ΔΕΕ: δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο ένοπλης συρράξεως

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 

 ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ.29/17

Λουξεμβούργο, 14 Μαρτίου 2017

Απόφαση στην υπόθεση C-158/14 A κ.λπ. κατά Minister van Buitenlandse Zaken

Οι δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο ένοπλης συρράξεως κατά την έννοια του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου μπορούν να συνιστούν

«τρομοκρατικές πράξεις»

Το γεγονός ότι οι ενέργειες της οργανώσεως «Τίγρεις για την απελευθέρωση του Ταμίλ Ιλάμ» είναι δυνατό να συνιστούν δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων δεν επηρεάζει το κύρος των πράξεων της Ένωσης αναφορικά με την καταχώριση της οργανώσεως αυτής στον κατάλογο

σχετικά με τη δέσμευση κεφαλαίων

Κατά τις ολλανδικές αρχές, οι A, B, C και D συγκέντρωναν κεφάλαια για την οργάνωση «Liberation Tigers of Tamil Eelam» (Τίγρεις για την απελευθέρωση του Ταμίλ Ιλάμ, LTTE), μια οντότητα που είχε κηρύξει εμφύλιο πόλεμο κατά της Κυβερνήσεως της Σρι Λάνκα, με σκοπό τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους στο βόρειο και ανατολικό τμήμα της Σρι Λάνκα για τον λαό των Ταμίλ, και η οποία έχει χαρακτηριστεί ως «τρομοκρατική» από την Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και 10 περίπου χρόνια.

Κατά τα προβλεπόμενα στην ολλανδική νομοθεσία για την εφαρμογή του ψηφίσματος 1373 (2001) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, οι ολλανδικές αρχές συμπεριέλαβαν τους A, B, C και D μεταξύ των προσώπων σε βάρος των οποίων επιβάλλονται περιοριστικά μέτρα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Κατόπιν του ως άνω χαρακτηρισμού οι πόροι που ανήκαν σε αυτούς δεσμεύθηκαν. Στο πλαίσιο αυτό, οι ολλανδικές αρχές θεώρησαν την LTTE ως τρομοκρατική ομάδα. Το συμπέρασμα αυτό στηριζόταν σε έναν εκτελεστικό κανονισμό του Συμβουλίου του 2010 ο οποίος διατηρούσε την LTTE σε ένα κατάλογο ομάδων που εμπλέκονται σε τρομοκρατικές πράξεις και υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα¹.

Στο πλαίσιο της προσφυγής τους ενώπιον των ολλανδικών δικαστηρίων οι A, B, C και D υποστήριξαν ότι ο εν λόγω κανονισμός είναι ανίσχυρος για τον λόγο ότι οι δραστηριότητες της L^E δεν συνιστούσαν τρομοκρατικές πράξεις. Κατά την άποψή τους, η L^E ήταν μη κρατική ένοπλη δύναμη εμπλεκόμενη σε μη διεθνή ένοπλη σύρραξη στη Σρι Λάνκα. Ως εκ τούτου, οι δραστηριότητές της διέπονταν αποκλειστικά από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και όχι από τους κανόνες της Ένωσης και τους διεθνείς κανόνες για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Επομένως, η Ευρωπαϊκή Ένωση εσφαλμένα αντιμετώπισε τις επιθέσεις και απαγωγές στις οποίες η LTTE προέβη μεταξύ των ετών 2005 και 2009 ως «τρομοκρατικές πράξεις» που δικαιολογούσαν την καταχώρισή της σε έναν κατάλογο της Ένωσης σχετικά με ομάδες εμπλεκόμενες σε τρομοκρατικές πράξεις.

Επιληφθέν σε τελευταίο βαθμό, το Raad van State (Συμβούλιο Επικρατείας των Κάτω Χωρών) ζητεί από το Δικαστήριο διευκρινίσεις σχετικά, μεταξύ άλλων, με τον ορισμό των «τρομοκρατικών πράξεων». Ειδικότερα, ζητεί να πληροφορηθεί εάν ενδεχόμενες ανακολουθίες μεταξύ του ορισμού αυτού κατά το δίκαιο της Ένωσης και κατά το διεθνές δίκαιο μπορούν να επηρεάσουν το κύρος του εν λόγω εκτελεστικού κανονισμού. Συγκεκριμένα, κατά το Raad van State, υφίσταται διεθνής συναίνεση όσον αφορά το γεγονός ότι οι δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο
ένοπλης συρράξεως κατά την έννοια του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου δεν πρέπει να θεωρούνται ως τρομοκρατικές δραστηριότητες.

Με τη σημερινή του απόφαση, το Δικαστήριο αναφέρεται καταρχάς στη νομολογία κατά την οποία κανονισμός ο οποίος επιβάλλει περιοριστικά μέτρα πρέπει να ερμηνεύεται υπό το πρίσμα του ιστορικού πλαισίου.

Οι επίμαχες πράξεις της Ένωσης ^[2] έχουν ως αντικείμενο την εφαρμογή του ψηφίσματος 1373 (2001) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, που εκδόθηκε κατόπιν των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Οι πράξεις αυτές στοχεύουν πρωτίστως στην πρόληψη των πράξεων τρομοκρατίας, δια της επιβολής μέτρων δεσμεύσεως κεφαλαίων με σκοπό, ιδίως, την παρεμπόδιση της χρηματοδότησης προσώπων ή οντοτήτων που ενδέχεται να προβούν σε πράξεις τρομοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, ο προσδιορισμός των προσώπων και οντοτήτων που πρέπει να περιληφθούν στον κατάλογο δεν συνιστά κύρωση, αλλά προληπτικό μέτρο.

Εξάλλου, το Δικαστήριο εκτιμά ότι το διεθνές εθιμικό δίκαιο δεν αποκλείει το ενδεχόμενο οι δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο ένοπλης συρράξεως να συνιστούν «τρομοκρατικές πράξεις». Συναφώς, υπογραμμίζει ότι το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο επιδιώκει σκοπούς διαφορετικούς από εκείνους του δικαίου της Ένωσης.

Επιπλέον, μολονότι ορισμένες από τις διεθνείς συμβάσεις στις οποίες αναφέρεται το Raad van State εξαιρούν από το πεδίο εφαρμογής τους τις δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο ένοπλης συρράξεως κατά την έννοια του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, εντούτοις δεν απαγορεύουν στα συμβαλλόμενα κράτη να χαρακτηρίζουν ως «τρομοκρατικές πράξεις» ορισμένες από τις δραστηριότητες αυτές ή να προλαμβάνουν την τέλεση τέτοιων πράξεων.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο ένοπλης συρράξεως κατά την έννοια του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου μπορούν να συνιστούν «τρομοκρατικές πράξεις» κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης.

ΥΠΟΜΝΗΣΗ: Η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Ανεπίσημο έγγραφο προοριζόμενο για τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA από την ημερομηνία

δημοσιεύσεώς της

Επικοινωνία: Estella Cigna-Αγγελίδη @ (+352) 4303 2582

Στιγμιότυπα από τη δημοσίευση της αποφάσεως διατίθενται από το «<Europe by Satellite» ^(+32) 2 2964106

¹ Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 610/2010 του Συμβουλίου, της 12ης Ιουλίου 2010, σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου

² Κοινή θέση 2001/931/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 27ης Δεκεμβρίου 2001, για την εφαρμογή ειδικών μέτρων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (ΕΕ 2001, L 344, σ. 93), καθώς και του κανονισμού (ΕΚ) 2580/2001 του Συμβουλίου, της 27ης Δεκεμβρίου 2001, για τη λήψη ειδικών περιοριστικών μέτρων κατά ορισμένων προσώπων και οντοτήτων με σκοπό την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (ΕΕ 2001, L 344, σ. 70, και διορθωτικό ΕΕ 2010, L 52, σ. 58).

---

[2] παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΚ) 2580/2001 και για την κατάργηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 1285/2009 (ΕΕ 2010, L 178, σ. 1).