ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ Της 6-2-2014 ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

Έχω την τιμή να υπηρετώ την δικαιοσύνη επί τριανταπέντε σχεδόν έτη , οκτώ χρόνια ως δικηγόρος και εικοσιπέντε ως δικαστής .

Η σημαντικότερη μνήμη που έχω όλη αυτή την μακρά περίοδο ,είναι η ανάδειξη κατά διαρκή τρόπο του προβλήματος της καθυστέρησης της απονομής της δικαιοσύνης και οι συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπισή του . Μέτρα που ελάχιστα απέδωσαν σε σχέση με τα αναμενόμενα . Η δικαιοσύνη στενάζει όλο και περισσότερο κάτω από το φόρτο που γεννά η ποσότητα και η ποικιλία των νέων δικαστικών διαφορών και διενέξεων . Η κοινωνία ευλόγως διαμαρτύρεται και οι αρμόδιοι για την λύση του προβλήματος μέχρι σήμερα αντιμετώπισαν , παρά τις φιλότιμες προσπάθειες και την καλή διάθεση , αμήχανα και αποσπασματικά το όλο ζήτημα .

Θα ήθελα με την παρέμβασή μου , να σας εκθέσω με συνοπτικό τρόπο κάποιες σκέψεις , οι οποίες αφού τύχουν της αναγκαίας περαιτέρω νομοτεχνικής επεξεργασίας , θα μπορούσαν ίσως να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος .

Έχοντας δικάσει χιλιάδες υποθέσεις, αρμοδιότητας μονομελούς πρωτοδικείου και ιδιαίτερα ασφαλιστικών μέτρων και ειδικών διαδικασιών , σας λέγω ειλικρινά , ήμουν έτοιμος , όπως είμαι βέβαιος και για τους περισσότερους συναδέλφους δικαστές  και αισθανόμουν ώριμος σε πολλές περιπτώσεις για την έκδοση απόφασης μετά το πέρας της συζήτησης της υπόθεσης , δηλαδή επί της έδρας , βέβαια υπό τις αυτονόητες δικονομικές προσαρμογές ( λ.χ. προκατάθεση προτάσεων και αποδεικτικών μέσων ) . Οι αιτιολογίες της απόφασης που θα ακολουθήσουν σε εύλογο και όχι συμπιεστικό για το δικαστή χρόνο θα πρέπει να είναι, κατόπιν  νομοθετικής προβλέψεως, συνοπτικές . Και γενικότερα είναι ανάγκη  με την κατάλληλη συνταγματική τροποποίηση να κατευθυνθούμε πλέον από το επίπεδο των πλήρων αιτιολογιών στο επίπεδο των συνοπτικών αιτιολογιών για το σύνολο των δικαστικών υποθέσεων, αστικών και ποινικών .  Αντ΄αυτού όμως , όπως όλοι γνωρίζετε , λόγω των παρεμβαλλομένων σταδίων στην εξέλιξη μιας δίκης , η απόφαση εκδίδεται μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα από τη συζήτηση της υπόθεσης και άχρηστο κόπο στον οποίο έχει υποβληθεί , στις περισσότερες των περιπτώσεων, ο δικαστής .

Από την εμπειρία μου ως εφέτης πολλές φορές έχω διερωτηθεί γιατί σε εκείνες τις περιπτώσεις , κατά τις οποίες το εφετείο συμφωνεί με την  νομική και πραγματική λύση που έχει δώσει το πρωτοβάθμιο δικαστήριο , θα πρέπει ο εφέτης , απορρίπτοντας την έφεση , να επαναλάβει και να ξαναγράψει αιτιολογίες που ήδη έχουν γίνει δεκτές με την πρωτόδικη; Δεν είναι χαμένος χρόνος και κόπος ; Δεν θα αρκούσε για την πληρότητα των αιτιολογιών μιας τέτοιας απόφασης να γίνεται αναφορά και παραπομπή στις αιτιολογίες της εκκαλουμένης , όπως ακριβώς έχει γίνει αποδεκτό και με γενικευμένο τρόπο εφαρμόζεται στην ποινική διαδικασία , στα βουλεύματα , όταν το συμβούλιο συμφωνεί με την εισαγγελική πρόταση και παραπέμπει , προς αποφυγή επαναλήψεων , στις σκέψεις της; όταν μάλιστα στην ως άνω διαδικασία ,δηλαδή στην ποινική ,τα διακυβευόμενα αγαθά ,  προσωπική ελευθερία και τιμή είναι πολύ υψηλότερα στην κλίμακα των κοινωνικών αξιών από αυτά της πολιτικής δίκης ; Άλλωστε όπως ήδη μας εξέθεσαν η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Πρωτοδικείου Αθηνών κα Τσάμη και ο καθηγητής της νομικής σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών κος Νικολόπουλος ,στην Γαλλία τα ως άνω ισχύουν προ πολλού  και πιστεύω ότι μπορούν πάραυτα να ισχύσουν και στην Χώρα μας , καθότι κατ΄ουδένα τρόπο , κατά τη γνώμη μου , θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι υπάρχει εν προκειμένω , συνταγματικό κώλυμα .

