Έλεγχος νομιμότητας του κυπριακού κουρέματος των καταθέσεων κατοίκων της αλλοδαπής, σύμφωνα με τις διακρατικές συμφωνίες για την αποφυγή διπλής φορολόγησης του κεφαλαίου, το κοινοτικό δίκαιο και τη διεθνώς αναγνωρισμένη νομιμότητα. Πρόβλεψη μέτρων για την αποφυγή και την κατάργηση της διπλής φορολογήσεως κουρεμένης κατάθεσης από το Κράτος κατοικίας (Κ), μέσω συστήματος συμψηφισμού ή απαλλαγής σε εθνικό επίπεδο ή σε επίπεδο ΕΕ.

* του  Αθανασίου Αλαμπάση δικηγόρου του ΔΣΑ

Περίληψη ανάλυσης

Η μετατροπή ποσοστού 37,5% των καταθέσεων της Τράπεζας Κύπρου που μετατράπηκε σε Μετοχές της ίδιας Τράπεζας (Τάξης Α) με τιμή μετατροπής 1 ευρώ ονομαστικής αξίας Μετοχής για κάθε 1 ευρώ, δεν αποτελεί ούτε «ειδικό» ούτε «εύλογης αξίας» αντάλλαγμα αλλά πρόκειται εμφανώς για άμεσο ονομαστικό ΦΟΡΟ που επιβλήθηκε στην περιουσία του φορολογούμενου καταθέτη κατοίκου της αλλοδαπής. Πρόκειται δηλαδή για  αναγκαστική παροχή (ΦΟΡΟ) που επιβλήθηκε στους ανασφάλιστους κατάθετες της Τράπεζας Κύπρου και Λαϊκής, βάσει των σχετικών δεσμεύσεων που ανέλαβε το Κυπριακό Δημόσιο έναντι των δανειστών του, για το λόγο ότι οι καταθέτες δεν ενήργησαν με επίγνωση, ούτε βεβαίως με τη θέλησή τους,  στα πλαίσια μιας συναλλαγής που διεξάγεται σε καθαρά εμπορική βάση, αφού αν οι καταθέτες  ενεργούσαν  με τη θέλησή τους και με πλήρη γνώση των συνθηκών αγοράς που προηγήθηκαν και μεσολάβησαν του κουρέματος, «ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΘΑ ΠΛΗΡΩΝΑΝ ΓΙΑ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΜΕΤΟΧΕΣ» [βλ. ΔΙΕΘΝΈΣ ΠΡΌΤΥΠΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΑΝΑΦΟΡΆΣ 2, κεφάλαιο «Συναλλαγές που επιμετρώνται με αναφορά στην εύλογη αξία των παραχωρηθέντων συμμετοχικών τίτλων»].

Απόλυτη απαγόρευση φορολόγησης των καταθέσεων (κούρεμα), απορρέουσα ευθέως από τις διακρατικές συμφωνίες για την αποφυγή διπλής φορολόγησης του κεφαλαίου, για τις καταθέσεις που τηρούν στις κυπριακές τράπεζες οι κάτοικοι των Κρατών Austria,  Belgium,  Bulgaria, Canada , China , πρώην Czechoslovakia, Germany, Hungary, India, Kuwait, Lebanon, Malta, Mauritius, Poland, Romania, Russia, Seychelles, South Africa, Yugoslavia (όλα τα πρώην ομόσπονδα κράτη) και Σερβία – Μαυροβούνιο. Τα παραπάνω Κράτη προνόησανγια την προστασία των πολιτών τους που τηρούν καταθέσεις στις τράπεζες εντός της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, με σύναψη διμερών συμβάσεων για την αποφυγή διπλής φορολογίας, με αυτούσια μεταφορά του άρθρου 22 του Κεφαλαίου IV (ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ) του  υποδείγματος της φορολογικής σύμβασης του ΟΟΣΑ από το οποίο προκύπτει ότι Η ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΕΙΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ (Κ). 

