ΕΔΔΑ: Δημοσιογραφική κριτική σε δικαστές.

Δημοσιογραφική κριτική σε δικαστές. Η καταδίκη δημοσιογράφου σε αποζημίωση παραβίασε την ελευθερία της έκφρασης. Κριτήριο για το ύψος της αποζημίωσης ο βασικός μηνιαίος μισθός

 

ΑΠΟΦΑΣΗ

Tolmachev κατά Ρωσίας της 02.06.2020 (αρ. προσφ. 42182/11)
βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Δημοσιογραφική κριτική σε δικαστές και ελευθερία της έκφρασης. Οι επιδικαζόμενες αποζημιώσεις πρέπει να λαμβάνουν υπ΄όψιν την οικονομική κατάσταση του εναγομένου.
Ο προσφεύγων είναι δημοσιογράφος, ο οποίος επέκρινε μέσω τριών άρθρων του σε εφημερίδα και περιοδικό δικαστές για την συμπεριφορά τους και τους τρόπους που λειτουργούσαν. Για την μία δικαστίνα έγραψε ότι  έχοντας μια αντιδικία με τους ενοίκους της πολυκατοικίας της έχει ντροπιάσει τον εαυτό της σε ολόκληρη τη χώρα και ότι «είμαι πεπεισμένος ότι άτομα όπως ο κ…. η κα … δεν πρέπει να έχουν δικαστικές εξουσίες. Τις χρησιμοποιούν για το προσωπικό τους όφελος και αποτελούν ντροπή για τη ρωσική δικαστική εξουσία». Για άλλη δικαστίνα ανέγραψε  άρθρο με τίτλο  «Πως σχετίζεται η σκύλα με όλα αυτά;» που περιείχε και το εξής απόσπασμα «Η εμπειρία της πρώην δικαστίνας του Επαρχιακού Δικαστηρίου L., η κα. A., που εντοπίστηκε να δωροδοκείται, αποτελεί καθιερωμένη πρακτική μεταξύ των δικαστών εδώ και πολύ καιρό …».
Μετά από άσκηση αγωγών εναντίον του υποχρεώθηκε με δικαστικές αποφάσεις να καταβάλει σημαντικά ποσά αποζημίωσης λόγω των άρθρων του.
Διαμαρτυρόμενος για παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης, κατήγγειλε ότι στερήθηκε το δικαίωμα του να ξεσκεπάσει τη δικαστική διαφθορά.
Κατά το Στρασβούργο η λειτουργία του συστήματος δικαιοσύνης εμπίπτει  στο δημόσιο συμφέρον. Το ΕΔΔΑ υπενθύμισε ότι η προστασία του δικαστή από κάθε κριτική του Τύπου δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο που προάγει το κράτος δικαίου.
Στην υπό κρίση υπόθεση το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι τα εγχώρια Δικαστήρια δεν έλαβαν υπόψη   την ύπαρξη ζητήματος δημοσίου συμφέροντος ή δημόσιας ανησυχίας στα επίμαχα άρθρα ή τη συνάφεια των πληροφοριών σχετικά με τις φερόμενες ως διεφθαρμένες πρακτικές των δικαστών. Παραλείποντας οποιαδήποτε ανάλυση τέτοιων στοιχείων, τα εγχώρια δικαστήρια απέτυχαν να λάβουν υπόψη την ουσιώδη λειτουργία που εκπληρώνει ο Τύπος σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Επίσης έκρινε ότι το ποσό της επιδικασθείσας  αποζημίωσης έπρεπε να καθοριστεί με βάση τα εισοδήματα του προσφεύγοντος και την αρχή της αναλογικότητας. Έθεσε δε ως αντικειμενικό κριτήριο για το εισόδημα τον ελάχιστο θεσμοθετημένο μηνιαίο μισθό.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ) και επιδίκασε ποσό 27.450 ευρώ στον προσφεύγοντα για αποζημίωση και ηθική βλάβη.

ΣΧΟΛΙΟ – ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

Ενδιαφέρουσα η απόφαση αυτή για την ελευθερία έκφρασης των δημοσιογράφων, την κριτική των δικαστών  και για την επιδίκαση χρηματικών ικανοποιήσεων λόγω ηθικής βλάβης.
Το Στρασβούργο εντάσσει την κριτική στους δικαστές στα πλαίσια του κράτους δικαίου επισημαίνοντας ότι η  προστασία τους από τη δημοσιογραφική  κριτική δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο που προάγει το κράτος δικαίου. Κατά το ΕΔΔΑ οι δικαστές είναι ex officio  δημόσια πρόσωπα και  διαδραματίζουν  κεντρικό ρόλο σε μια δημοκρατική κοινωνία. Ένας  τέτοιος ρόλος δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά χωρίς ανοχή στη δημοσιογραφική κριτική.
Πολύ χρήσιμη και ενδιαφέρουσα η κρίση του ΕΔΔΑ για το ύψος των επιδικασθησομένων χρηματικών ικανοποιήσεων για ηθική βλάβη. Η  απόφαση που επιδικάζει ποσά αποζημίωσης πρέπει να λαμβάνει υπόψιν την οικονομική δυνατότητα του εναγομένου. Το Στρασβούργο εδώ  έλαβε ως αντικειμενικό κριτήριο για το ύψος της αποζημίωσης το θεσμοθετημένο ελάχιστο μηνιαίο μισθό του εθνικού κράτους. Μία εξέλιξη που βάζει φρένο στις μεγάλες και παράλογες αποζημιώσεις που δεν έχουν σχέση με τα πραγματικά εισοδήματα του καταδικασθέντος εναγομένου, ευθυγραμμιζόμενη με τη θεμελιώδη αρχή της αναλογικότητας.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΤΗΣ https://www.echrcaselaw.com ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΑΠΟΦΑΣΗ