Διάκριση εξουσιών και Δικαστική Ανεξαρτησία Η Δικαιοσύνη αποτελεί πυλώνα του Κράτους Δικαίου και όχι «μοχλό» οικονομικής ανάπτυξης Η από 14 Νοεμβρίου 2020 έκθεση Επιτροπής για τη Δικαιοσύνη

 

 

 

Κώστας Βουλγαρίδης, Εφέτης, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων

                                                                                    7-12-2020

 

 

Δημοσιεύθηκε προσφάτως η από 14 Νοεμβρίου 2020 Έκθεση Επιτροπής (υπό την Προεδρία του Καθηγητή Χρ. Πισσαρίδη) υπό τον τίτλο «Σχέδιο ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, Τελική έκθεση», στην οποία περιλαμβάνονται και εκτενείς προτάσεις για αλλαγές στη Δικαιοσύνη. Το σχέδιο της επιτροπής, κατά το μέρος αυτό, έχει ήδη εισαχθεί προς αποτίμηση στην επικείμενη συνεδρίαση του ΔΣ της Ενώσεως, που έχει προσδιορισθεί με τηλεδιάσκεψη για τις 12 Δεκεμβρίου. Στο σχέδιο αυτό αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Η ταχύτητα και ποιότητα στην απονομή δικαιοσύνης είναι καθοριστικός παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας αλλά και για την παροχή ίσων ευκαιριών στους πολίτες της. Στην τρέχουσα συγκυρία, η αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης είναι κομβική και για την απορρόφηση των πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς μεγάλο μέρος των πόρων αυτών συνδέονται με δημόσια έργα υποδομών, τα οποία πρέπει να πραγματοποιηθούν σε προκαθορισμένες προθεσμίες». (βλ. σελ. 65 της έκθεσης), ενώ, περαιτέρω, στις προτάσεις πολιτικής για τη Δικαιοσύνη και ειδικώς αναφορικά με την αξιολόγηση των Δικαστικών Λειτουργών προτείνεται μια σειρά κριτηρίων αξιολόγησης μεταξύ των οποίων ο μέσος χρόνος διεκπεραίωσης των υποθέσεων, το ποσοστό ανατροπής των αποφάσεων στον επόμενο βαθμό (!), ο βαθμός δυσκολίας των υποθέσεων, η συμμμετοχή σε επιμορφωτικά σεμινάρια, οι διοικητικές ικανότητες κ.α. με την παράθεση εν γένει δεικτών απόδοσης μέσω και της χρήσης της υπηρεσίας JustStat του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο σχετικό κείμενο.

Επί των ανωτέρω διαλαμβανόμενων στην ανωτέρω έκθεση και σε επίπεδο αρχής θα ήθελα να επισημάνω τα εξής:

Α) Η σύγχρονη με τα γεγονότα απονομή της Δικαιοσύνης συντελεί, αναμφισβήτητα, στη δημιουργία ενός σταθερού οικονομικού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό η ψηφιοποίηση και οι σύγχρονες μορφές τεχνολογίας στη Δικαιοσύνη, που προτείνονται, η δημιουργία ειδικών τμημάτων (ενέργειας κλπ.), που ήδη έχει θεσμοθετηθεί νομοθετικά υπό την απαραίτητη βέβαια προϋπόθεση της μη αποδυνάμωσης άλλων τμημάτων,  όπως και η ενίσχυση θεσμών εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών, μεταξύ των οποίων και ο θεσμός της Διαμεσολάβησης κινούνται, καταρχήν, προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, το να χαρακτηρίζεται συστηματικά η Δικαιοσύνη ως «μοχλός» οικονομικής ανάπτυξης ή ως συνιστώσα επενδύσεων υπό την έννοια και στο πλαίσιο αμιγώς τεχνοκρατικών αντιλήψεων για το θεσμό, αποτελεί αντίληψη, η οποία παραβλέπει και παρερμηνεύει το θεσμικό ρόλο των Δικαστικών Λειτουργών, δημιουργεί σύγχυση στην κοινή γνώμη, αλλά και ανασφάλεια στον πολίτη, για τον οποίο η Δικαιοσύνη αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο προστασίας. Η Δικαιοσύνη αποτελεί τον βασικό πυλώνα του Κράτους Δικαίου, που καλείται σύμφωνα με το Σύνταγμα να κρίνει ανάμεσα σε αντιτιθέμενα συμφέροντα και να διασφαλίσει τα ατομικά δικαιώματα, η προστασία των οποίων, σε πολλές περιπτώσεις, έρχεται αντιμέτωπη με την οικονομική ανάπτυξη

Β) Η πρόταση για την πρόβλεψη ενός ασφυκτικού, ουσιαστικά, πλαισίου αξιολόγησης των Δικαστικών Λειτουργών δεν λαμβάνει υπόψη της θεμελιώδεις αρχές, που διέπουν τη λειτουργία της Δικαιοσύνης. Η θεσμοθετημένη από το Σύνταγμα επιθεώρηση των Δικαστικών Λειτουργών λειτουργεί ως θεσμική εγγύηση της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας αυτών. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο είναι πλήρες και κάθε νομοθετική παρέμβαση, που θα δημιουργούσε ασφυκτικούς όρους αξιολόγησης και κατ΄ επέκταση καθεστώς πίεσης κατά την άσκηση του δικαιοδοτικού έργου θα ερχόταν σε ευθεία αντίθεση αφενός μεν με την αρχή της δικαστικής ανεξαρτησίας, αφετέρου, δε, με τη θεμελιώδη για το Κράτος Δικαίου αρχή της διάκρισης των εξουσιών.     

Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων πρέπει να οριοθετήσει σαφείς διαχωριστικές γραμμές απέναντι σε τέτοιου είδους προσεγγίσεις με αποκλειστικό γνώμονα τη διαφύλαξη της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των Δικαστικών Λειτουργών.

 

Κώστας Βουλγαρίδης, Εφέτης, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων