Ανεφάρμοστο το νομοσχέδιο για δίκες-εξπρές

Της Ιωαννας Mανδρου
Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για δίκες - εξπρές για κυβερνητικούς αξιωματούχους και κρατικά στελέχη κινδυνεύει να περιληφθεί στους νόμους εκείνους που ψηφίζονται, αλλά μένουν «στα χαρτιά». Οι εισαγγελείς και οι δικαστές χαρακτηρίζουν, πριν από την ψήφισή του, το εν λόγω νομοσχέδιο παντελώς ανεφάρμοστο, μιλώντας για νομοθέτημα από τη φύση του «θνησιγενές».

Το νομοσχέδιο βρίσκεται στο στάδιο της ψήφισής του από τη Βουλή. Ωστόσο, οι ρυθμίσεις που προτείνονται από την κυβέρνηση θεωρείται από το σύνολο των εισαγγελέων, των δικαστών, αλλά και από έγκριτους νομικούς, ότι όχι μόνον δεν θα μπορέσουν να εφαρμοστούν, αλλά, αντιθέτως, θα οδηγήσουν σε ατιμωρησία τους εμπλεκομένους.
Η Ενωση των Εισαγγελέων Ελλάδας, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το νομοσχέδιο, επέκρινε τις ρυθμίσεις, αξιολογώντας την πρακτική μιας δικαστικής έρευνας και μιλώντας ευθέως για «διατάξεις που θα περιέλθουν σε αχρησία», για άλλες που χαρακτηρίζονται «αποσπασματικές» και άλλες που θεωρούνται ευθέως αντισυνταγματικές.
Ο προβληματισμός ότι το νομοθέτημα αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί είναι διάχυτος στον χώρο της Δικαιοσύνης, όπου εκκρεμούν δεκάδες υποθέσεις για διαχείριση δημόσιου χρήματος και ελάχιστες, μόνον δύο, που αφορούν πολιτικούς, όπως εκείνες για τον Τάσο Μαντέλη και τον Ακη Τσοχατζόπουλο. Υποθέσεις για τις οποίες είναι αμφίβολο αν μπορούν να εφαρμοστούν οι νέες ρυθμίσεις, μια και νομικοί επισημαίνουν πως αναδρομική ισχύ οι συγκεκριμένες διατάξεις δεν μπορούν να έχουν.

Η προθεσμία

Επικρίσεις για το νομοθέτημα διατυπώνονται και από έγκριτους νομικούς, που μιλούν για διατάξεις πρόχειρες και ανεφάρμοστες. Ο καθηγητής του Ποινικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας κ. Ηλίας Αναγνωστόπουλος κάνει λόγο «για σχιζοφρενική νομοθετική πολιτική» και επισημαίνει πως είναι πρακτικά αδύνατο και επικίνδυνο για την ουσία των ερευνών το να προβλέπεται πως μια έρευνα για σοβαρή υπόθεση θα τελειώνει υποχρεωτικά σε δύο μήνες, όταν ένα αίτημα για δικαστική συνδρομή μπορεί να κρατήσει καιρό ή η αναζήτηση οικονομικών δεδομένων από έρευνες του ΣΔΟΕ και άλλων αρχών απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα για να ολοκληρωθεί.
Υποθέσεις, όπως τα υποβρύχια ή τα στημένα ματς χρειάστηκαν πραγματικό χρόνο πολλών μηνών για να «δεθούν» και προηγήθηκαν πολύμηνες ουσιαστικές έρευνες, ενώ για δεκάδες άλλες υποθέσεις οι δικαστικές αρχές, που επιχειρούν χωρίς βοήθεια και μέσα –χωρίς ειδικούς και εμπειρογνώμονες–, ακόμα αγωνίζονται να αποδείξουν αδικήματα και να στοιχειοθετήσουν κατηγορίες.
Αλλωστε, δεν είναι λίγοι εκείνοι μέσα στον χώρο της Δικαιοσύνης που εκφράζουν την άποψη πως αν «ο νόμος αυτός ισχύσει, τελικά δεν θα καταδικάζεται κανείς, μια και οι δικογραφίες που θα σχηματίζονται σε χρόνο-ρεκόρ στην πραγματικότητα θα είναι γυμνές και χωρίς στοιχεία».
Για την ουσιαστική τιμωρία όσων εμπλέκονται σε σκάνδαλα και υποθέσεις διαχείρισης δημοσίου χρήματος, που πράγματι πρέπει να εκκαθαρίζονται σύντομα, δικαστές και εισαγγελείς αντιπροτείνουν, αντί για προθεσμίες που δεν πρόκειται να ισχύσουν, την ενίσχυση των ανακριτικών και εισαγγελικών αρχών με ειδικούς και εμπειρογνώμονες προκειμένου να μπορούν να ολοκληρώνουν σε χρόνο γρήγορο τις έρευνες, όπως γίνεται άλλωστε και σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Και επιπλέον, προτείνουν την απαλλαγή των εισαγγελέων και δικαστών που χειρίζονται σοβαρές υποθέσεις από άλλες δικαστικές δραστηριότητες, για να έχουν τη δυνατότητα να εστιάσουν στις έρευνές τους, καθώς έως τώρα όλοι όσοι ασχολούνται με ανακρίσεις σημαντικών υποθέσεων παράλληλα δικάζουν καθημερινά και απασχολούνται σε εσωτερικές δικαστικές υπηρεσίες πάσης φύσεως, δαπανώντας πολύτιμο χρόνο.