«Η σημασία της Ιδρυσης Κατεύθυνσης Ειρηνοδικών στην ΕΣΔΙ»

Ακριβής Ερμίδου ,Ειρηνοδίκη Αθηνών

Με τον ν. 4689/2020 «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών (ΕΕ) 2016/800, 2017/1371, 2017/541, 2016/1919, 2014/57/ΕΕ, κύρωση του Μνημονίου Διοικητικής Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, τροποποιήσεις του ν. 3663/2008 (Α’99) προς εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727 και άλλες διατάξεις»[1], θεσμοθετείται η προεισαγωγική εκπαίδευση και των Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών.

Ειδικότερα, με το άρθρο 74  του ν. 4689/2020  ιδρύεται Κατεύθυνση Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών , ενώ με τις διατάξεις 76 επ. ιδίου νόμου, με τις οποίες τροποποιούνται αναλόγως οι διατάξεις του ν. 3689/2008 (Α’ 164),προβλέπεται η τοποθέτηση Προέδρου Εφετών ως Διευθυντή Κατάρτισης και Επιμόρφωσης, η λειτουργία Συμβουλίου Σπουδών και Συμβουλίου Διδασκόντων. Ο εισαγωγικός διαγωνισμός προκυρήσσεται έως το τέλος Ιανουαρίου κάθε έτους. Στο διαγωνισμό γίνονται δεκτοί όσοι έχουν ή είχαν διετή άσκηση δικηγορίας ή είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος νομικού τμήματος, με μονοετή άσκηση δικηγορίας, ή είναι δικαστικοί υπάλληλοι με πτυχίο νομικού τμήματος νομικής σχολής και πενταετή υπηρεσία στη θέση αυτή, έχουν συμπληρώσει το εικοστό όγδοο (28^ο ) και δεν έχουν υπερβεί το τεσσαρακοστό πέμπτο (45^ο ) έτος της ηλικίας τους την 31η Δεκεμβρίου του έτους κατά το οποίο προκηρύσσεται ο διαγωνισμός, έχουν τα προσόντα, που ορίζονται στις παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 36, και δεν έχουν τα κωλύματα, που προβλέπονται στα άρθρα 37 και 38 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, όπως ισχύουν, για τον διορισμό τους ως δικαστικών λειτουργών. Η Επιτροπή Διαγωνισμού Ειρηνοδικών αποτελείται από έναν Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, έναν Αρεοπαγίτη, έναν Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, έναν Καθηγητή Τμήματος Νομικής από τη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή και έναν δικηγόρο με εικοσαετή τουλάχιστον δικηγορική υπηρεσία. Διορίζονται, επίσης, εξεταστές ξένων γλωσσών. Ο εισαγωγικός διαγωνισμός περιλαμβάνει δύο στάδια, προκριματικό και τελικό. Κατά το προκριματικό στάδιο οι υποψήφιοι εξετάζονται γραπτά σε θέματα γενικής παιδείας, αστικού δικαίου, εμπορικού δικαίου και πολιτικής δικονομίας και ποινικού δικαίου και ποινικής δικονομίας. Η βαθμολογική κλίμακα εκτείνεται από μηδέν (0) έως δεκαπέντε (15). Θεωρούνται επιτυχόντες στο προκριματικό στάδιο όσοι υποψήφιοι έλαβαν μέσο όρο βαθμολογίας στις γραπτές δοκιμασίες οκτώ (8 )και σε καμία κάτω από έξι (6), ενώ, ο τελικός βαθμός προσαυξάνεται κατά ένα δέκατο (1/10) της μονάδας για κάθε μεταπτυχιακό δίπλωμα σε συναφείς τομείς της νομικής επιστήμης και κατά τρία δέκατα (3/10) της μονάδας για διδακτορικό δίπλωμα Νομικού Τμήματος ημεδαπού ή αλλοδαπού πανεπιστημίου. Οι εκπαιδευόμενοι της κατεύθυνσης Ειρηνοδικών λαμβάνουν μηνιαίως αποδοχές ίσες με το ήμισυ των εκάστοτε συνολικών αποδοχών του παρέδρου πρωτοδικείου, όπως αυτές προσδιορίζονται με τον ν. 2521/1997. Η Κατάρτιση των εκπαιδευομένων Ειρηνοδικών είναι θεωρητική και πρακτική και η διάρκειά της είναι δεκαέξι (16) μήνες. Μετά την ολοκλήρωσή της διαμορφώνεται πίνακας αρχαιότητας, οι, δε, εκπαιδευόμενοι διορίζονται, εντός δύο (2) μηνών από τη σύνταξη του πίνακα σε θέσεις δόκιμων Ειρηνοδικών.

