω Δικαστήριο, αφού έκρινε ότι ο αναιρεσείων κλητεύθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα με θυροκόλληση, που έγινε ενώπιον αστυνομικού στην κατοικία που δήλωσε με την να έφεσή του, στη συνέχεια τον δίκασε σαν να ήταν παρών, διέταξε την πρόοδο της δίκης και απέρριψε την έφεσή του ως ανυποστήρικτη. Ο αναιρεσείων προβάλλει την αιτίαση με την κρινόμενη αίτηση, ότι ήταν παράνομη η απόρριψη της έφεσης, ως ανυποστήρικτης, καθόσον δεν έγινε νομότυπη κλήτευσή του. Ειδικότερα, επικαλείται ότι αν και ο ίδιος κλητεύθηκε στις 27.5.2019 με θυροκόλληση, κατ' άρθρο 155 παρ. 1 του προϊσχύσαντος ΚΠοινΔ, ως εκ του χρόνου επίδοσης, εντούτοις δεν αποδεικνύεται ότι η κλήση προς εμφάνιση στο ακροατήριο του ως άνω δευτεροβάθμιου Δικαστηρίου επιδόθηκε και σε έναν από τους διορισθέντες απ' αυτόν αντικλήτους, κατά την προδικασία με το από 15.2.2017 απολογητικό του υπόμνημα. Από τα διαδικαστικά έγγραφα της δίκης που επισκοπούνται, για την έρευνα του πρώτου λόγου αναιρέσεως, προκύπτουν τα παρακάτω: Από το από 27.5.2019 αποδεικτικό επίδοσης κλήσης στον ανειρεσείοντα , που συντάχθηκε από τον αστυφύλακα του Α.Τ. Νίκαιας Αττικής Ι. Σ., προκύπτει ότι αν και η κλήση για εμφάνιση αυτού στο δευτεροβάθμιο Δικαστήριο έγινε στις 27.5.2019, με θυροκόλληση, επειδή δεν βρέθηκε ο ίδιος στην κατοικία του, ούτε άλλο πρόσωπο από τα αναφερόμενα στο άρθρο 155 παρ.2 ΚΠοινΔ, δεν επιδόθηκε αντίγραφο της κλήσης και σ' έναν από τους νομότυπα διορισμένες αντικλήτους του. Ειδικότερα, ο αναιρεσείων κατά την απολογία του ενώπιον της ανακρίτριας του 2ου τακτικού τμήματος Θεσσαλονίκης κατέθεσε το από 15.2.2017 απολογητικό του υπόμνημα με το οποίο διόρισε ως αντικλήτους δικηγόρους, τη δικηγόρο Πειραιά, Δ. Σ. και το δικηγόρο Θεσσαλονίκης, Π. Γ., διορισμός για τον οποίο δεν προκύπτει ότι ανακλήθηκε. Πρέπει να σημειωθεί ότι από καμία διάταξη δεν συνάγεται ότι σε περίπτωση μη διορισμού αντικλήτου δικηγόρου κατά την άσκηση εφέσεως ότι παύει να ισχύει η ιδιότητα ως αντικλήτου του δικηγόρου που διορίσθηκε κατά την προδικασία.
Συνεπώς, διατηρείται και η υποχρέωση επίδοσης των ποινικών δικογράφων, που αφορούν τη συγκεκριμένη ποινική υπόθεση, και στον αντίκλητο, όπου αυτό προβλέπεται από τις προαναφερόμενες διατάξεις του ΚΠοινΔ. Επομένως, ήταν άκυρη η κλήτευση του αναιρεσείοντος με θυροκόλληση, χωρίς επίδοση αντιγράφου της κλήσης και σε ένα εκ των υπαρχόντων ως άνω αντικλήτων. Το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, συνεπώς, έπρεπε, αντί να απορρίψει την έφεση, ως ανυποστήρικτη, να κηρύξει απαράδεκτη τη συζήτηση αυτής. Έτσι, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης υπέπεσε στην πλημμέλεια της παράνομης απόρριψης της έφεσης ως ανυποστήρικτης, κατά παραδοχή του συναφούς πρώτου λόγου της αιτήσεως από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η' του ΚΠοινΔ. Κατ' ακολουθίαν τούτων και, εφόσον παρέλκει η εξέταση των υπόλοιπων λόγων, πρέπει να αναιρεθεί εξ ολοκλήρου η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, συγκροτούμενο από άλλους δικαστές , εκτός από εκείνους, που είχαν δικάσει προηγουμένως (άρθρο 519 Κ.Π.Δ.) το οποίο, αφού ερευνήσει το παραδεκτό της εφέσεως (δεδομένου του ότι ο Άρειος Πάγος δεν έχει τη δικαιοδοσία να κρίνει επί του παραδεκτού ή όχι αυτής-ΑΠ 255/2015, ΑΠ 325/2011, ΑΠ 526/2010, ΑΠ 214/2008) και αναλόγως προς τη σχετική κρίση του πρέπει είτε να απορρίψει και πάλι την έφεση, είτε να την κρίνει παραδεκτή και να προχωρήσει στην εκδίκαση της υπόθεσης.


ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Αναιρεί την υπ' αριθμό 1908/2019 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης.

Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση, στο ίδιο δικαστήριο, συγκροτούμενο από άλλους Δικαστές εκτός εκείνων που δίκασαν προηγουμένως.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 20 Απριλίου 2021.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, την 1η Ιουνίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΗΣ
Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