ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ (Judicial Police)

 

.ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ: Η πρώτη προσπάθεια το 1836!

Ο νόμος2145/1993  ψηφίστηκε από το 1993 και δεν εφαρμόσθηκε ποτέ ! Πολλάκις εξαγγέλθηκε, ουδέποτε ιδρύθηκε παρά το γεγονός ότι η λειτουργία της προβλέπεται από του... Οθωνα τα χρόνια με το Β.Δ. 85/31-12-1836 το οποίο ποτέ δεν εφαρμόστηκε, ενώ δικαστική αστυνομία λειτουργεί με μεγάλη αποτελεσματικότητα στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών. Η ίδρυση της δικαστικής αστυνομίας αποτελεί πάγιο αίτημα δικαστών, εισαγγελέων αλλά και δικηγόρων, οι οποίοι κάνουν λόγο για «πολύτιμο εργαλείο» που θα συμβάλει στην επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης και θα αποσυμφορήσει τα υπερφορτωμένα πινάκια. Η δικαστική αστυνομία αποτελεί παγκόσμια πρακτική, και είναι ενεργή και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ολλανδία και το Βέλγιο, με εξαιρετικά αποτελέσματα.

I.ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΉ

.Η χρήση του όρου «δικαστική αστυνομία», σε νομικό κείμενο, γίνεται για πρώτη φορά στο υπ’ αριθ. 85/31.12.1836 διάταγμα, στο άρθρο 84. Με το Ν.ΒΡΠΗ/1893 οι δημοτικές αρχές απηλλάγησαν των αστυνομικών και ανακριτικών καθηκόντων τους και σχετικές αρμοδιότητες περιήλθαν στη Αστυνομία Πόλεων(Ν.2461/1920)και την Χωροφυλακή(ΝΓΡΞΕ/1906) μέχρι της ενοποιήσεως των δύο σωμάτων στην Ελληνική Αστυνομία(Ν.1481/1984(ΦΕΚ152/8.10.1984, τ. Α`)1.2.

Η Καθηγήτρια του Ποινικού δικαίου Άννα Μπενάκη ως Υπουργός Δικαιοσύνης με τον Ν 2145/1993 στο άρθρο 36 έκαμε το νέο πρώτο βήμα για την δημιουργία Δικαστικής Αστυνομίας:"1.Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Οικονομικών, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, μπορεί να ιδρυθεί υπηρεσία Δικαστικής Αστυνομίας στις εισαγγελίες πρωτοδικών της χώρας με τον τίτλο "Δικαστική Αστυνομία", που τελεί υπό την άμεση διεύθυνση του οικείου εισαγγελέα πρωτοδικών. 2. Σκοπός της Δικαστικής Αστυνομίας είναι η υποβοήθηση του εισαγγελέα πρωτοδικών στα καθήκοντα του με την διενέργεια :α. Προανακριτικών πράξεων. β. Προανακριτικών εξετάσεων. γ. Συλλογής αναγκαίων αποδεικτικών στοιχείων για να βεβαιωθεί η τέλεση εγκλήματος και να ανακαλυφθεί ο δράστης. δ. Εκτελέσεως ποινικών δικαστικών αποφάσεων, ενταλμάτων συλλήψεως, προσωρινής κρατήσεως και βίαιης προσαγωγής, καθώς και κάθε άλλης διαδικαστικής πράξεως της ποινικής διαδικασίας κατά την κρίση του αρμόδιου εισαγγελέα ."Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόσθηκε ποτέ.-Έκτοτε έγιναν διάφορες προσπάθειες  που δεν τελεσφόρησαν.Ηδη εκκρεμεί μια νέα προσπάθεια από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

2.-ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ :Ως Δικαστική Αστυνομία, (Judicial Police), χαρακτηρίζεται ιδιαίτερη διοικητική υπηρεσία που φέρει αστυνομικό χαρακτήρα. Αντικείμενο της Δικαστικής Αστυνομίας είναι η εξιχνίαση και η δίωξη εγκληματικών πράξεων, παραπέμποντας στη Δικαιοσύνη τους υπαίτιους προς δίκη, καθώς και η μελέτη των παρατηρουμένων εγκλημάτων (στατιστική), ως και της ψυχολογίας του εγκληματία, βάσει των οποίων Στις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα της Δικαστικής Αστυνομίας πρέπει να υπάγονται ηδιενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης και προανακριτικών πράξεων, η εκτέλεση ενταλμάτων σύλληψης και η διενέργεια αυτόφωρων συλλήψεων, η επίδοση δικογράφων και διαδικαστικών εγγράφων, η εκτέλεση των αποφάσεων των ποινικών δικαστηρίων, η ευταξία των δικαστικών συνεδριάσεων και η φύλαξη των δικαστικών κτιρίων, η υποβοήθηση των αρμοδίων δικαστικών και εισαγγελικών αρχών στην εκτέλεση αιτημάτων δικαστικής συνδρομής, η παροχή επιστημονικής και τεχνικής συνδρομής στους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς, η βεβαίωση αξιόποινων πράξεων, των οποίων οι υπάλληλοι της Δικαστικής Αστυνομίας λαμβάνουν γνώση κατά  την άσκηση των καθηκόντων τους και κάθε άλλη διαδικαστική πράξη που θα της ανατεθεί από τις αρμόδιες δικαστικές και εισαγγελικές αρχές Η Δικαστική Αστυνομία αποτελεί τον σημαντικότερο αρωγό στο έργο των δικαστικών και κυρίως των Εισαγγελικών Αρχών υπό την διοίκηση των οποίων και τελεί. Στην βραδύτητα και αναποτελεσματικότητα της Ποινικής Δικαιοσύνης συμβάλλει  σημαντικά η κάκιστη λειτουργία  και ανεπιτηδειότητα των προανακριτικών Αρχών, που πολλές φορές ενεργούν προανακριτικά καθήκοντα ενώ στερούνται εμπειρίας ,νομικής κατάρτισης και ενίοτε ελλείψεως αυστηράς τηρήσεως στα δικαιώματα των διαδίκων και ιδίως των κατηγορουμένων, αλλά και λόγω του φόρτου εργασίας των πολλαπλών καθηκόντων παρουσιάζεται βραδύτητα για την αυστηρή τήρηση των κειμένων νόμων .

Η αστυνομική προανάκριση καρκινοβατεί και είναι σημαντική η έλλειψη νομικής παιδείας, οι δε Εισαγγελικές Αρχές ελάχιστα μπορούν να πράξουν, αυτό  όμως αποβαίνει σε βάρος της λειτουργίας και της ταχύτητος απονομής της Δικαιοσύνης, αλλά και των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών. Το ευρύ πεδίο αρμοδιοτήτων και δραστηριοτήτων, που αναγνωρίζονται στην Αστυνομία και η ταχύτητα ενεργείας, κυρίως στις περιπτώσεις αυτοφώρου δράσεως και μάλιστα προ πάσης εισαγγελικής παραγγελίας, πολλές φορές συντελεί στην ασφαλή κατάληψη και διάσωση πειστηρίων και μαρτυριών, ως αψευδών στοιχείων επισημάνσεως του δράστη και την καθιστά θετικό αρωγό στις προσπάθειες της δικαιοσύνης. Όμως η δράση του οργανωμένου εγκλήματος και οι σύγχρονες μορφές εγκληματικότητας απαιτούν σύγχρονες και εξειδικευμένες μεθόδους δράσεως  που να καθοδηγούνται απευθείας από τις εισαγγελικές και δικαστικές αρχές με όργανα που θα βρίσκονται στον ίδιο χώρο εργασίας και με μεθόδους εμπιστευτικότητας. Είναι αναγκαίο να δημιουργεί αυτοτελές Σώμα δικαστικής Αστυνομίας με εντελώς εξειδικευμένα καθήκοντα .

5.-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Υπό το ισχύον νομοθετικό καθεστώς η λεγόμενη δικαστική αστυνομία υφίσταται μεν λειτουργικά, ως μηχανισμός βοηθητικός της Δικαιοσύνης (σώμα ανακριτικών υπαλλήλων), ενεργεί, όμως, μέσω οργάνων της ΕΛΑΣ υπαγομένων στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης  και όχι στην τρίτη ανεξάρτητη λειτουργία του πολιτεύματος την Δικαιοσύνη. Από άποψη  ο ρ γ α ν ι κ ή  ουδεμία  διάκριση  υφίσταται  στη  Χώρα μας  μεταξύ  διοικητικής  και  δικαστικής  αστυνομίας. Εργαλείο αναγκαίο για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης  και την  επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης θα ήταν η δημιουργία Δικαστικής Αστυνομίας  διοικουμένης από Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου που να ορίζεται με απόφαση του Ανώτατου Δικαστικού συμβουλίου, εντελώς ανεξάρτητης από την ΕΛΑΣ και στελεχωμένης αποκλειστικά από πτυχιούχους νομικής, με γνώσεις ξένων γλωσσών ,που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξάρθρωση της  σύγχρονης βαρειάς εγκληματικότητας, με σύγχρονα μέσα μακριά από τις πολιτικές παρεμβάσεις και πάσης φύσεως επιρροές. Η δικαστική Αστυνομία να είναι όργανο αποκλειστικά της δικαιοσύνης, πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των δικαστικών Αρχών, οι οποίες θα ασκούν αποκλειστικά την διοίκηση της, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα αφαιρεθούν οι σχετικές αρμοδιότητες από την Αστυνομία. Νομίζω ότι η λειτουργία του FBI  και των τοπικών αστυνομικών αρχών είναι επαρκές παράδειγμα. Δικαστική Αστυνομία οργανικά αυτοτελής υφίσταται στην Ευρώπη στην Ιταλία και την Πορτογαλία. Στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστρία, το Βέλγιο, την Ισπανία και την Ολλανδία το σύστημα είναι παράλληλο με αυτό της Αστυνομίας πράγμα που πρέπει να επιδιωχθεί και στην Ελληνική περίπτωση.

ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ

31/3/2022