«ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ» :ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ (1)

 Του Αντώνη Π.Αργυρού.

τ.Υπουργού Επικρατείας,Δικηγόρου ΑΠ.

Το Σύνταγμα του 1975 ήταν πραγματικά πρωτοπορικακό Σύνταγμα για εποχή του.

Δυστυχώς όμως υπήρξε μη συνετή εφαρμογή του σε πολλές περιπτώσεις, οφειλομένη κυρίως σε εκείνους που είχαν ταχθεί να το τηρούν.

Το Σύνταγμα του 1975  υπέστη, εξαιρετικά  αστοχες προσπάθειες αναθεωρήσεως του :Το 1986[1] προέβη στην παντελή αποδυνάμωση[2] τών αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας[3] και την μεταβολή του συστήματος σε «Πρωθυπουργοκεντρικό»,αλλά και το 2001 η  Συνταγματική Αναθεώρηση,  που ήταν πολύ εκτεταμένη,  δεν είχε τα προσδοκωμενα αποτελέσματα.

Η σημερινή κρίση είναι αδιαψευστος μάρτυρας της αποτυχίας.

Ο Τόπος  πλέον χρειάζεται «ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ».

Οπως έχει διατυπώσει με τρόπο κλασσικό ο Montesquieu[4], το καλύτερο πολίτευμα είναι εκείνο στο οποίο υπάρχουν θεσμικά όρια στην υπερβολική συγκέντρωση της εξουσίας, και τα καλύτερα όρια είναι όταν τα πράγματα έχουν έτσι διευθετηθεί "ώστε η (μια) εξουσία να αναχαιτίζει την (άλλη) εξουσία".

Σε κάθε περίπτωση η Αναθεώρηση που ετοιμάζεται, πρέπει να γίνει για την θεραπεία των σοβαρών  προβλημάτων που έχουν ανακύψει και έχουν οδηγήσει στην τρομακτική κρίση που όλοι βιώνουμε και σε καμμιά περίπτωση ΔΕΝ επιτρέπεται να οδηγήσει στην επιβεβαιώση ή καθιέρωση δυσμενών ρυθμίσεων που αφορούν την παρούσα κρίση και λειτουργούν[5] μέσα στο πλαίσιο των εξαιρετικών συνθηκών που διέρχεται ο τόπος  και πρέπει να εχει αποκλειστικό  σκοπό την διεύρυνση και όχι την συρρίκνωση δικαιωμάτων και ελευθεριών. Η Αναθεώρηση δεν επιτρέπεται,ούτε μπορεί

 να γίνει, για να οδηγηθούμε τελικά σε θεσμική  οπισθοδρόμιση του νομικού μας πολιτισμού.

Η δημοσιονομική κρίση,αλλά και σοβούσα κοινωνική αναταραχή και ανωμαλία, απεκάλυψε πλήρως την επιτακτική ανάγκη,για την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος μέσω μιάς νέας ουσιαστικής και δραστικής συνταγματικής Αναθεωρήσεως.Υπάρχει ωστόσο και όχι επικρατούσα η άποψη, ότι χρειάζεται κατι πιο δραστικό της Αναθεωρήσεως του Συντάγματος ,όπως η διαδικασία θέσπισης νέου Συντάγματος κι αυτό  «θα μπορεί να εξασφαλιστεί» με την άμεση νομιμοποίησή του μέσω της συστηματικής συμμετοχής του λαού στην κατάρτισή του.  

Σε κάθε περίπτωση η Αναθεώρηση  του Συντάγματος πρέπει να έχει κατά την γνώμη μας, τα εξής  ενδεικτικά χαρακτηριστικά :

1.-Την άμεση εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό[6], που  μεταβάλλει όμως  το πολίτευμα[7] από Προεδρευόμενη σε Προεδρική Δημοκρατία και προς τούτο απαιτεί Συντακτική και όχι Αναθεωρητική Βουλή. Σύμφωνα με το άρθρο 32§1 του Ελληνικού Συντάγματος η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται από τη Βουλή. Η απευθείας εκλογή[8] του Προέδρου από το λαό (άμεση εκλογή) προϋποθέτει συνταγματική αναθεώρηση. Σύμφωνα όμως με το άρθρο 110§1 του Συντάγματος, «Οι διατάξεις του Συντάγματος υπόκεινται σε αναθεώρηση, εκτός από εκείνες που καθορίζουν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος, ως Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας». Η άμεση εκλογή Προέδρου από το λαό δεν φαίνεται εφικτή,αφού όπως εγκυροι συνταγματολογοι[9] υποστηρίζουν,αυτό δεν είναι εφικτό ,ενώ  αλλοι υποστηρίζουν ότι θα οδηγούσε σε Συνταγματική εκτροπή.

Σε κάθε περίπτωση όμως, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα μπορούμε να πορευθούμε σε Συνταγματική Αναθεώρηση .

Αποτελεί προυπόθεση της αναθεωρητικής λειτουργίας,η ενδυνάμωση[10] των αρμοδιοτητων του Προέδρου της Δημοκρατίας,όπως αυτές ίσχυαν υπο το αρχικό Σύνταγμα του 1975 (αρθρο 35: Αρμοδιοτητητες που δεν εχρηζαν υπουργικής υπογραφής, αρθρα 38παρ3,39παρ1: Συγκληση του Υπουργικού Συμβουλίου και του Συμβουλίου της Δημοκρατίας υπο τη προεδρία του, αρθρο 42: Κύρωση των νόμων, αρθρο: 48 Κύρηξη της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας, αρθρο 37: διορισμός Πρωθυπουργού, αρθρο 38: παύση της Κυβερνήσεως) ,με σκοπό την δημιουργία ισορροπίας μεταξύ των αρμοδιοτητων του Προέδρου της Δημοκρατίας και των εκλεγμένων Κυβερνήσεων.

Το πιο εύκολο και όχι όμως το απολύτως αναγκαίο, θα ήταν  να «επανέλθουν» οι αρμοδιότητες που διέθετε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πριν από την αναθεώρηση του 1985 .

Οι αρμοδιότητες αυτές(προ του 1985)του ΠτΔ ήταν σαφείς, συγκεκριμένες και διατηρούσαν ένα καθεστώς ισορροπίας στη συγκατοίκησή του με τις εκλεγμένες κυβερνήσεις.

Αξίζει όμως να θεραπευθεί το τεράστιο ζήτημα που δημιουργεί η διάταξη του άρθρου 32 Σ που επιτάσσει βουλευτικές εκλογές, αν στην εκλογή του ΠτΔ δεν επιτευχθεί αριθμητική πολιτική συναίνεση στη Βουλή[11].

Το ζήτημα της αλλαγής του τρόπου εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας απασχόλησε τόσο τη Ζ΄ Αναθεωρητική Βουλή του 1996, η οποία διαπίστωσε την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 32 Σ όσο και την Η΄ Αναθεωρητική Βουλή του 2000, στην οποία δεν επιτεύχθηκε τελικά η απαιτούμενη πλειοψηφία των 180 ψήφων για την αναθεώρηση του.

Ο ΠτΔ να εκλέγεται για μια μόνο θητεία  εξη ετών, χωρις δικαιώμα επανεκλογής.

2.-Τήν απόλυτη καθιέρωση της Δικαστικής Ανεξαρτησίας[12],με την επιλογή[13] της Ηγεσίας[14] της Δικαιοσύνης από τις Ολομελειες[15] των Ανωτάτων Δικαστηρίων,τροποποιουμένου σχετικά του άρθρου 90 παρ 5 Σ.

3.-Η αναβίβαση του ΑΕΔ,σε Δικαστήριο που θα επιλύει τελικώς τα πάσης φύσεως συνταγματικά ζητηματα, με την χορήγηση δικαιώματος  ατομικής προσφυγης από  οποιονδηποτε πολίτη και την καθιερωση προληπτικού ελέγχου συνταγματικοτητος των νόμων και των κανονιστικών πραξεων από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ολες χωρίς καμμιά εξαιρεση οι πράξεις των αλλών λειτουργιών(Εκτελεστικής και νομοθετικής και των interna corporis (εσωτερικά ζητήματα) της Βουλής),ελέγχονται από τα δικαστήρια (όπως συμβαίνει[16] απαρεγκλητα από τις 18/1871καο 23/1897 απόφασεις του ΑΠ μέχρι σήμερα) κατά το άρθρο άρθρο 93 παρ. 4Σ[17]. « Ο «διάχυτος» δικαστικός έλεγχος, όπως ισχύει σήμερα (άρθρ. 93 παρ. 4 και 101 παρ.1ε Συντάγματος), επιβάλλεται και, πρέπει, να διατηρηθεί, αφού αυτό αποτελεί, ιστορικό και ουσιαστικώς ορθό επίτευγμα της δημοκρατίας και ειδικότερη έκφραση και εφαρμογή της ιεραρχίας των κανόνων του δικαίου, ουσιαστικό στοιχείο της λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστών και εν τέλει θεμελιώδη εγγύηση του κράτους δικαίου. Όπως έχει αποκρυσταλλωθεί στη συνείδηση των νομικών και όσων από τους πολίτες έχουν γνώση του θέματος, ο διάχυτος έλεγχος αποτελεί το στολίδι της νομολογίας και της ελληνικής έννομης τάξης και συναρτάται απόλυτα με το δεδικασμένο»[18]

4.- Εκλογή λαικων δικαστων[19] :Στα Ανωτατα Δικαστήρια επιλέγονται(εκτός επετηρίδος) από τις Ολομελειες τους κατά το 1/10 Δικαστές με ή χωρίς θητεία, που δεν προέρχονται όμως από το Δικαστικό Σώμα,διαθέτουν επαρκή νομική παιδεία και θα μεταφέρουν το λαικό αίσθημα στο δικαστήριο(όπως συμβαίνει με το ΑΕΔ στο οποιο συμμετέχουν σήμερα καθηγητές Πανεπιστημίου).

5.-Καθιέρωση θεσμού Γενικού Επιτρόπου[20] :με την μετατροπή της Γενικής Επιτροπείας της Επικράτειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου[21] σε ανεξάρτητο  δικαστικό ελεγκτή νομιμοτητας,  για τη διαφύλαξη της σύννομης και χρηστής διοικητικής δράσης που επάγεται δημοσιονομικό αποτέλεσμα και την καταπολέμηση της διαφθοράς.Στο Γενικο Επίτροπο υπάγονται διοικητικά ολοι οι ελεγκτικοι μηχανισμοί του Κράτους.

6.-Η μείωση του αριθμού των βουλευτών: σε 200.Τα μέλη της Κυβερνησεως να μην υπερβαινουν τους 20.

7.-Η καταργηση κάθε μορφής προνομίου ή ασυλίας: για τους βουλευτές και Υπουργούς.  Η θέσπιση ασυμβίβαστου του αξιώματος του υπουργού με την ιδιότητα του βουλευτή.

8.-Η καθιερωση μόνιμων Αναπληρωτών Υπουργών: στα Υπουργεία Παιδείας,Αμυνας και Εξωτερικών και επί του Προϋπολογισμού, με 6ετή θητεία και εκλογή τους που θα επιλέγονται από τον Προέδρο  της Δημοκρατίας ή με αυξημένη πλειοψηφία απιο την  Βουλή και θα εχουν την ευθύνη της συνέχισης της εθνικής  πολιτικής .

9.-Η δημιουργία εκλογικών περιφερειών με γνώμονα την διαίρεση σε επίπεδο Περιφερειών, με βουλευτές Περιφέρειας και  μόνιμο εκλογικό σύστημα. Να καθιερωθεί ασυμβίβαστο μεταξύ υπουργικής και βουλευτικής ιδιότητας. Οι υπουργοί να κωλύονται να είναι υποψήφιοι βουλευτές μετά τη λήξη της θητείας τους .

10.-Προτείνεται, επίσης, ανώτατο όριο θητειών για όλα τα αιρετά αξιώματα: Για τους βουλευτές το όριο αυτό θα είναι δύο θητείες. Η διαμόρφωση και η συνεπής εφαρμογή ενός αξιόπιστου και αποτελεσματικού συστήματος ελέγχου των πολιτικών δαπανών και χρηματοδοτήσεων μέσω αποκλειστικά της Δικαιοσύνης, με την ευθυνη του Γενικού Εισαγγελέα.

11.Η δημιουργία του το ΑΣΔΥ: (Ανώτατο Συμβούλιο Δημόσιων Υπηρεσιών) με ευθυνη την οργανωση και τη διοικηση του προσωπικου των δημοσιων Υπηρεσιών.- Αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι ένα νέο ΑΣΔΥ το οποίο (όπως π.χ. η Civil Service Commission στη M. Βρετανία) θα έχει σημαντικούς υλικούς και ανθρώπινους πόρους, ηγεσία με κύρος και αυτονομία από το κομματικοκρατικό κατεστημένο. Ενας τέτοιος οργανισμός θα μπορούσε να ελέγχεται δημοκρατικά από μια διακομματική επιτροπή του Κοινοβουλίου,με δικαστικές εγγυήσεις .Στό μηχανισμό αυτό ν’ απορροφηθεί το ΑΣΕΠ.

Ο Αριστοτέλης πρώτος όρισε το πολιτευμα ως [...την τάξην ταις πόλεσι την περί τας αρχάς, τίνα τρόπον νενέμηνται και τι το κύριον της πολιτείας, και τι το τέλος της εκάστης κοινωνίας εστί..], (Πολιτικ. Γ' 5) ορισμός που ισχύει ακόμα και σήμερα. Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα όπου η εξουσία πηγάζει από τον λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού και αυτό γίνεται με κανόνες που το Σύνταγμα επιβαλλει,έτσι η σημερινή κρίση επιβαλλει την προσαρμογή του Συντάγματος μας   για την θωράκιση της Ελληνικής Πολιτείας,στις καινούργιες πραγματικότητες.

 Πρέπει άμεσα να ανοίξει ευρύτατος διάλογος µε όλα τα µέσα ενηµέρωσης και µε το ∆ιαδίκτυο, όπου όλοι οι έλληνες πολίτες θα µπορούν να καταθέτουν τις απόψεις τους.

 Η Κυβέρνηση μπορεί και πρέπει ν’ανοιξει ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο ,όπου οι πολίτες θα κατασουν τις απόψεις τους για την Συνταγματική Αναθεώρηση. Ο κατ’ εξοχήν θεσµός της ελληνικής δηµοκρατίας που θα συζητήσει τη συνταγµατική µεταρρύθµιση είναι το ελληνικό Κοινοβούλιο και η αρµόδια Επιτροπή Θεσµών και ∆ιαφάνειας,εκεί πρέπει να ετοιμασθεί η νέα Μεταπολίτευση.Προτείνεται άμεσα στο Υπουργικό Συμβούλιο την συγκρότηση Επιστημονικής Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος από διακεκριμένες προσωπικότητες ανεξαρτήτως ιδεολογικής προέλευσης, στο πλαίσιο της συνταγματικής μεταρρύθμισης και με Πρόεδρο προσωπικότητα εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας στον ελεγχο συνταγματικοτητας των νόμων.Η Επιτροπή  μπορεί να προχωρήσει στην διεξαγωγή συνεδρίου επί της αναθεωρήσεως με σκοπό να διασφαλιστεί η συμμετοχή της κοινής γνώμης, ιδίως της ειδικής κοινής γνώμης, σε χώρους επιστημονικούς και κοινωνικούς που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αναθεώρηση ή για επιμέρους κεφάλαιά της, θα συλλέξει απόψεις μέσω της διαβούλευσης από τα Ανώτατα Δικαστήρια,την Κοινωνία των Πολιτών, τους φορείς, τα κόμματα, τις οργανώσεις των πολιτών, θα τις συστηματοποιήσει και θα τις καταθέσει στην κυβέρνηση, για να τις φέρει στη Βουλή ως πρόταση Αναθεώρησεως του Συνταγματος.

 20/2/2012

---

[1] Βλ: Μάνεσης, Αριστόβουλος: Η συνταγματική αναθεώρηση του 1986, Παρατηρητής, 1989

[2] Βλ: ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΦΟΥΝΤΕΔΑΚΗ: Συνταγματικό Δίκαιο ΙΙ (Πολιτικοί Θεσμοί) - Πανεπιστημιακές παραδόσεις 2011ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΙΙ (ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ)«Το εύρος των προεδρικών αρμοδιοτήτων αποτέλεσε το αντικείμενο της αναθεώρησης του 1986, κατά την οποία αυτές μειώθηκαν δραστικά. Η αναθεώρηση κινήθηκε προς την κατεύθυνση του κοινοβουλευτικού χαρακτήρα του πολιτεύματος, αίροντας ρυθμίσεις που ενίσχυαν υπερβολικά τον πολιτευματικό ρόλο του αρχηγού του κράτους, χωρίς όμως να επιτύχει την ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου. Προκάλεσε, έτσι, την υπερβάλλουσα ενίσχυση του πρωθυπουργο-κεντρικού στοιχείου του πολιτεύματος, ανατρέποντας κάθε είδους αντίβαρο στην πολιτική εξουσία του Πρωθυπουργού.»

[3] Βλ: Σπυρόπουλος, Φίλιππος: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως ‘ρυθμιστής του πολιτεύματος’, Αντ. Ν. Σάκκουλας, 1990

[4] Βλ: σε άρθρο Αντώνη Μακρυδημήτρη: ΒΗΜΑ 04/02/2001«Οι αρμοδιότητες του Προέδρου»« Το καλύτερο πολίτευμα είναι εκείνο στο οποίο υπάρχουν θεσμικά όρια στην υπερβολική συγκέντρωση της εξουσίας» (http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=130421)

[5] Βλ και Αντώνη Π.Αργυρού « ΤΑ "ΠΡΟΝΟΜΙΑ" ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ" ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ" ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ», σε ειδικο τεύχος ΝΟΒ 60,2012

[6]Το θέμα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας απευθείας από τον λαό θέτει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter.«Να συζητήσουμε για έναν άλλο ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας και τον τρόπο εκλογής του. Η άμεση εκλογή από το λαό πρέπει να συζητηθεί», τονίζει χαρακτηριστικά.
(http://www.voria.gr/index.php?module=news&func=display&sid=121206 )

[7] Η μορφή του πολιτεύματος που θεσπίζει το ισχύον Σύνταγμα είναι αυτή της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Το ζήτημα του αιρετού ή μη αρχηγού του κράτους ρυθμίστηκε οριστικά μετά την κατάρρευση της δικτατορίας (24.7.1974), με το δημοψήφισμα της 8.12.1974, και αποτυπώθηκε στο άρθρο 1 παρ.1 Σ.

[8] Βλ:Μανωλκίδης, Σωτήρης , “Η αναθεώρηση της διαδικασίας της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η συνταγματική υποδοχή της δυνατότητας άμεσης εκλογής του ΠτΔ ως πρόβλημα καθορισμού των ορίων του αναθεωρητικού διαβήματος”, Νομικό Βήμα, 2001, σ. 144-151

[9] Στα Πρακτικά της Ολομέλειας της Βουλής της 5.5.1998 σελ7777 επ, ο καθηγητής Προκόπης Παυλόπουλος θεωρεί ότι η αμεση εκλογή του ΠτΔ δεν είναι οι περιορισμοί του άρθρου 110 Σ αλλά το γεγονός ότι ο ΠτΔ δεν έχει τόσες αρμοδιότητες που να δικαιολογούν την άμεση εκλογή του,βλ:σε υποσημ 1 του Μανωλκίδη, Σωτήρη ,ο.π.-

[10] Στο Συνταγματικό Δίκαιο του καθηγητή Φ.Σπυρόπουλου (εκδ Αντ.Σακκουλα,2006) σελ 348 αναφερεται ότι: «Στην Αναθεώρηση του 2001  δεν τεθηκε ζήτημα  ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του Προέδρου.Σιωπηρώς εγινε δεκτός ο περιορισμός τους το 1986»

[11] βλ. Κ. Μποτόπουλος, Τα Νέα, 22.7.09.