Με βάση τα ανωτέρω εξομοιώνονται, οι προϋποθέσεις συμμετοχής, ο τρόπος διενέργειας διαγωνισμού, οι προϋποθέσεις επιτυχίας, η φοίτηση, οι αποδοχές και ο διορισμός των Δικαστών στα πρωτοβάθμια Δικαστήρια και όλα τούτα  σύμφωνα με το σκοπό και τις επιταγές  του νομοθέτη  όπως   αυτές εκφράσθηκαν   απο το έτος  ακόμα 2008 με την πρόβλεψη τότε στο άρθρο 45 του ν. 3689/2008 της δυνατότητας ίδρυσης κατεύθυνσης Ειρηνοδικών στην ΕΣΔΙ. Είχε  δηλ.  γίνει  από νωρίς ακόμη αντιληπτή η ανάγκη της ανωτέρω εξομοίωσης  καθόσον  είχε εκλείψει και  η όποια τυχόν αμφισβήτηση για το ότι απαιτείτο  η τυπική αναβάθμιση των Ειρηνοδικών, αφού η ουσιαστική είχε γίνει στην πράξη. Ηδη σε επίπεδο ΚΠολΔ η διαδικασία ενώπιον των μονομελών δικαστικών σχηματισμών   της χώρας, του Ειρηνοδικείου και του  Μονομελούς Πρωτοδικείου, με το οποίο και η σύγκριση, είναι, κατά κανόνα[2], κοινή, στηρίζεται στην έγγραφη διεξαγωγή ως πρότυπο δίκης για τις υποθέσεις της τακτικής διαδικασίας και στην αμεσότητα και προφορικότητα στις περιουσιακές διαφορές και στις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας, με σύμπραξη Δικηγόρου και υποχρεωτική κατάθεση προτάσεων. Αντίθετα, όμως σε επίπεδο ΚΟΔΚΔΛ οι Ειρηνοδίκες εξακολουθούσαν να  αποτελούν ιδιαίτερο δικαστικό  κλάδο με διαφορετικά προσόντα και προϋποθέσεις διορισμού, (   κατ΄άρθρο 77 α και β ν. 1756/1988),   εντεινόμενη  όμως με τον τρόπο αυτό και διαινωνιζόμενη  η προβληματική κατάσταση του διαφορετικού αυτού τρόπου διορισμού   δικαστών ίδιου βαθμού.  Εξάλλου  και από την ιστορική προσέγγιση του θεσμού του Ειρηνοδικείου στην χώρα μας, όπως καταγράφεται στην πρόσφατη μελέτη «Τα Ειρηνοδικεία ως πρωτοβάθμια Δικαστήρια»[3],  προκύπτει ο διαχρονικά έντονος προβληματισμός του νομικού κόσμου  όσον αφορά   το  δυαδικό σύστημα  εισαγωγής στα πρωτοβάθμια δικαστήρια, λόγος για τον οποίο  μάλιστα  επιχειρήθηκε, με διάφορους τρόπους και  τουλάχιστον, 8 φορές σε διάστημα 95 ετών, από το 1904 έως το 1999[4],  η εξάλειψη  της παραδοξότητας αυτής,

Περαιτέρω και εν όψει της προβλεπόμενης 16μηνης  συνολικής φοίτησης  των  νέων εκπαιδευομένων  Ειρηνοδικών, ο  νομοθέτης , αντιμετώπισε  την ανάγκη κάλυψης των κενών οργανικών θέσεων  στα Ειρηνοδικεία,  που θα προκύψουν μέχρι τέλος του έτους  2021,  με την  διετή παράταση   της ισχύος  του Πίνακα Επιτυχόντων του Διαγωνισμού για την πρόσληψη δόκιμων Ειρηνοδικών Δ' τάξης, που δημοσιεύθηκε στις 9.2.2016 (Γ' 81),  έως την 31/12/ 2021 , μετά την παρέλευση  της οποίας  αυτός δεν νοείται υφιστάμενος, λόγω της   εκ βάθρων  ανωτέρω θεσμικής μεταβολής,   η ιδιαίτερη σπουδαιότητα της  οποίας είναι τόσο αυταπόδεικτη   ώστε  η όποια τυχόν απόπειρα – και με οποιονδήποτε τρόπο- αναχαίτισής της,   θα είναι όχι μόνο αδικαιολόγητη αλλά  και πλήρως ακατανόητη. 

---

[1] ΦΕΚ Α΄103/27.5.2020

[2] με εξαίρεση τις ειδικές διατάξεις της τακτικής διαδικασίας περί μικροδιαφορών, ενώπιον του Ειρηνοδικείου.

[3] διαθέσιμη στη διεύθυνση https://ende.gr/%CF%84%CE%B1-%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CF%89%CF%82-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B2%CE%AC%CE%B8%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%83/, με ημ. προσβ. 2.5.2020

[4] κατά μέσο όρο, δηλαδή, μία (1) φορά κάθε δώδεκα (12) έτη, διάστημα το οποίο είναι αρκετά μικρότερο, αν ληφθεί υπόψη και η σκοτεινή περίοδος της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου.