ΝΕΟΙ ΚΛΑΔΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ.

του Ιωάννη Συμεωνίδη,

Επιτρόπου στη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων

Καθηγητή Νομικής Α.Π.Θ.



Οι δικαστικοί υπάλληλοι απολαμβάνουν ιδιαίτερη συνταγματική μεταχείριση (άρθρο 92 Συντ.) λόγω της αποστολής τους ως βοηθητικών οργάνων της δικαιοσύνης και περιβάλλονται με ειδικές εγγυήσεις ως προς την υπηρεσιακή τους κατάσταση. Ωστόσο, ένα από τα διαχρονικά προβλήματα στη λειτουργία της δικαιοσύνης στη Χώρα μας αποτελεί η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Με βάση τον ισχύοντα Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων (ΚΔΥ - ν. 2812/2000), οι θέσεις του προσωπικού κατατάσσονται σε διάφορους κλάδους, μεταξύ των οποίων, οι κλάδοι οικονομολόγων, πληροφορικής, μεταφραστών - διερμηνέων, ελεγκτών τεχνολόγων, βιβλιοθηκονόμων κ.λπ. Παρ’ όλα αυτά, οι παραδοσιακοί κλάδοι δικαστικών υπαλλήλων, ήταν και παραμένουν οι κλάδοι Γραμματέων, Δακτυλογράφων και Επιμελητών. Aπό τους λοιπούς, έχουν καλυφθεί ορισμένες μόνον θέσεις κλάδου πληροφορικής που είχαν συσταθεί το 2002 και προκηρύχθηκαν το 2017, ενόψει του ενιαίου πληροφοριακού μας συστήματος, το οποίο βρίσκεται ήδη σε τροχιά πλήρους αποϋλοποίησης της διαδικασίας. Εξάλλου, μεταξύ των υπηρετούντων γραμματέων, είναι ελάχιστοι οι δικαστικοί υπάλληλοι που κατέχουν πτυχίο νομικής σχολής. Το γεγονός αυτό επισημαίνεται και σε σχετικές εκθέσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, στις οποίες μάλιστα υποδεικνύεται ο ρόλος και τα καθήκοντα που θα μπορούσαν να αναλάβουν υπάλληλοι με κατάλληλες νομικές γνώσεις προκειμένου να ανακουφιστεί το έργο του δικαστή και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες.

Με το σχέδιο του νέου ΚΔΥ εισήχθησαν ορισμένοι νέοι κλάδοι που προϋποθέτουν ειδικά τυπικά προσόντα και θα καλύψουν σύγχρονες ανάγκες των δικαστηρίων. Μεταξύ αυτών, ο κλάδος ΠΕ Στατιστικής που θα συμβάλλει σημαντικά στο πάγιο αίτημα για εξαγωγή σύνθετων και αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων, ο κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου, για προσωπικό που κατέχει τουλάχιστον πτυχίο νομικής σχολής και θα επικουρεί άμεσα τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς στο έργο τους, θα απασχολείται στην ταξινόμηση και την προκαταρκτική επεξεργασία των υποθέσεων, εφόσον αυτό προβλέπεται στον κανονισμό του οικείου δικαστηρίου ή εισαγγελίας και θα συντάσσει ευρετήρια και δελτία νομολογίας εθνικών, ενωσιακών, διεθνών και αλλοδαπών δικαστηρίων, καθώς και νομοθεσίας, βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας και ο κλάδος ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων για την επικουρία των αρμόδιων, κατά τον οικείο κανονισμό, οργάνων του δικαστηρίου, όσον αφορά την ενημέρωση του κοινού για τις δραστηριότητες και τη νομολογία τους, τη σύνταξη ανακοινώσεων, τη διοργάνωση συνεντεύξεων τύπου, τη μέριμνα για την παρουσία τους στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την επικοινωνία και συνεργασία με αλλοδαπά δικαστήρια και οργανισμούς, τη οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων και συναφών εκδηλώσεων, την οργάνωση επίσημων και μη επισκέψεων, την επιμέλεια σχετικών εκδόσεων.

Η έλλειψη εξειδικευμένων υπαλλήλων στα πιο πάνω αντικείμενα αποτελεί αρνητική πρωτοτυπία της Χώρας μας επισημαίνει το 2019 η Διοικητική Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. Πράγματι, στις περισσότερες χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης (και όχι μόνον), σημαντική συμβολή στο έργο του δικαστή παρέχεται από την απασχόληση των λεγόμενων «βοηθών δικαιοσύνης» (judicial assistants), ενώ σε αρκετές απασχολείται ήδη εξειδικευμένο προσωπικό (Rechtspfleger) στο οποίο μπορούν να ανατεθούν δικαστικές αρμοδιότητες επί υποθέσεων ήσσονος βαρύτητας, ακολουθώντας τη Σύσταση της Επιτροπής Υπουργών (86) 12 σχετικά με μέτρα πρόληψης και μείωσης του υπερβολικού φόρτου των δικαστηρίων. Επίσης, στα περισσότερα ανώτατα εθνικά δικαστήρια των ευρωπαϊκών κρατών έχουν συσταθεί και λειτουργούν γραφεία τύπου και σε ορισμένα, όπως η Ολλανδία, έχουν συνταχθεί πρωτόκολλα και κατευθυντήριες γραμμές για την επικοινωνία με τα ΜΜΕ, στη λογική ενίσχυσης της διαφάνειας και της εξωστρέφειας του δικαστικού συστήματος. Το παράδειγμα της Δανίας, που έχει επενδύσει στη δικαστική επικοινωνία, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που αναπτύσσεται σε κεντρικό επίπεδο, με εκπαιδευμένο προσωπικό, αξιοποίηση όλων των σύγχρονων μορφών επικοινωνίας και ειδική ιστοσελίδα (http://retgodtatvide.dk/) για τους δημοσιογράφους, είχε ως αποτέλεσμα η χώρα αυτή να κατατάσσεται στην πρώτη θέση στο σύνολο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως προς την εμπιστοσύνη που δείχνουν οι πολίτες της στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στον εκσυγχρονισμό του δικαστικού μας συστήματος και στην υποστήριξη τόσο του διοικητικού, στο πλαίσιο και μιας κρατούσας διαχειριστικής προσέγγισης ως προς την παρεχόμενη από τη δικαιοσύνη δημόσια υπηρεσία, όσο και δικαιοδοτικού έργου των δικαστών, εφόσον φυσικά προχωρήσει άμεσα και η προκήρυξη των σχετικών θέσεων. Οι όποιες επιφυλάξεις ως προς τον τρόπο επιλογής, το υπηρεσιακό καθεστώς ή την άσκηση των καθηκόντων τους από το προσωπικό των νέων αυτών κλάδων, έχουν ήδη καταγραφεί εκτενώς σε σειρά κειμένων ηπίου δικαίου, ιδίως του Συμβουλίου της Ευρώπης, πλην, όλα ανεξαιρέτως τα κείμενα αυτά αναδεικνύουν την ιδιαίτερη σημασία του για την καλύτερη λειτουργία και αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης. Στην περίπτωση των βοηθών δικαιοσύνης, το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο των Ευρωπαίων Δικαστών με τη Γνώμη αρ. 22 (2019) θέτει ένα πλαίσιο βασικών αρχών που πρέπει να διέπουν την απασχόλησή τους, ενώ στην περίπτωση των υπαλλήλων κλάδου επικοινωνίας και διεθνών σχέσεων, βασικές κατευθύνσεις παρέχονται ιδίως με τις Γνώμες αρ. 7 (2005) του ίδιου Συμβουλίου, με τίτλο «Δικαιοσύνη και Κοινωνία» και 8 (2013) του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου των Ευρωπαίων Εισαγγελέων, για τις σχέσεις των εισαγγελικών λειτουργών με τα ΜΜΕ, τις Συστάσεις του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δικαστικών Συμβουλίων που εμπεριέχονται στην Έκθεση ετών 2011 - 2012 με τίτλο «Δικαιοσύνη, Κοινωνία και ΜΜΕ», καθώς και τον αναλυτικό Οδηγό για την επικοινωνία των δικαστηρίων και δικαστικών διωκτικών αρχών με το κοινό και τα ΜΜΕ που υιοθετήθηκε τον Δεκέμβριο του 2018 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το σχέδιο ΚΔΥ εναρμονίζεται πλήρως με τις «προδιαγραφές» που τίθενται από τα κείμενα αυτά, εναπόκειται δε στους ίδιους τους δικαστές, μέσω της παραπομπής στους οικείους κανονισμούς εσωτερικής υπηρεσίας, αλλά και σε ατομικό επίπεδο, να διαμορφώσουν τις λεπτομέρειες και κατάλληλες πρακτικές για μία ομαλή ένταξη του προσωπικού των νέων αυτών κλάδων στο δικαστικό μας σύστημα.