[12] Βλ Αντώνης Π. Αργυρός : «Η Δικαιοσυνη σε δοκιμασία»Ελληνική Δικαιοσύνη, τόμος 48ος, τεύχος 2ο 2007

[13] Βλ:Γ.Κουμάντος: «Δικαιοσύνη:Ο μύθος και πραγματικότητα»,Γ.Κουμάντος,Στόχος :η δημοκρατία ,Αθήναι 1975,152επ

[14]  Ο Πρόεδρος του ΣΤΕ  Κ.Μενουδάκος προτείνει: «Γίνεται μεγάλη συζήτηση για το ποιος επιλέγει τον πρόεδρο και τους αντιπροέδρους των ανώτατων δικαστηρίων. Νομίζω ότι αυτή είναι λάθος συζήτηση, διότι πραγματικά δεν μπορεί να βρεθεί ο ιδανικός τρόπος και το ιδανικό εκλεκτορικό σώμα, το οποίο δεν θα είχε κάποιες αδυναμίες. Αυτό που πρέπει να γίνει -και είναι το τέταρτο σημείο που προτείνω-, είναι να καταργηθεί ο βαθμός του προέδρου». πηγή: www.enet.gr 12 Φεβ 2013

[15] Βλ: 14/1998 Διοικητική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου

[16] Με τον ν 3900/2010 νομίζω επιτυγχάνεται περιορισμός του διαχυτου ελέγχου βλ: ΤΑΣΟΣ Γ. ΠΡΟΥΣΑΝΙΔΗΣ: Ο Νόμος 3900/2010 , Οι θεσμικές αλλαγές στη Δικονομία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Δημοσιευμένο στην ΕΔΔΔ 2011, σελ.898 επ.

[17] Βλ Νικολάου Κλαμαρή «Ο Ελευθεριος  Βενιζέλος και οι Συνταγματικές Αναθεωρήσεις από χθές στο σήμερα» «¨Δικαστική Ανεξαρτησία και ελεγχος της συνταγματικότητας (1911-2006)Ανάτυπο ημερίδας 27.11.2006

[18] Βλ: Δημήτριος Κυριτσάκης:Αναθεώρηση του Συντάγματος,ΝΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Ε.ΝΟ.Β.Ε. - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΚΚΟΥΛΑΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2006 - ΤΕΥΧΟΣ 40

[19] Αξίζει να σημειωθει οτι το Γερμανικό σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης προβλέπει την ύπαρξη «λαικών δικαστών»πχ: Τα πρωτοβάθμια δικαστήρια εργατικών διαφορών (ως δικαστήρια των Länder). Οι υποθέσεις εκδικάζονται σε τμήματα από έναν επαγγελματία δικαστή και δύο λαϊκούς δικαστές, εκ των οποίων ένας εκπροσωπεί τον εργαζόμενο και ένας τον εργοδότη Τα εφετεία εργατικών διαφορών (επίσης δικαστήρια των Länder) αποφασίζουν επί προσφυγών κατά αποφάσεων των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων εργατικών διαφορών. Και στην περίπτωση αυτή, τα τμήματα αποτελούνται από έναν επαγγελματία και δύο λαϊκούς δικαστές. Τα διοικητικά δικαστήρια αποτελούνται από τρεις επαγγελματίες δικαστές και δύο λαϊκούς δικαστές.

[20] Δικαστικοί λειτουργοί που έλαβαν γνώση του άρθρου μου ,επεσημάναν και ορθά ότι γίνεται σύγχιση με τον Εισαγγελέα του ΑΠ.Αλλωστε την πατρότητα του όρου και της ιδέας  «Γενικός Εισαγγελέας» έχει ο Πρωτοδίκης Γρεβενών Μιχαλης Ντόστας βλ : αρθρο του σε "Η επικείμενη Αναθεώρηση του Συντάγματος και η Δικαιοσύνη", το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 27.1.2013 στην ιστοσελίδα "ethemis.gr" και στη συνέχεια (στις 11.2.2013) στην ιστοσελίδα του Ομίλου "Αριστόβουλος Μάνεσης" (constitutionalism.gr)

[21] Μετά το Κεφάλαιο Θ’ του Δεύτερου Μέρους του Πρώτου Τμήματος του ν. 1756/1988 «Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών» (ΦΕΚ Α΄ 35),  στο άρθρο 109 αναφερεται «Ανεξάρτητη δικαστική αρχή 1. Η Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι ανεξάρτητη δικαστική αρχή.2. Δρα ενιαία και αδιαίρετα και έχει ως αποστολή τη διαφύλαξη της σύννομης και χρηστής διοικητικής δράσης που επάγεται δημοσιονομικό αποτέλεσμα και την καταπολέμηση της διαφθοράς.»

=============
δες και 

«ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ» :ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ(2)