Μία ιδέα που επίσης έπρεπε να τύχει της προσοχής και επαναλαμβάνω και τονίζω σε κάθε περίπτωση , μετά από πολύπλευρη προσέγγιση και μελέτη , είναι το ενδεχόμενο της έκδοσης αναιτιολόγητης απόφασης , υπό την αυτονόητη και ελαχίστη προϋπόθεση ότι όλα τα διάδικα μέρη θα συμφωνούν εκ των προτέρων στην έκδοση αυτού του είδους της απόφασης .

Τι σημαίνει λοιπόν η παρατηρούμενη σήμερα καθυστέρηση ; Σημαίνει μία προσήλωση σε πρακτικές που συμπληρώνουν σε λίγο καιρό 200 χρόνια νομικού βίου , σημαίνει επίσης μία εμμονή σε γραφειοκρατικές διαδικασίες και τυπικότητες που έχουν ως αποτέλεσμα το μεγάλο πρόβλημα που βιώνουμε , δηλαδή τις χαμένες εργατοώρες από δικαστές , δικηγόρους και  δικαστικούς υπαλλήλους  , αναχαίτιση της ταχύτητας των οικονομικών , εμπορικών και άλλων συναλλαγών και δοκιμασία των αντοχών του πολίτη ,απέναντι σε αυτή την κρατική δυσλειτουργία .

                Τα ενδεικνυόμενα μέτρα θα τα λάβει βεβαίως η νομοθετική εξουσία και αφού μελετήσει επισταμένως όλες τις παραμέτρους του ζητήματος μετά από διαβούλευση με όλους , όπως πιστεύω , τους αρμόδιους φορείς και εννοώ τις δικαστικές ενώσεις , τους δικηγορικούς συλλόγους και λοιπά .

Θα έλεγα όμως ότι και με το σημερινό δικονομικό καθεστώς μπορούμε και εμείς οι δικαστές να συμβάλλουμε στη λύση του ζητήματος , απλοποιώντας τουλάχιστον τη δομή των αποφάσεών μας , κατεύθυνση που έχουν αναδείξει εδώ και καιρό με άρθρα τους στα δικαστικά νέα, οι συνάδελφοι Βαρβάρα Πάπαρη και Ιωάννης Παπαϊωάννου , ο οποίος και σήμερα κινήθηκε ως προς την ίδια κατεύθυνση ,με εμπεριστατωμένη άποψη .

Οι ανωτέρω αναφορές , όπως είναι αυτονόητο , είναι ενδεικτικές και οι ιδέες και συζητήσεις που μπορούν να γίνουν προς μία ουσιαστική , επιτέλους , κατεύθυνση επιτάχυνσης της δικαιοσύνης  είναι πολλές και φυσικά  καλοδεχούμενες από οποιονδήποτε φορέα και αν προέρχονται . Γιαυτό θα πρέπει να τύχουν σε άλλα επίπεδα ,επισταμένης μελέτης , επεξεργασίας και φυσικά των αναγκαίων διαβουλεύσεων .

 Στα πλαίσια μιας ημερίδας , όπως η σημερινή , αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι αυτά τα λίγα είχα να σας πω . Ευχαριστώ πολύ που με ακούσατε .

                                                                               

                                                                                                Νίκος Χρ. Σαλάτας

                                                                                                Εφέτης Αθηνών