Απαγόρευση φορολόγησης των καταθέσεων (κούρεμα), απορρέουσα από την παράγραφο 4 του άρθρου 22 (Κεφάλαιο IV ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ) του υποδείγματος φορολογικής σύμβασης το οποίο έχει καταρτίσει ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), για τις καταθέσεις που τηρούν στις κυπριακές τράπεζες οι Κάτοικοι των Κρατών Armenia, Belarus, Czech, Denmark, Egypt, Estonia , Greece, Ireland, Italy, Moldavia, Quatar , San Marino, Singapore, Slovenia, Sweden, Syria, Thailand, United Arab Emirates, United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, United States of America , Κιργιστάν, Ουζμπεκιστάν, Ουκρανία, Τατζικιστάν και Αζερμπαϊτζάν.  Για τα  παραπάνω κράτη οι εν ισχύ διακρατικές συμφωνίες με την Κυπριακή Δημοκρατία περιορίζονται στην πρόβλεψη για την αποφυγή και την κατάργηση της διπλής φορολόγησης του εισοδήματος (ΟΧΙ όμως και  του κεφαλαίου της παρ. 4 του άρθρου 22 της πρότυπης σύμβασης του ΟΟΣΑ στην οποία εμπίπτουν και οι καταθέσεις που τηρούνται εντός της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας).

Απαγόρευση της διπλής φορολογήσεως της κουρεμένης κατάθεσης από το κράτος κατοικίας (Κ), απορρέουσα από τη διεθνή φορολογική πρακτική και τη διεθνώς αναγνωρισμένη νομιμότητα κατ εφαρμογή του άρθρου 23 B της πρότυπης συμβάσεως ΟΟΣΑ, σύμφωνα με το οποίο«το ποσό της πιστώσεως φόρου ισούται κατ’ αρχήν με το ποσό του καταβληθέντος στην αλλοδαπή φόρου». Ελλείψει θεσμοθετημένου Ευρωπαϊκού μηχανισμού απόκειται προσωρινά στις  εθνικές αρχές (ιδίως στα εθνικά φορολογικά δικαστήρια) η μείωση του εθνικού φόρου, με αφαίρεση του φόρου που έχει καταβληθεί στην αλλοδαπή κατόπιν κουρέματος που επιβλήθηκε στην κατάθεση (συμψηφισμός). Το εναλλακτικό σύστημα συνίσταται στον μηχανισμό της απαλλαγής, βάσει του οποίου, τα κατατεθειμένα σε τραπεζικό λογαριασμό που έχουν φορολογηθεί (κουρευτεί) σε τραπεζικό σύστημα στην αλλοδαπή, δεν φορολογούνται στη χώρα κατοικίας του φορολογουμένου.

Αν η πολιτική βούληση για την με κάθε τρόπο φορολόγηση των καταθέσεων είναι τόσο επιτακτική που δεν ανέχεται το δικαστικό έλεγχο της νομιμότητάς της, τότε ισχύουν δυο περιπτώσεις, εκ των οποίων Η ΜΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ως εξής: ΕΙΤΕ το κούρεμα των καταθέσεων είναι ΝΟΜΙΜΟ και άρα η παραχώρηση του δικαιώματος της φορολόγησης του κεφαλαίου των καταθέσεων δεν έχει αποκλειστικό χαρακτήρα και το εν λόγω κεφάλαιο μπορεί να φορολογείται στο Συμβαλλόμενο Κράτος του οποίου δεν είναι κάτοικος ο φορολογούμενος κατά την έννοια του Άρθρου 4, οπότε στην περίπτωση αυτή το Κράτος κατοικίας (Κ) οφείλει να παρέχει ελάφρυνση ώστε να αποφεύγεται η διπλή φορολογία [κατά τα άρθρα 23 Α και Β], ΕΙΤΕ το κούρεμα είναι ΠΑΡΑΝΟΜΟ διότι η παραχώρηση του δικαιώματος της φορολόγησης του κεφαλαίου των καταθέσεων έχει σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις αποκλειστικό χαρακτήρα και το εν λόγω κεφάλαιο δεν μπορεί να φορολογείται στο Συμβαλλόμενο Κράτος του οποίου δεν είναι κάτοικος ο φορολογούμενος κατά την έννοια του Άρθρου 4, οπότε στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να γίνει λόγος για ελάφρυνση που οφείλει να παρέχει το Κράτος κατοικίας (Κ).

