ΕΔΔΑ: Καθυστέρηση καταβολής αποζημίωσης δικηγόρων για νομική βοήθεια

 

 

 

Καθυστέρηση καταβολής αποζημίωσης δικηγόρων για νομική βοήθεια. Παραβίαση σεβασμού της περιουσίας 

ΑΠΟΦΑΣΗ

Diaco και Lenchi κατά Ιταλίας της 11.12.2025 (προσφ. αριθ. 15587/10, 32536/10 και 18531/14) 

 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι προσφεύγοντες είναι δύο Ιταλοί δικηγόροι, ο Giuseppe Diaco και η Maria Alessandra Lenchi, οι οποίοι εκπροσώπησαν πελάτες δικαιούχους νομικής βοήθειας σε ποινικές και αστικές διαδικασίες αντίστοιχα. Μετά την ολοκλήρωση των υπηρεσιών τους, τα αρμόδια δικαστήρια εξέδωσαν διατάγματα πληρωμής (decreti di pagamento) που καθόριζαν τις αμοιβές τους. Τα διατάγματα αυτά, μετά την άπρακτη παρέλευση της νόμιμης προθεσμίας ανακοπής τριάντα ημερών, κατέστησαν αμετάκλητα.

Παρά την έκδοση των διαταγμάτων, οι προσφεύγοντες αντιμετώπισαν σημαντικές καθυστερήσεις στην καταβολή των οφειλόμενων ποσών. Ο πρώτος προσφεύγων είχε συνολικά 33 διατάγματα πληρωμής, με καθυστερήσεις που κυμαίνονταν από ένα έτος και ένα μήνα έως τρία έτη και επτά μήνες. Η δεύτερη προσφεύγουσα έλαβε πληρωμή για το διάταγμά της τέσσερα έτη και δύο μήνες μετά την κατάθεσή του στη γραμματεία, καθώς ο φάκελός της είχε χαθεί και ανασυστάθηκε μόλις το 2016.

Οι καθυστερήσεις οφείλονταν σε πολλαπλούς παράγοντες: διοικητικά προβλήματα στη διαχείριση των φακέλων, ανεπαρκή κονδύλια για την πληρωμή των αμοιβών και δυσλειτουργίες στη διαβίβαση των διαταγμάτων. Χαρακτηριστικά, το Πρωτοδικείο του Μιλάνου κάλεσε τους δικηγόρους να αναβάλουν την έκδοση τιμολογίων για το 2018, καθώς τα διαθέσιμα κονδύλια δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των τιμολογίων των ετών 2016 και 2017.

Οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου λόγω της αδυναμίας του Κράτους να καταβάλει εγκαίρως τις αναγνωρισμένες απαιτήσεις τους.

Το ΕΔΔΑ έκρινε καταρχάς ότι το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου τυγχάνει εφαρμογής, καθώς τα διατάγματα πληρωμής αναγνώριζαν απαιτήσεις που συνιστούσαν «περιουσία» κατά την έννοια της διάταξης. Απέρριψε την ένσταση μη εξάντλησης των εσωτερικών ενδίκων μέσων που προέβαλε η Κυβέρνηση, κρίνοντας ότι δεν μπορεί να απαιτηθεί από άτομο που έχει αναγνωρισμένη απαίτηση κατά του Κράτους να κινήσει διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης για να λάβει τα οφειλόμενα.

Ως προς την ουσία, το Δικαστήριο έκρινε ότι η αφετηρία υπολογισμού της καθυστέρησης πρέπει να είναι η ημερομηνία κατάθεσης του διατάγματος πληρωμής στη γραμματεία, όταν οι δικαστικές αρχές αναγνώρισαν την ύπαρξη της απαίτησης. Υπενθύμισε ότι καθυστέρηση πέραν του ενός έτους θεωρείται κατ’ αρχήν αδικαιολόγητη, ενώ για ορισμένες κατηγορίες υποθέσεων απαιτείται ιδιαίτερη επιμέλεια με ανώτατο όριο τους έξι μήνες.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι απαιτείται ιδιαίτερη επιμέλεια στην καταβολή αμοιβών για νομική βοήθεια, λόγω της θεμελιώδους αποστολής του δικηγόρου σε μια δημοκρατική κοινωνία και του ουσιώδους ρόλου της νομικής βοήθειας στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Εκτίμησε ότι η συνολική καθυστέρηση δεν πρέπει να υπερβαίνει, πλην εξαιρετικών περιστάσεων, το ένα έτος συνολικά, εξαιρουμένης της προθεσμίας ανακοπής.

Διαπίστωσε ότι οι καθυστερήσεις κυμαίνονταν, μετά την αφαίρεση της προθεσμίας ανακοπής, από λίγο περισσότερο από ένα έτος έως τέσσερα έτη και ένα μήνα, και ότι η Κυβέρνηση δεν προέβαλε πειστική εξήγηση. Κατέληξε ότι η αδράνεια των αρχών να διεκπεραιώσουν τους φακέλους και να εκτελέσουν εγκαίρως τα διατάγματα πληρωμής επέβαλε στους προσφεύγοντες υπερβολικό βάρος.

Υπό το πρίσμα του άρθρου 46, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι εθνικές αρχές οφείλουν να εντοπίσουν, βάσει στατιστικών δεδομένων, τις διαρθρωτικές δυσλειτουργίες, να προσδιορίσουν τα αίτιά τους και να υιοθετήσουν γενικά μέτρα για την επίλυσή τους.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ομόφωνα παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου και επιδίκασε για ηθική βλάβη  7.200 ευρώ στον πρώτο προσφεύγοντα και 1.000 ευρώ στην δεύτερη προσφεύγουσα.

 

 

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΤΗΣ https://www.echrcaselaw.com ΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΑΠΟΦΑΣΗ