Η ποινή που δεν εκτελείται

Παναγιώτης Λυμπερόπουλος

Εφέτης Α΄Αντιπρόεδρος Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων

Μια από τις βασικές αρχές του ποινικού δικαίου είναι ότι η κατάγνωση της ποινής στον κατηγορούμενο, που κηρύχθηκε ένοχος, πρέπει να στοχεύει στη γενική και ειδική πρόληψη. Η πρώτη αφορά στον σχηματισμό αίσθησης στον γενικό πληθυσμό για τιμωρία της παραβατικότητας. Η δεύτερη αφορά στο συνετισμό του δράστη και στον αποκλεισμό του  ενδεχόμενου της υποτροπής του στην εγκληματική δράση.

Στο νομικό μας πολιτισμό ο δικαστής έχει αποκλειστικά το καθήκον να εξατομικεύσει  με την δικαιοδοτική του κρίση την κάθε μεμονωμένη παραβατική συμπεριφορά και να καθορίσει την κατάλληλη ποινή ,που θα επιβληθεί στον κατηγορούμενο, που κηρύχθηκε ένοχος. Το ύψος της προσδιορίζεται από πολλά κριτήρια, όπως πχ οι συνέπειες που έχει προκαλέσει το αδίκημα, ενώ μπορεί να μειωθεί με την αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων υπό προϋποθέσεις .

Τις τελευταίες ημέρες προκάλεσε αίσθηση δικαστική απόφαση, που έκανε δεκτό το αίτημα καταδικασθέντος σε υπόθεση ευρύτερου ενδιαφέροντος , να υπαχθεί στις ευνοϊκές ρυθμίσεις του άρθρου 110^Α του ΠΚ , όπως αυτό τροποποιήθηκε και ισχύει με το ν. 4322/2015 , γνωστό δημοσιογραφικά και ως «νόμο Παρασκευόπουλου».  

Είναι εύλογη η απορία των πολιτών για το αν οι δικαστες «έκαναν σωστά την δουλειά τους».  Για τους νομικούς είναι ξεκάθαρο ότι η αρμοδιότητα του δικαστή σύμφωνα με την πρόσφατη αυτή νομοθετική ρύθμιση είναι απλώς διαπιστωτική στην συγκεκριμένη υπόθεση: Αν ο καταδικασθείς πληροί τις δύο προϋποθέσεις που απαιτεί ο νόμος (έκτιση του 1/5 της ποινής με ευεργετικό υπολογισμό και ποσοστο αναπηρίας άνω του 67% βεβαιωμένο από το ΚΕ.ΠΑ. ) τότε υπάγεται στο ευεργέτημα της υφ όρον απόλυσης. Όσο και να διαφωνεί ο δικαστής με την δικαιοπολιτική κατεύθυνση του νομου, είναι υποχρεωμένος να τον ακολουθήσει. Συνεπώς, οι δικαστές κατά νόμον έπραξαν . Έπραξαν τόσο όσο ο νομοθέτης τους επέτρεψε. Οι διαμαρτυρόμενοι ας στρέψουν το βλέμμα στο νομοθέτη για την αστοχία του να προστατέψει το νομικο μας πολιτισμό και σε τελική ανάλυση την ίδια την κοινωνία αντικαθιστώντας τη γενική και ειδική πρόληψη με την οιονεί ατιμωρησία. Η αντοχή της δικαιολογίας περί αποσυμφόρησης των φυλακών δοκιμάζεται όταν  ταυτόχρονα ματαιώνεται η λειτουργία ενός ποινικού συστήματος και ενοχοποιούνται ανθρωπιστικές αντιλήψεις.

            Ένας ακόμα προβληματισμός γεννιέται με αφορμή τα όσα πλέον συνειδητοποιούμε γύρω από τη νομοθέτηση αυτή:  Συνιστά παραβίαση της συνταγματικής αρχής της διάκρισης των Λειτουργιών η πρωτοβουλία του νομοθέτη να στρεβλώσει την δικαστική κρίση, που αυθεντικά εκφράστηκε με την κατάγνωση της ποινής;

Το ερώτημα ακόμα και αν θεωρηθεί ρητορικό έχει την πρόθεση να προβληματίσει .