Σε διαφορετική περίπτωση δημιουργείται νέος ΗΘΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ πολύ μεγαλύτερος από αυτόν της «ενάρετης οικονομικής διαχείρισης» που προβάλλεται με σθένος σήμερα… Πρόκειται για τον Ηθικό Κίνδυνο α) της διπλής φορολόγησης από το Κράτος κατοικίας (Κ) της κατάθεσης που κουρεύτηκε στην αλλοδαπή και β) του διπλού κουρέματος της ίδιας κατάθεσης για τη διάσωση χρηματοπιστωτικού τομέα άλλου κράτους, που τυχόν μεταφερθεί διατραπεζικά η κουρεμένη ήδη κατάθεση.

Αν για τα  κρίσιμα αυτά  θέματα δεν υπάρξει συνολική ρύθμιση με μια οδηγία– ή μια πολυμερή σύμβαση, ή μια ειδική για την ΕΕ έκδοση της πρότυπης φορολογικής σύμβασης σαν αυτή του ΟΟΣΑ, τότε μέλλεται να οδηγηθούμε σε πρωτόγνωρες καταστάσεις, με πρωτοφανή λεηλασία του ιδιωτικού πλούτου, όπουπερισσότερα του ενός Κράτη θα φορολογούν αμέσως ή εμμέσως την ίδια κατάθεση και τούτο με την πλήρη ανοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης…

Ως εκ τούτου επιτακτική είναι η ανάγκη λήψης μέτρων για την αποφυγή και την κατάργηση της διπλής φορολογήσεως της κουρεμένης κατάθεσης από το κράτος κατοικίας (Κ), μέσω συστήματος συμψηφισμού ήαπαλλαγής που θα εφαρμόζεται στο επίπεδο της ΕΕ, χρησιμοποιώντας τα κριτήρια κατανομής που ακολουθούνται στη διεθνή φορολογική πρακτική και στις διακρατικές συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας.

Επιτακτική επίσης είναι η ανάγκη για την έκδοση κοινοτικής νομοθετικής πράξης –και ιδίως μια οδηγία– ή μια πολυμερής σύμβαση, ή μια ειδική για την ΕΕ έκδοση της πρότυπης φορολογικής σύμβασης του ΟΟΣΑ, που θα εφαρμόζεται στο επίπεδο της ΕΕ, για την αποφυγή και την κατάργηση του διπλού κουρέματος της ίδιας κατάθεσης σε άλλο κράτος μέλος.

Επιτακτική είναι και η λήψη μέτρων (στο μεσοδιάστημα)από κάθε Κράτος ξεχωριστά για την προστασία των πολιτών του που τηρούν καταθέσεις στην αλλοδαπή, με τροποποίηση άλλως καταγγελία των εν ισχύ διακρατικών συμφωνιών για την αποφυγή διπλής φορολογίας που δεν περιέχουν αυτούσια μεταφορά του άρθρου 22 του Κεφαλαίου IV (ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ) του υποδείγματος της φορολογικής σύμβασης του ΟΟΣΑ,από το οποίο να προκύπτει ότι Η ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΕΙΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ (Κ). Οι περισσότερες εν ισχύ διακρατικές συμφωνίες  περιορίζονται στην πρόβλεψη για την αποφυγή και την κατάργηση της διπλής φορολόγησης του εισοδήματος (ΟΧΙ όμως και του κεφαλαίου της παρ. 4 του άρθρου 22 της πρότυπης σύμβασης του ΟΟΣΑ).

Η ιδιαιτερότητα της Κύπρου ως Κράτους μη μέλους του ΟΟΣΑ. Αδιανόητη νομικά, δίχως προηγούμενη τροποποίηση των διμερών και διεθνών συμβάσεων, η άγαρμπη επιβολή φορολόγησης καταθέσεων σε τραπεζικό σύστημα Κράτους μέλους του ΟΟΣΑ, καταθετών κατοίκων της αλλοδαπής και ιδίως κατοίκων άλλων κρατών μελών του ΟΟΣΑ.

Ολόκληρο το κείμενο της ανάλυσης θα το βρείτε εδώ

https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxkaWthc3Rpc3RoZXNpdGV8Z3g6NDhhNmQ1YjZmZDMyMTE2YQ