ΔΕΕ: ευαίσθητα δεδομένα - φορείς εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης  

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 113/19

Λουξεμβούργο, 24Σεπτεμβρίου 2019

Απόφαση στην υπόθεση C-136/17 GC κ.λπ. κατά Commission nationale de I'informatique et des libertes (CNIL)

Η απαγόρευση επεξεργασίας ορισμένων κατηγοριών ευαίσθητων δεδομένων ισχύει και για τους φορείς εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης

Στο πλαίσιο αίτησης διαγραφής συνδέσμων, πρέπει να γίνεται στάθμιση μεταξύ των θεμελιωδών δικαιωμάτων του προσώπου που ζητεί τη διαγραφή των συνδέσμων και των θεμελιωδών

δικαιωμάτων των δυνητικά ενδιαφερόμενων για τις πληροφορίες αυτές χρηστών του διαδικτύου

Η G.C., καθώς και οι A.F., B.H. και E.D., έχουν προσφύγει ενώπιον του Conseil d'Etat (Συμβουλίου της Επικρατείας, Γαλλία) κατά τεσσάρων αποφάσεων της Commission nationale de I'informatique et des libertes (CNIL) (εθνικής επιτροπής πληροφορικής και ελευθεριών, Γαλλία) με τις οποίες αυτή αρνήθηκε να απευθύνει στην εταιρία Google Inc. προειδοποίηση με αντικείμενο τη διαγραφή διαφόρων συνδέσμων οι οποίοι περιλαμβάνονται στον κατάλογο αποτελεσμάτων που εμφανίζεται κατόπιν αναζήτησης με βάση το ονοματεπώνυμό τους. Οι σύνδεσμοι αυτοί οδηγούν σε δημοσιευμένες από τρίτους ιστοσελίδες οι οποίες περιέχουν, μεταξύ άλλων, σατιρικό φωτομοντάζ που αφορά μια πολιτικό και έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο με τη χρήση ψευδωνύμου, καθώς και άρθρα που αναφέρονται στην ιδιότητα ενός από τους ενδιαφερομένους ως υπευθύνου δημοσίων σχέσεων της Εκκλησίας της Σαϊεντολογίας, στην ποινική δίωξη ενός πολιτικού και στην καταδίκη ενός άλλου ενδιαφερομένου για ασελγείς πράξεις εις βάρος ανηλίκου.

Το Conseil d'Etat υπέβαλε στο Δικαστήριο προδικαστικά ερωτήματα όσον αφορά την ερμηνεία των κανόνων του δικαίου της Ένωσης σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα^[1]. Το Conseil d'Etat ζητεί ιδίως να διευκρινιστεί αν, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών ευθυνών, ικανοτήτων και δυνατοτήτων των φορέων εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης, ισχύει και για αυτούς η απαγόρευση που επιβάλλεται στους λοιπούς υπεύθυνους επεξεργασίας δεδομένων όσον αφορά την επεξεργασία ορισμένων ειδικών κατηγοριών δεδομένων (όπως τα πολιτικά φρονήματα, οι θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις ή η σεξουαλική ζωή).

Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι, στο μέτρο κατά το οποίο η δραστηριότητα της μηχανής αναζήτησης ενδέχεται να θίγει σε μεγάλο βαθμό και συμπληρωματικά προς τη δραστηριότητα των διαχειριστών ιστοτόπων τα θεμελιώδη δικαιώματα στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ο φορέας εκμετάλλευσης της μηχανής αυτής, ως πρόσωπο που καθορίζει τους σκοπούς και τα μέσα άσκησης της εν λόγω δραστηριότητας, πρέπει να διασφαλίζει, στο πλαίσιο των ευθυνών, των ικανοτήτων και των δυνατοτήτων του, ότι η εν λόγω δραστηριότητα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του δικαίου της Ένωσης, ώστε οι προβλεπόμενες από αυτό εγγυήσεις να μπορούν να παράγουν πλήρως τα αποτελέσματά τους και να μπορεί να υλοποιείται στην πράξη η αποτελεσματική και πλήρης προστασία των υποκειμένων των δεδομένων, ιδίως η προστασία του δικαιώματός τους στον σεβασμό της ιδιωτικής τους ζωής.

Το Δικαστήριο υπογραμμίζει εν συνεχεία ότι, με την επιφύλαξη ορισμένων εξαιρέσεων και παρεκκλίσεων, απαγορεύεται η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που παρέχουν πληροφορίες για τη φυλετική ή εθνική καταγωγή, τα πολιτικά φρονήματα, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε συνδικαλιστικές οργανώσεις και την υγεία και τη
σεξουαλική ζωή. Περαιτέρω, εάν δεν υπάρχει ειδική προς τούτο παρέκκλιση, η επεξεργασία δεδομένων σχετικών με παραβάσεις, ποινικές καταδίκες ή μέτρα ασφαλείας επιτρέπεται μόνον υπό τον έλεγχο της δημόσιας αρχής και η τήρηση πλήρους ποινικού μητρώου επιτρέπεται μόνον υπό τον έλεγχο της δημόσιας αρχής.

Το Δικαστήριο κρίνει ότι η ως άνω απαγόρευση και οι ως άνω περιορισμοί, υπό την επιφύλαξη των εξαιρέσεων που προβλέπει το δίκαιο της Ένωσης, εφαρμόζονται σε όλους τους υπεύθυνους που διενεργούν τέτοια επεξεργασία.

Το Δικαστήριο τονίζει εντούτοις ότι ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης δεν είναι υπεύθυνος για την παρουσία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που καλύπτονται από τις εν λόγω διατάξεις σε δημοσιευθείσα από τρίτο ιστοσελίδα, αλλά για την ταξινόμηση της ιστοσελίδας αυτής και, ιδιαιτέρως, για την εμφάνιση του συνδέσμου προς αυτήν στον κατάλογο των αποτελεσμάτων που προτείνεται στους χρήστες του διαδικτύου κατόπιν αναζήτησης. Μόνον λόγω της ως άνω ταξινόμησης και, κατά συνέπεια, μέσω εξακρίβωσης η οποία πρέπει να διενεργηθεί, υπό τον έλεγχο των αρμόδιων εθνικών αρχών, βάσει αίτησης του υποκειμένου των δεδομένων, μπορούν η ως άνω απαγόρευση και οι ως άνω περιορισμοί να εφαρμοστούν στον φορέα εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης.

Το Δικαστήριο διαπιστώνει, εν συνεχεία, ότι, μολονότι τα δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων υπερέχουν, κατά κανόνα, της ελευθερίας πληροφόρησης των χρηστών του διαδικτύου, εντούτοις η εξισορρόπηση αυτή μπορεί, σε ειδικές περιπτώσεις, να εξαρτάται από τη φύση της επίμαχης πληροφορίας και από τον ευαίσθητο χαρακτήρα της για την ιδιωτική ζωή του υποκειμένου των δεδομένων καθώς και από το συμφέρον του κοινού να διαθέτει την πληροφορία αυτή, συμφέρον το οποίο μπορεί να διαφοροποιείται αναλόγως, μεταξύ άλλων, του ρόλου που διαδραματίζει το εν λόγω υποκείμενο στον δημόσιο βίο.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης, όταν του υποβάλλεται αίτηση διαγραφής συνδέσμου προς ιστοσελίδα στην οποία είναι δημοσιευμένα τέτοια ευαίσθητα δεδομένα, οφείλει, επί τη βάσει όλων των κρίσιμων στοιχείων της συγκεκριμένης περίπτωσης και λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της επέμβασης στα θεμελιώδη δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων για σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και για προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, να εξακριβώνει αν η εμφάνιση του συνδέσμου αυτού στον κατάλογο των αποτελεσμάτων που προκύπτει από αναζήτηση με βάση το ονοματεπώνυμο του υποκειμένου των δεδομένων είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία της ελευθερίας πληροφόρησης των χρηστών του διαδικτύου που ενδεχομένως ενδιαφέρονται να αποκτήσουν πρόσβαση στην ιστοσελίδα αυτή μέσω τέτοιας αναζήτησης.

Επιπλέον, όταν η επεξεργασία αφορά δεδομένα τα οποία έχουν προδήλως δημοσιοποιηθεί από το υποκείμενο τους, ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης μπορεί να αρνηθεί να κάνει δεκτή αίτηση διαγραφής δεδομένων υπό τον όρο ότι η επεξεργασία αυτή πληροί όλες τις λοιπές προϋποθέσεις νομιμότητας και εφόσον το υποκείμενο των δεδομένων δεν έχει δικαίωμα να αντιταχθεί σε αυτήν για επιτακτικούς και νόμιμους λόγους σχετικούς με την προσωπική κατάστασή του.

Τέλος, όσον αφορά ιστοσελίδες στις οποίες έχουν δημοσιευθεί πληροφορίες σχετικά με ποινική διαδικασία κατά συγκεκριμένου προσώπου οι οποίες αφορούν προγενέστερο στάδιο της διαδικασίας αυτής και δεν ανταποκρίνονται πλέον στην παρούσα κατάσταση, εναπόκειται στον φορέα εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης να εκτιμήσει αν το υποκείμενο των δεδομένων έχει δικαίωμα να πάψουν οι ως άνω πληροφορίες να συνδέονται, επί του παρόντος, με το ονοματεπώνυμό του μέσω του καταλόγου αποτελεσμάτων ο οποίος προκύπτει κατόπιν αναζήτησης με βάση το ονοματεπώνυμο αυτό. Για να διαπιστώσει αν συντρέχει τέτοιο δικαίωμα, ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης πρέπει να λάβει υπόψη το σύνολο των περιστάσεων της συγκεκριμένης υπόθεσης, όπως ιδίως τη φύση και τη σοβαρότητα του επίμαχου αδικήματος, την πορεία και την έκβαση της εν λόγω διαδικασίας, τον χρόνο που έχει μεσολαβήσει, τον ρόλο που διαδραματίζει το υποκείμενο των δεδομένων στον δημόσιο βίο και τη συμπεριφορά του κατά το παρελθόν, το ενδιαφέρον του κοινού κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, το περιεχόμενο και τη μορφή της δημοσίευσης, καθώς και τις επιπτώσεις της για το εν λόγω υποκείμενο.

Ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης οφείλει να κάνει δεκτή αίτηση διαγραφής συνδέσμων προς ιστοσελίδες που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με ένδικη διαδικασία που κινήθηκε κατά φυσικού προσώπου καθώς και, κατά περίπτωση, πληροφορίες σχετικά με την καταδίκη που επακολούθησε, όταν αυτές αφορούν προγενέστερο στάδιο της επίμαχης ένδικης διαδικασίας και δεν ανταποκρίνονται πλέον στην παρούσα κατάσταση, εφόσον διαπιστώνεται ότι, λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των περιστάσεων της συγκεκριμένης υπόθεσης, τα θεμελιώδη δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων υπερέχουν των θεμελιωδών δικαιωμάτων των δυνητικά ενδιαφερόμενων χρηστών του διαδικτύου.

Το Δικαστήριο διευκρινίζει επίσης ότι ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης, ακόμη και όταν διαπιστώνει ότι το υποκείμενο των δεδομένων δεν έχει δικαίωμα διαγραφής συνδέσμων, λόγω του ότι η εμφάνιση στα αποτελέσματα του επίμαχου συνδέσμου είναι απολύτως απαραίτητη για να συμβιβαστούν τα δικαιώματά του για σεβασμό της ιδιωτικής ζωής και για προστασία των δεδομένων που τον αφορούν με την ελευθερία πληροφόρησης των δυνητικά ενδιαφερόμενων χρηστών του διαδικτύου, υποχρεούται, σε κάθε περίπτωση και το αργότερο επ' ευκαιρία της αίτησης διαγραφής συνδέσμων, να διαμορφώσει τον κατάλογο των αποτελεσμάτων κατά τέτοιο τρόπο ώστε η συνολική εικόνα που εμφανίζεται στον χρήστη του διαδικτύου να αντικατοπτρίζει την τρέχουσα κατάσταση της ένδικης διαδικασίας, όπερ προϋποθέτει μεταξύ άλλων ότι οι σύνδεσμοι προς ιστοσελίδες που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση πρέπει να εμφανίζονται πρώτοι στον ως άνω κατάλογο.

ΥΠΟΜΝΗΣΗ: Η προδικαστική παραπομπή παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, να υποβάλουν στο Δικαστήριο ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά σύμφωνα με την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, κατά τον ίδιο τρόπο, τα άλλα εθνικά δικαστήρια που επιλαμβάνονται παρόμοιου προβλήματος.

Ανεπίσημο έγγραφο προοριζόμενο για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA από την ημερομηνία

δημοσιεύσεώς της

Επικοινωνία: Estella Cigna-Αγγελίδη @ (+352) 4303 2582

Στιγμιότυπα από τη δημοσίευση της αποφάσεως διατίθενται από το «<Europe by Satellite» ^(+32) 2 2964106

---

^[1] Οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 1995, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (ΕΕ 1995, L 281, σ. 31)