ΔΕΕ: αρχή της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 61/17

Λουξεμβούργο, 13 Ιουνίου 2017

Απόφαση στην υπόθεση C-591/15 The Queen, κατόπιν αιτήσεως της: The Gibraltar Betting and Gaming Association κατά Commissioners for Her Majesty's Revenue and Customs

Η αρχή της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, η οποία κατοχυρώνεται στο δίκαιο της Ένωσης, δεν ισχύει μεταξύ Γιβραλτάρ και Ηνωμένου Βασιλείου

Ειδικότερα, η παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις με έδρα το Γιβραλτάρ σε πρόσωπα εγκατεστημένα στο Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί, από πλευράς δικαίου της Ένωσης, κατάσταση της οποίας όλα τα στοιχεία εντοπίζονται στο εσωτερικό ενός και μόνον κράτους μέλους

Η Gibraltar Betting and Gaming Association («GBGA») είναι επαγγελματική ένωση με μέλη επιχειρήσεις οι οποίες έχουν, κατά βάση, την έδρα τους στο Γιβραλτάρ και παρέχουν υπηρεσίες εξ αποστάσεως τυχερών παιγνίων σε πελάτες στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες.

Το 2014, το Ηνωμένο Βασίλειο θέσπισε νέο φορολογικό καθεστώς για ορισμένους φόρους επί των τυχερών παιγνίων. Το νέο αυτό καθεστώς, στηριζόμενο στην αρχή του «τόπου κατανάλωσης», επιβάλλει στους παρόχους υπηρεσιών τέτοιων παιγνίων την υποχρέωση να καταβάλλουν φόρο για τις υπηρεσίες τυχερών παιγνίων τις οποίες παρέχουν εξ αποστάσεως σε παίκτες εγκατεστημένους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το προγενέστερο φορολογικό καθεστώς, το οποίο στηριζόταν στην αρχή του «τόπου της παροχής», προέβλεπε ότι μόνον όσοι πάροχοι υπηρεσιών είχαν την έδρα τους στο Ηνωμένο Βασίλειο φορολογούνταν εκεί επί των ακαθάριστων κερδών τους από τις υπηρεσίες που παρείχαν στους πελάτες τους ανά τον κόσμο.

Η GBGA αμφισβήτησε τη νομιμότητα του νέου αυτού φορολογικού καθεστώτος ενώπιον του High Court of Justice (England & Wales) (ανώτερο δικαστήριο, Αγγλία και Ουαλία, Ηνωμένο Βασίλειο), υποστηρίζοντας ότι είναι αντίθετο προς την αρχή της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, η οποία καθιερώνεται στο άρθρο 56 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η βρετανική φορολογική αρχή ισχυρίζεται, ως καθής η προσφυγή στην κύρια δίκη, ότι η GBGA δεν μπορεί να αντλήσει οποιοδήποτε δικαίωμα από την έννομη τάξη της Ένωσης, δεδομένου ότι η παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις με έδρα το Γιβραλτάρ σε πρόσωπα εγκατεστημένα στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν διέπεται από το δίκαιο της Ένωσης. Εν πάση περιπτώσει, το νέο φορολογικό καθεστώς δεν θα ήταν δυνατό να θεωρηθεί περιορισμός της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, από τη στιγμή που πρόκειται για φορολογικό μέτρο το οποίο εφαρμόζεται αδιακρίτως.

Το High Court of Justice ερωτά το Δικαστήριο αν πρέπει να γίνει δεκτό ότι, για τους σκοπούς της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, το Γιβραλτάρ και το Ηνωμένο Βασίλειο συνιστούν τμήμα ενός και μόνον κράτους μέλους ή αν, στο πλαίσιο αυτό, το Γιβραλτάρ έχει, από πλευράς δικαίου της Ένωσης, το συνταγματικό καθεστώς χωριστού από το Ηνωμένο Βασίλειο εδάφους, με αποτέλεσμα η παροχή υπηρεσιών μεταξύ του Γιβραλτάρ και του Ηνωμένου Βασιλείου να πρέπει να λογίζεται ως εμπορική συναλλαγή από ένα κράτος μέλος σε άλλο.

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει κατ' αρχάς ότι οι διατάξεις των Συνθηκών εφαρμόζονται στα ευρωπαϊκά εδάφη για των οποίων τις εξωτερικές σχέσεις υπεύθυνο είναι κάποιο κράτος μέλος. Το Γιβραλτάρ αποτελεί ευρωπαϊκό έδαφος για του οποίου τις εξωτερικές σχέσεις υπεύθυνο είναι ένα κράτος μέλος, συγκεκριμένα το Ηνωμένο Βασίλειο, οπότε το δίκαιο της Ένωσης έχει εφαρμογή στο Γιβραλτάρ.

Επιπλέον, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι το Γιβραλτάρ εξαιρείται, δυνάμει της Πράξης Προσχώρησης του 1972, από την εφαρμογή των πράξεων της Ένωσης σε ορισμένους τομείς του

δικαίου της Ένωσης. Εντούτοις, οι εξαιρέσεις αυτές δεν αφορούν την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Συνεπώς, το άρθρο 56 ΣΛΕΕ έχει εφαρμογή στο Γιβραλτάρ.

Εν συνεχεία, το Δικαστήριο σημειώνει ότι, σύμφωνα με τη νομολογία του, οι σχετικές με την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών διατάξεις της Συνθήκης δεν τυγχάνουν εφαρμογής στην περίπτωση καταστάσεως της οποίας όλα τα στοιχεία εντοπίζονται στο εσωτερικό ενός και μόνον κράτους μέλους.

Το Δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, από πλευράς δικαίου της Ένωσης, η παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις με έδρα το Γιβραλτάρ σε πρόσωπα εγκατεστημένα στο Ηνωμένο Βασίλειο συνιστά κατάσταση της οποίας όλα τα στοιχεία εντοπίζονται στο εσωτερικό ενός και μόνον κράτους μέλους.

Το Δικαστήριο επιβεβαιώνει ότι το Γιβραλτάρ δεν είναι τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου. Παρά ταύτα, διαπιστώνει ότι το γεγονός αυτό δεν είναι αποφασιστικής σημασίας κατά την εκτίμηση του ζητήματος αν δύο εδάφη πρέπει, για τους σκοπούς της εφαρμογής των διατάξεων περί των θεμελιωδών ελευθεριών, να εξομοιωθούν με ένα κράτος μέλος.

Κατά το Δικαστήριο, δεν υφίστανται στοιχεία βάσει των οποίων θα μπορούσε να γίνει δεκτό ότι οι σχέσεις μεταξύ του Γιβραλτάρ και του Ηνωμένου Βασιλείου είναι, υπό το πρίσμα του άρθρου 56 ΣΛΕΕ, παρόμοιες με τις σχέσεις μεταξύ δύο διαφορετικών κρατών μελών. Τυχόν αντίθετο συμπέρασμα θα αναιρούσε τον σύνδεσμο που το δίκαιο της Ένωσης αναγνωρίζει μεταξύ του εν λόγω εδάφους και του συγκεκριμένου κράτους μέλους. Πράγματι, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι το υπεύθυνο κράτος μέλος για τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις Συνθήκες, έναντι των λοιπών κρατών μελών, όσον αφορά την εφαρμογή και τη μεταφορά του δικαίου της Ένωσης στο Γιβραλτάρ.

Τέλος, το Δικαστήριο κρίνει ότι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει δεν θίγει ούτε τον σκοπό της διασφάλισης της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ούτε το καθεστώς του Γιβραλτάρ κατά το εθνικό συνταγματικό ή κατά το διεθνές δίκαιο. Υπογραμμίζει επ' αυτού ότι η ερμηνεία την οποία δίνει δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί ότι προσβάλλει το χωριστό και διακριτό καθεστώς του Γιβραλτάρ.

ΥΠΟΜΝΗΣΗ: Η προδικαστική παραπομπή παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, να υποβάλουν στο Δικαστήριο ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, κατά τον ίδιο τρόπο, τα άλλα εθνικά δικαστήρια που επιλαμβάνονται παρόμοιου προβλήματος.

Ανεπίσημο έγγραφο προοριζόμενο για τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA από την ημερομηνία

δημοσιεύσεώς της

Επικοινωνία: Estella Cigna-Αγγελίδη @ (+352) 4303 2582